Stankov: Populistička priča o pomirenju na otklonu od antifašizma i reviziji istorije

Manjinske vlade nijesu rijetkost, ali jeste ovakva situacija kakvu mi imamo-da dio koalicije koji je učestvovao u njenom izboru, a koji sada želi da je obori, zbog određenih okolnosti ne može to da uradi, kaže u Drugačijoj radio vezi Nemanja Stankov sa FPN UCG, doktorand na CEU u Budimpešti. Ta okolnost je činjenica da bi za rušenje Vlade Demokratski front morao da dobije podršku opozicije predvođene DPS-om.

Na pitanje da li je za Vladu najbolje rješenje u datim okolnostima uzdržavanje od predlaganja zakona, kako izostanak većinske podrške u parlamentu ne bi bio očigledan, Stankov odgovara:

-    Suštinski jeste tako. Uspjeli su da izglasaju Budžet i naredno zasjedanje je u septembru, Vlada ima manevarski prostor da održava status quo do jeseni i da u tom periodu pokuša da pronađe formulu političke podrške, kako bi nastavila dalje“.

No, s obzirom na oprečne poruke koje stižu iz vladajuće koalicije, Stankov smatra da je neizvjesno hoće li Zdravko Krivokapić uspjeti da tu formulu i pronađe. Vjeruje, međutim, da bi Vlada i u tom slučaju mogla da nastavi funkcionisanje barem nekoliko mjeseci, kako bi pripremila vanredne izbore.

Partije poznaju sistem, premijer i Vlada ne

Objašnjavajući kako se desilo da dobijemo vladu „eksperata koji to nijesu“ i bez iskustva u upravljanju državom, Stankov ukazuje na sličnosti ali i razlike sa organizovanjem društvenih pokreta povodom važnih pitanja, u drugim zemljama:

-    Čini mi se da to, s jedne strane, ima uporište u onome kako je, u startu, Vlada napravljena, a, opet, nalik onome što imamo i u Istočnoj i u Zapdnoj Evropi, taj fenomen veže se za narastajuću ideološku poziciju sve uspješnijih populističkih partija. Prva stvar koju sam napomenuo veže se za društvene pokrete i način na koji je Krivokapić uopšte došao u poziciju da bude premijer. Vidimo da kad postoji određeni društveni problem, društveni pokreti se organizuju i, ukoliko se radi o izuzetno važnom pitanju, oni se transformišu u političke partije i nastupaju na izborima. Mi to ovđe nijesmo imali, nego smo taj društveni pokret imali u organizaciji SPC i onda se taj dio ljudi koji su htjeli da se politički angažuju samo prikljućio listi ZBCG“.   

Upravo tu je izvor aktuelnog konflikta između Krivokapića, koji je bio nosilac liste ZBCG i njegove Vlade, na jednoj strani i Demokratskog fronta kao najjačeg subjekta te liste, na drugoj:

-    Političke partije, kakve god da su, obavljaju funkciju selekcije kadra. Premijer Krivokapić nije bio u političkoj partiji, nije imao instrument za selekciju kadra i da bi formirao Vladu on je morao da ih selektuju iz kruga ljudi koji su njemu dostupni, koje on zna, a to su mahom bili oni koji su učestvovali u tom društvenom pokretu – litijama.
Osim toga, ljudi koju su u političkim partijama kako tako poznaju funkcionisanje političkog sistema i državne uprave, što s ove strane nijesmo imali“.

Stankov ukazuje na to da društvene grupe uglavnom imaju platformu kritike političkih elita. Kad same postanu dio sistema vlasti i dio političkih elita, svoje nesnalaženje u sistemu državne uprave transformišu u kritiku klasičnih političara i partijskih struktura. Uz to, smatra on, Krivokapić i Vlada su programski mnogo bliži poziciji Demokrata, nego partija čiju je listu premijer predvodio. Koliko god se ne slagao sa politikom DF, Stankov smatra logičnim da Demokratski front očekuje od Krivokapića da njegova Vlada ispunjava njihova očekivanja i predizborna obećanja. U tom raskoraku je i ključni osnov konflikta koji drma vladajuću koaliciju.

Pomirenje na anticivilizacijskoj platformi

Stankov je u DRV potanko objasnio Krivokapićevu populističku platformu, u čijoj je osnovi predstavljanje njegove Vlade kao glasa naroda i predstavnika u borbi protiv otuđenih elita, koje su kočnica reformi i puta ka narodnom blagostanju. Dio te populističke matrice je i konstantno demagoško pozivanje na dijalog i pomirenja, u potpunom raskoraku sa potezima koje povlače.

-    Iz njihove perspektive pomirenje bi trebalo da bude, čini mi se, glavnog političkog cilja kojem teže, iako iz njihove retorike, iskren da budem, nijesam siguran šta bi to pomirenje trebalo da znači? Ako ćemo da tumačimo njihova djela, čini mi se da je to izrazit sukob civilizacijskih vrijednosti na kojima se crnogorsko društvo baziralo prije 30. avgusta i onoga na čemu sadašnja Vlada misli da bi trebalo da se bazira... na nekoj vrsti otklona od antifašističkih vrijednosti, nekoj vrsti revidiranja istorijskih činjenica, na prihvatanju nekih istorijskih epizoda za koje smatram da ne bi trebalo da budu prihvaćene kao nešto što je vrijednosno pozitivno...“

URA relativizuje, civilni sektor pipa puls

Stankov smatra da se GP URA postavila tako da nijedan cilj nije toliko bitan kao demontaža prethodnog sistema i da stoga relativizuje sve probleme koji su se pokazali nakon promjene vlasti. O dominantnom ćutanju civilnog sektora, uz napomenu da se posljednjih dana ponešto i dešava, kaže:

-    Civilni sektor je, potpuno prirodno, u prethodnom periodu na neki način srastao sa opozicijom, zbog toga što su od 2006. naovamo bili na istom fonu. Njima je cilj bio deklarativno isti: reforma sistema, unapređenje institucija... U tom zajedničkom djelovanju ka reformama izgradili su se i lične konekcije i one u smislu zajedničkog djelovanja. Uz to, čini mi se da su opipavali puls međunarodne zajednice, šta bi trebalo da bude novo NVO djelovanje u Crnoj Gori“.

Stankov vjeruje da NVO sektor ima prostora da se popravi, ali konstatuje da se tokom njihovog ćutanja otvorio prostor za novi društveni aktivizam i da energiju koja se pojavila vrlo uspješno kanališu nove organizacije, poput Bogougodnica, Luče...

Pogledajte kompletnu DRV u kojoj je gost bio Nemanja Stankov: