Crna Gora slavi 2. oktobar kao Dan policije, jer je na ovaj datum osnovana Narodna straža, odnosno Gvardija 1831.
Sami počeci žandarmerijsko-policijskih poslova datiraju iz vremena Petra I Petrovića.
Glavari nahija zaklinjali su se na vjernost otadžbini, a od 1798. najugledniji među njima vodili su računa o zajednici u sklopu Praviteljstva suda crnogorskog i brdskog, kao stalnog organa centralne upravne, sudske, ali i izvršne vlasti.
Prvu policiju u smislu čisto represivnog organa izvršne vlasti, predstavljala je garda. Vladika Petar I je 1829. godine ustanovio sopstvenu tjelesnu stražu, koju je činilo 25 gardista.
Prema nekim istorijskim izvorima, svaki gardista bio je visok 2 aršina i 12 vrškova do aršina odnosno po današnjim mjerama – između 1,95 i 2,13 m, piše Zoran Talović u knjizi "Iz istorije crnogorske policije".
Korijeni policije, u pravom smislu te riječi, nastaju međutim u vrijeme Petra II Petrovića Njegoša.
Godine 1831. vladika Rade je na Cetinju sazvao Sabor na kojem je potvrđeno osnivanje Praviteljstvujušćeg senata crnogorskog i brdskog i “Narodne straže” (Gvardije).
Njegoš je odabrao 156 vrsnih mladića, koji su činili Gvardiju. Oni su radili za 33 talira mjesečno i nešto namirnica.
Vladika tada piše ruskom vicekonzulu Jeremiji Gagiću: "Imam čest Vama objaviti... sada je suviše stavljeno upravlenije narodnje, od sovjetnika i ispolintelja (polizia)."
Njihov zadatak bio je da „svim silama paze na red, stišavaju razmirice među pojedinim plemenima i pojedincima, prikupljaju globu koja je išla u državnu kasu…“
S obzirom na to da je krvna osveta uzimala maha u Crnoj Gori, vrlo brzo je broj "policajaca" udvostručen.
"Sačuvani su mnogi dokumenti koji govore o obimnoj djelatnosti gvardije, iz kojih se može zaključiti da je gvardija putem sile gušila otpor zavođenju državnog poretka u Crnoj Gori", navode Talović i Čedo Baćović o prvoj crnogorskoj policiji.
Zajedno sa stražom koja je čuvala vladiku, pripadnici Gvardije bili su veoma efikasni.
Austrijski kapetan Fridrih Orešković 1840. piše:
"Ni jedan razbojnik ne može tamo izbjeći zasluženoj kazni; gvardija i perjanici noću opkole njegovu kuću, i nema još slučaja da je neko utekao, kadkada se doduše desi da se progonioc brani i da tako neko bude iz gvardije ranjen, ali se razbojnik u svakom slučaju živ ili mrtav pronađe.
Ja sam uvjeren da nema ni u jednoj državi policije koja je tako budna i okretna i u isto vrijeme tako smjela i odvažna kao što su Vladičini perjanici i njegova gvardija…”.
Ovaj dokument je značajan jer potiče iz pera funkcionera jedne zemlje u kojoj je policijska vlast bila vrlo jaka, zaključuju istoričari.
Istorijat crnogorske policije nastavlja se jačanjem administracije za vrijeme Danila, a zatim Upravom za unutrašnja djela odlukom knjaza Nikole I.
Ministar unutrašnjih djela je u januaru 1907. godine verifikovao prvi Policijski pravilnik u Knjaževini Crnoj Gori.
Nakon ratova, iskristalisaće se "milicija" kakve se već sjećamo, odnosno čiji razvoj pratimo.
U dvorcu Petrovića na Kruševcu možete pogledati izložbu „Iz istorijata policije Crne Gore“.
Postavka se sastoji od nekoliko zbirki oružja, uniformi, fotografija, sredstava veze, dokumentacije, kriminalističke tehnike i drugih predmeta koji prate 185 godina dugu istoriju policijske službe u Crnoj Gori.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR