Poslednji živi narodni heroj u 103. godini: U Srbiji pobedile kojekakve barabe

Poslednji živi narodni heroj Jugoslavije, komadant Sremskog partizanskog odreda, a potom i Šeste vojvođanske brigade, general – pukovnik JNA Petar Matić Dule danas je napunio 103 godine. U njih je, sudeći samo po poznatoj biografiji, stalo iskustva za bar tri života i na svaki od njih “drug Dule” može biti sa pravom ponosan. Svoju antifašističku borbu za jednakost i socijalnu pravdu nastavio je i decenijama nakon rata, sve dok se nije otvoreno usprotivio nacionalističkoj politici Slobodana Miloševića o stvaranju “Velike Srbije”, kada je od strane režima proglašen za “neprijatelja Srbije”.

Kako piše Nova.rs, odlučnost, istrajnost i borbenost koje su ovog komadanta Velikog transporta karakterisale tokom Drugog svjetskog rata, prisutne su i danas.

Od samog ulaska u KPJ, Matić vrlo brzo postaje sekretar mjesnog komiteta, po odlasku u partizane napreduje do komandanta Sremskog partizanskog odreda, a naknadno i komandanta Šeste vojvođanske udarne brigade. Prvi put je ranjen već u ljeto 1942. tokom prve fruškogorske ofanzive. Predvodeći dva odreda sa svega 150 podunavskih i 250 fruškogorskih partizana, Matić je krenuo u probijanje neprijateljskog obruča od Sremskih Karlovaca do Iriga, sastavljenog od elitne nemačke divizije od “blizu dvadeset hiljade nemačkih, ustaških i domobranskih jedinica”.

“Ranjen sam u nogu, kod zgloba. Upucan sam iz blizine, tako da je od vreline metka rana bila i spržena, što je na kraju dobro završilo jer je tako i zarasla. Oslanjajući se na pušku dočepao sam se vinograda, odakle sam se skotrljao nazad u šumu, i tako se spasao”, vedro priča komadant Dule, dodajući da je četa, uprkos ogromnim brojčanim razlikama, uspjela da probije obruč i nestane u fruškogorskim šumama. Kroz iste šume i neprijateljske obruče 1943. probijalo se i 1.100 vojvođanskih dobrovoljaca sa više od 100 zaprega natovarenih hranom, odjećom i sanitetskim materijalom. Akcijom, koju je Veljko Bulajić ovjekovječio čuvenim filmom “Veliki transport”, komandovao je upravo Matić.

“Tri stotine kilometara su ti ljudi pješačili od Fruške gore do bosanskih šuma. Kolonu su pratili brigada i dva bataljona Fruškogorskog odreda. Među njima su bili vojvođanski seljaci, mahom stariji ljudi sa kojima sam se dogovorio da se, nakon što svojim zaprežnim kolima prevezu hranu i materijal, odmah vrate u Vojvodinu. Međutim, pošto je većina njih imala sinove i kćeri u partizanima, niko se od njih nije vratio, već su ostali da se bore. Ostali su sa svojom djecom, predajući partizanima svoje konje, što je za svakog Vojvođanina, naročito u to vrijeme, predstavljalo pravo bogatstvo”, ispričao je Matić, koji se i nakon rata strastveno zalagao za prava Vojvodine i Vojvođana.

Nakon ponovnog ranjavanja 1944. zbog prostrjelne rane u grudima zajedno je sa još desetak drugova avionom transportovan u partizansku bolnicu u Italiju. Odatle, krajem godine odlazi u SSSR u ratnu školu Crvene armije. Po povratku obavlja razne vojne funkcije, a nakon penzionisanja početkom osamdesetih postaje član Predsedništva CK SKJ, zatim i šef saveznog SUBNOR-a, gdje ostaje sve do sukoba sa Miloševićevom ratnohuškačkom politikom 1988.  Pitanje vojvođanskog političkog subjektiviteta mu je bilo podjednako važno i u doba Tita, kao i u mračno doba Miloševića.

“Interes skoro svih je bio da se Vojvodina pretvori u nekakvo skladište hrane za cijelu Jugoslaviju. Mi iz Vojvodine smo bili žestoko protiv toga, zahtijevajući da imamo pravo, kao i svi drugi, da se normalno razvijamo i da budemo ravnopravni. Nije tačno da smo željeli da Vojvodina bude republika, to nam se prišiva, ali je tačno da smo se borili da ona ima politički subjektivitet. Nismo ginuli za nešto apstraktno. I Vojvodina nije imala za koga da se opredijeli nego za Srbiju, ali da zadrži vlastiti politički subjektivitet”, rekao je Matić svojevremeno u intervjuu za Vreme. Danas ističe da je prema Vojvodini identičan stav imala i svaka naredna vlast, dok je nijesu “u potpunosti osiromašili”.

“Nikada nas nijesu razumjeli, nikada. Jer, da su nas razumjeli, morali bi i priznati da postojimo kao politički subjektivitet. Njihovo nerazumijevanje Vojvodine je zapravo interes i doprinosi da oni dobiju više, to je suština. Svađa je uvek bila oko podjele kolača i išla je do takvog apsurda da su se jedno vrijeme zalagali da Vojvodine ne bude ništa drugo neko skladište hrane iz koje će da se dijeli hrana”, kaže Matić.

Ono što nije uspjelo okupatorima, krajem osamdesedtih je uspjelo Slobodanu Miloševiću. Nakon što se otvoreno suprostavio Miloševićevom razbijanju Jugoslavije i potenciranju ideje “Svi Srbi u jednoj državi”, Matić je prvo smijenjen sa pozicije u SUBNOR, a potom je dao ostavku i na članstvo u Predsedništvu CK SKJ. Tadašnji režimski mediji su ga nazivali “izdajnikom” i neprijateljem društva, pretresana mu je kuća, oduzeto mu je oružje, a sva odlikovanja “nestala”. Živeo je povučen od javnosti, “ćuteći trpio obespravljenost” i srećan “što nije završio u kreču, kao Stambolić”.

Na opasku da danas Srbija prolazi kroz sraman istorijski revizionizam u kom se odriče sopstvene antifašističke ideologije, Matić pojašnjava činjenicom da su danas u Srbiji većina “oni koji su rat izgubili”.

“Danas su pobedili oni koji nisu antifašisti. Mjesto dobijaju oni koji nijesu ni ratovali i koji su nemogući u svakom državničkom smislu. To su kojekakve barabe”, kaže poslednji narodni heroj Jugoslavije, general – pukovnik Petar Matić Dule.