CIA objelodanila: Kako je Milošević izbjegao odgovornost za Srpsku Krajinu

Nekadašnji predsjednik SRJ Slobodam Milošević bio je motivisan željom da prekine sankcije koje su UN uvele SRJ, nastavi pregovore i sklopi dogovor o prekidu rata uprkos egzodusu izbjeglica i agresiji na Srpsku Krajinu, piše između ostalog u jednom od dokumenata CIA, sa koga je skinuta oznaka tajnosti.

Ovo je samo jedan od čak 12 miliona stranica dokumenata sa kojih je Američka obavještajna služba skinula oznaku tajnosti i postavila na internet. Jedan od dokumenata koji se može vidjeti datira iz avgusta 1995. godine, gdje se navodi šta su bile Miloševićeve namjere, kako bi se SRJ skinule sankcije.

U tom dokumentu, između ostalog, piše da je Milošević odlučio da pokuša da zaključi dogovor, bez obzira na poraz krajiških Srba u sektorima pod zaštitom UN Sjever i Jug u Hrvatskoj, i bez obzira na optužbe za izdaju od strane srpskih izbjeglica koje su tada već krenule put Srbije.

Teritorijalno poravnjanje

Takođe, piše i da je skidanje sankcija jedan od Miloševićevih motiva, i da je bio spreman na teritorijalno poravnjanje i to tako što bi Srbima ostale preostale teritorije u Bosni, i možda u hrvatskom sektoru Istok.

Međutim, navodi se i da bi napredovanje hrvatske vojske u Bosni ili napad na sektor Istok, ozbiljno ograničio Miloševićeve opcije i da bi čak mogao da bude i "okidač" za direktnu intervenciju Vojske Jugoslavije.

Prilika za eliminaciju Karadžića

U ovom izvještaju, između ostalog, navodi se da je ostanak na vlasti najvažniji Miloševićev cilj, da je hrvatsko osvajanje Krajine otklonilo njegovu dilemu da brani "udaljenu srpsku teritoriju", ali i da je to u isto vrijeme i za njega bila prilika da eliminiše ključne rivale, naročito, kako se navodi, lidera bosanskih Srba Radovana Karadžića, koji su ometali Miloševićeve napore da zaključi sporazumno poravnanje i legitimnost za Veliku Srbiju.

Sa druge strane, navodi se u dokumentu, Milošević i drugi srpski lideri su tvrdili da je Karadžićevo odbijanje da prihvati plan Kontakt grupe, zapravo, dalo Hrvatskoj dovoljno vremena za obuku i opremanje vojnih snaga da pobede krajiške Srbe.

Pravi lider Ratko Mladić

U jednoj od opaski piše da, bez obzira na to što je Karadžić imao podršku Skupštine bosanskih Srba, njegovi dani kao lidera su vjerovatno odbrojani. Njegovo mjesto je, čak i ako ostane predsjednik, preuzeo komandant Ratko Mladić, koji je ustvari i pravi vođa bosanskih Srba, i u isto vrijeme bliži Miloševiću nego Karadžić.

Ukidanje sankcija je, navodi CIA, za Miloševića bilo jako značajno i zbog toga što je oko 150.000 izbjeglih krajiških Srba bilo veliki teret za ionako posrnulu ekonomiju.

Debakl u Krajini, Milošević nije kriv

U dokumentu se navodi i da Milošević ima kontrolu nad službama bezbjednosti, najvećim dijelom i nad medijima, ali i starijim oficirima Vojske Jugoslavije, i da mu je to zapravo osiguralo i vlast za neko naredno vrijeme, i u isto vrijeme omogućilo da izbegne odgovornost za pad Srpske Krajine i to tako što će ona zapravo biti prebačena na teret rukovodstava krajiških i bosanskih Srba.

Upravo to se i desilo, po mišljenju CIA, jer su od kada je Hrvatska preuzela Krajinu provladini mediji u Beogradu tvrdili da je rukovodstvo krajiških Srba krivo za debakl u Krajini, jer nije prihvatilo sporazum kojim je Srbima nuđena ograničena autonomiju u Hrvatskoj.

Zbog velikog broja nezadovoljnih izbjeglica, navodi se da je Milošević odlučio da ih rastjera u Vojvodinu, južnu Srbiju, i etničko-albanska naselja na Kosovu. Prema izvorima američkih diplomata, piše u dokumentu, srpska policija ih je blokirala van Beograda - jedinog grada u Srbiji gdje je opozicija imala uporište.

Nije uspio da obuzda Šešelja

Američki obavještajci navode i da je Milošević uspješno suzbio uticaj ultranacionalista hapšenjem vođe "Bijelih orlova" Mirka Jovića, ali da nije uspio da umanji uticaj Vojislava Šešelja.

U izvještaju se navodi da Miloševićevo prihvatanje prethodnih mirovnih planova ukazuje na to da bi se on saglasio sa ključnim aspektima najnovije inicijative SAD i bio spreman da izvrši pritisak na prihvatanje plana od strane bosanskih Srba. Milošević u tom smislu vjeruje da će Mladić biti otvoreniji od Karadžića da pregovara o sporazumu.

Takođe, CIA navodi da je teško utvrditi okolnosti, odnosno šta je to što bi podstaklo veliku intervenciju Vojske Srbije u sukobu i pored velikog hrvatskog napada na sektoru Istok.

Piše i da je bivši savezni jugoslovenski šef diplomatije Jovanović već rekao da Beograd ne bi mirno stajao ako bi vitalni interes bio ugrožen, ali i da nije precizirao šta su ti interesi.