Gost današnje Drugačije radio veze bio je istoričar Boban Batrićević. Govorio je o antisemitskoj propagandi u Crnoj Gori u Drugom svjetskom ratu, temi koju je obradio u svojoj nedaavno objavljenoj knjizi "U kandžama jevrejske aždaje".
Iako antisemitizma u Crnoj Gori, praktično, nije bilo, jačanjem četničkog pokreta, naročito od početka 1942. to se mijenja. Antisemititzam je dio antikomunističkog narativa, jer se komunizam svrstava u red jevrejskih zavjera. Zbog komunističkog odnosa prema religiji snažan promoter antisemitizma postaje i Crkva Srbije/ SPC.
Bartićević objašnjava da je cilj anantikomunistička propaganda bio prikazati Crnogorske partizane kao glavne borce protiv pravoslavlja, srpstva, tradicije, Njegoša, porodičnih vrijednosti, koji treba da srovedu ideje crvene Moskve, jevrejske aždaje, Jevreja koji planiraju istrebljenje svih evrospskih naroda, prije svega, kako ističe, Njemaca, Italijana i onih koji su njihovi saveznici.
On navodi da je kod svih četničkih vojvoda našao neku antisemitsku konstrukciju, bio to Pavle Đurišić, Blažo Đukanović, Lašić, Zečević, Rakočević…svi su oni, prema riječima Batrićevića, pisali da su Jevreji inspiratori komunizma i da se četnici, zapravo, bore protiv boljševizma ili judeo-komunizma.
Na pojavu antisemizma u Crnoj Gori presudno je, zato, uticao 13. Jul.
“Po nekim istraživanjima, tek desetak Jevreja pridružilo se ustaničkim redovima. Doduše, u tim jedinicama bilo je i nekih vrlo istaknutih ličnosti,poput Moše Pijade, Luja Daviča i još nekoliko advokata i javnih ličnosti. Oni su se pridružili ustanicima crnogorskim. S druge strane, taj neočekivani ustanak za same Italijane nametao je odgovor kroz organizovanje, kako vojno, tako i propagandno. Ta italijanska propaganda počinje za ustanak kriviti komunizam i Moskvu, a sljedstveno imamo konstatacije da je komunizam jedan dio Jevrejske zavjere”, objašnjava Batrićević.
Na pitanje ko su glavni nosioci antisemitizma i antisemitske propaganda Batrićević odgovara:
“Od 1942. četnici uređuju medije u kojima počinje jak antisemitizam. Marko Atila Hoare, poznati istoričar, došao je do podataka da krajem 1941. hercegovački četnici već pišu antisemitske letke povodom događaja u Crnoj Gori. Onda je jasno šta je geneza i kako dolazi do antisemitske propaganda”, kaže Batrićević uz napomenu da je tada uređivanje "Glasa Crnogorca preuzela četnička ruka i da je uređivačka politika prešla sa zelenaških na velikosrpske pozicije.
Batrićević podsjeća da je Mitropolija crnogorsko-primorska jednina eprahija Crkve Srbije/SPC čija je Bogoslovija radila tokom Drugog svjetskog rata.
“Sve ostale su bile zatvorene, samo je Cetinjska radila isključivo zahvaljujući kolaborantskom potencijalu Mitropolita Joanikija Lipovca. Ne možemo Lipovca optuživati da je bio antisemita, ali da li je u crkvi postojalo krugova koji su bili antisemitski - itekako. Naročito u međuratnom periodu”, navodi on.
Padom Italije i dolasko Njemaca, na crnogorskom prostoru dolaze i za Jevreje izrazito teški dani, jer politika "konačnog rješenja" tzv. Jevrejskog pitanja zamjenjuje relativno tolerantan odnos italijanskih okupatora.
Batrićević kaže da je tokom četvorogodišnjeg rada na svojoj knjizi i sam bio iznenađen brojem dokumenata i snagom antisemitske propagande tokom Drugog svjetskog rata u Crnoj Gori, pogotovo imajući u vidu malu brojnost Jevreja i nepostojanje tradicije antisemitizma u Crnoj Gori. Kaže da i danas imamo recidive tih propagandnih izmišljotina plasiranih radi kompromitovanja Moše Pijade, istaknutog komunističkog vođe, koji se, zapravo, u Crnoj Gori našao slučajno i nema mnogo veze sa "lijevim skretanjima" koja su mu pripisivana.
Zato naš gost zaključuje da se potrebno ozbiljnije se baviti nasljeđem Crne Gore, pa i jevrejsko-crnogorskim odnosima, s obzirom na to da se radi o najmlađoj vjerskoj zajednici u našoj državi. Ta tema zahtijeva neku novu sliku i, smatra Batrićević, red je da se i njoj posveti jedno poglavlje istorije.
Čitavu emisiju možete pogledati na linku ispod.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR