Novi metod u istoriografiji (5)

Autor: Milan Šćekić 

Feljton ,,Novi metod u istoriografiji“ se bavi akademskom čestitošću prof. dr. Marijana Premovića. Feljton je priređen na osnovu moje istoimene knjige ,,Novi metod u istoriografiji“, koja uskoro izlazi iz štampe. Iako je u velikoj mjeri naučno djelo Marijana Premovića proizvod plagijarizma, predmet analize je Premovićeva doktorska disertacija ,,Srednje i Donje Polimlje i Gornje Podrinje u srednjem veku“, koja je u ogromnoj mjeri prepisana. U feljtonu je zastupljen samo manji dio dokaza koji potvrđuju plagiranost teze.

***

Nekoliko rečenica Premović je prepisao iz knjige Marije Janković ,,Episkopije mitropolije srpske crkve u srednjem veku“ (Beograd, 1985). Prva rečenica glasi: ,,Arhiepiskop Sava je poslije Uskrsa 29. marta 1220. godine u Žiči, gdje je smješteno sjedište arhiepiskopije, obavio hirotoniju episkopa srpske crkve i svakog po njegovom dostojanstvu rasporedio episkopijama osnovanim 1219-1220. godine.“

Imajući u vidu da je Marija Janković publikovala knjigu ,,Episkopije mitropolije srpske crkve u srednjem veku“ (Beograd, 1985) prije skoro četiri decenije, jasno je da nije ona od Premovića prepisivala, već Premović od nje.

Druga rečenica koju prepisuje glasi: ,,Episkopije su nosile nazive po oblastima gdje im je bilo sjedište katedralnog hrama.“

Premović je ovu rečenicu prepisao sa 30. strane knjige Marije Janković (,,Episkopije mitropolije srpske crkve u srednjem veku“, Beograd, 1985), što je lako utvrditi uvidom u faksimil koji prilažemo.

Treća rečenica koju prepisuje glasi: ,,Katedre nekoliko novih episkopija bile su smještene u manastirima u kojima je bio ktitor Stefan Nemanja ili neko od članova dinastije...“

Izuzev par riječi koje je izbacio kao suvišne, ostali dio rečenice doslovno je prepisao od Marije Janković (,,Episkopije mitropolije srpske crkve u srednjem veku“, Beograd, 1985).

Četvrta rečenica koju prepisuje glasi: ,,Manastir (Sv. Nikole u Dabru-Banja) se spominje u Studeničkom tipiku 1207-1215. godine.“

Marija Janković na strani 177. o tome piše: ,,Poznati i ugledni manastir Sv. Nikole u Dabru, u mjestu Banja, koji se pominje i Studeničkom tipiku 1207-1215. godine,…“ Premović je malo skratio rečenicu Marije Janković ali je nesporno suštinu prepisao.

Nevjerovatni su entuzijam, upornost i odsustvo osjećaja kod Premovića da barem nešto izmijeni da mu rečenice ne budu iste kao kod autora od kojih prepisuje. Zato mu se često dešava da kompletne rečenice prepisuje doslovno i stavlja pod navodnicima iste riječi koje su stavili autori od kojih prepisuje. Time pokazuje da sa istorijskom naukom nema dodirnih tačaka, ali je revnostan i talentovan prepisivač. To potvrđuje sljedeća rečenica: ,,Kada se raširi vijest, ,,i svi na predivno to čudo trčahu veselim nogama, i silnoimeniti njegova otačanstva dolazeći klanjahu mu se“.“

Rečenica je doslovno prepisana iz knjige Božidara Ferjančića i Sime Ćirkovića ,,Stefan Dušan, kralj i car 1331-1355“ (Beograd, 2005). Faksimili koje prilažemo najbolje svjedoče čime se Premović bavi i na što je sve spreman.

.

A zasigurno je prepisao od Ferjančića i Ćirkovića i veći dio naredne dvije rečenice: ,,Iz te borbe Stefan je izašao kao pobjednik, potukavši vojsku svoga brata. Borba među braćom vodila se tokom šest nedelja između Milutinove smrti, 29. oktobra do 25. decembra 1321. godine, kada su Dubrovčani od Stefana dobili potvrdu povelja svih ranijih kraljeva.“

Iako doslovno prisvaja tuđe riječi Premović ne nalazi za shodno da se ogradi i saopšti da to nijesu njegove već tvrdnje autora ove knjige.

Na 190. strani tvrdi: ,,Porušeni hram obnovili su kralj Stefan Dečanski i dabarski episkop Nikola III (u pitanju je postojeća crkva Svetog Nikole). O tome nas obavještavaju dva izvora: zapis studeničkog igumana Nikole i ktitorski natpis kralja Stefana Dečanskog koji se nalazi na kamenom nadvratniku u manastiru Banji.“

Poslije dužeg vremena Premović se ponovo vratio Gordani Tomović iz čijeg rada ,,Dabar“ (,,Mileševski zapisi“, Prijepolje, 2005) je prepisao ove rečenice.

Nakon toga tvrdi: ,,U podu crkve Svetog Nikole sačuvano je nekoliko nadgrobnih spomenika.“

I Gordana Tomović dijeli to mišljenje.

Na 192. strani navodi: ,,Tada na istorijsku pozornicu stupaju moćni velikaši, čiji će međusobni sukobi potresati i Polimlje i Gornje Podrinje“

S obzirom da identična rečenica postoji u knjizi Žarka Šćepanovića ,,Srednje Polimlje i Potarje“ (Beograd, 1979), jasno je odakle Premović prepisuje. Istina, Šćepanović na kraju rečenice pominje Potarje koje je kod Premovića na volšeban način postalo Gornje Podrinje. Dakle, pored toga što prepisuje Premović i falsifikuje istorijske izvore.

Potom tvrdi: ,,Oni će se i dalje vezivati za ličnost cara Uroša, mada pojedine su velmože sve više vodile samostalnu politiku. U dijelu Polimlja i Gornjeg Podrinja to su bili moćni Vojinovići, sinovi vojvode Vojina (koji je držao Gacko), jedan od najistaknutijih velmoža iz vremena Stefana Dečanskog.“

Uz neznatne korekcije i ove dvije rečenice su prepisane od Žarka Šćepanovića (,,Srednje Polimlje i Potarje“, Beograd, 1979).

Nastaviće se...