Sarajevski sud dosudio da su BIRN i Denis Džidić oklevetali crnogorske novinare i građanske aktiviste

BIRN-a i njen direktor Denis Džidić osuđeni su pred sarajevskim osnovnim sudom za klevetu zbog skandoloznog targetiranja crnogorskih novinarki i građanskih aktivista i boraca za ljudska prava koje je ova mreža, u novembru 2022. godine označila kao ekstremne desničare i vjerske fanatike.

Ovo je prva presuda po ovom osnovu, i to po tužbi građanskog aktiviste Nebojše Mrvaljevića. U Sarajevu se vodi još 7 sudskih procesa po istoj pravnoj stvari.

U Osnovnom sudu u Podgorici vode se takođe sudski sporovi zbog prevarnog targetiranja ljudi, a protiv novinarke koncerna Vijesti Jelene Jovanović i nekadašnje urednice BIRN-ovog sajta Balkaninsight Dušice Tomović, kao direktno odgovornih za sačinjavanje i objavljivanje neistinitog i zlonamjernog izvještaja.

U amaterskom uratku novinarke koncerna Vijesti, objavljenom u novembru u sklopu BIRN-ovog projekta „Mapiranje ekstremističkih grupa u regionu“, kao krajnji desničari i vjerski fanatici su označene tada dvije novinarke Pobjede, Kaćuša Krsmanović i Tanja Pavićević, i građanski aktivisti i borci za ljudska prava Aleksandar Saša Zeković, Predrag Peđa Vušurović, Nebojša Mrvaljević, Draško Martinović, Tanja Knežević-Perišić, Maja Miličković i Tijana Lopičić.

Tek prva presuda

U presudi sarajevskog osnovnog suda piše da se nalaže BIRN-u i Denisu Džidiću da tužitelju na ime obeštećenja zbog klevete isplate solidarno iznos od 1.500 KM sa zakonskom kamatom počev od 14.februara 2023. kada je tužba podnešena.

Sud je utvrdio da tuženi na okolnosti dokazivanja svojih navoda nijesu izveli niti jedan relevantan dokaz, “što je sasvim i razumljivo, jer dokaza da je tužitelj pripadnik ekstremističke grupe i nema”.

“Navode tuženih da navedene podatke, a vezane za tužitelja nijesu objavili namjerno ili bez krajnje nepažnje, smatra paušalnim i neosnovanim ponovo ističući da ni na te okolnosti tuženi nijesu izveli niti jedan dokaz”, piše u presudi.

Takođe, u presudi osnovnog suda u Sarajevu navodi se i da se svrstavanje Mrvaljevića u ekstremističku grupu ne može smatrati vrijednosnim sudom.

“Da se očito radilo o podacima koji nijesu tačni i nijesu zansnovani na bilo kakvom istraživačkom radu i metodologiji vidljivo je iz činjenice da su tuženi nakon reakcije javnosti u korigovanoj objavljenoj mapi brisali i izostavili sve podatke vezano za Crnu Goru, a za BiH porvobitno objavljene podatke korigovali na način da su iste redukovali za oko 75 posto prvobitno objavljenih podataka.

Nezapamćeno etiketiranje

Ćutanje BIRN-a tokom protekle dvije godine, upkos činjenici da sun a adresu ove organizacije stigle brojne reakcije iz Crne Gore i sa Zapadnog Balkana navode na zaključak da targetiranje građanskih aktivista i antifašista u Crnoj Gori nije bio plod slučajnosti.

Kao što nije bila ni slučajnost što je targetiranje došlo od novinarke Vijesti. Izjednačavanje građanskih aktivista i nezavisnih novinarki sa ljudima iz ekstremnih nacionalističkih organizacija povezanih sa Crkvom Srbije i fundamentalističkih islamskih grupa iz Rožaja i Plava bio je samo nastavak narativa koji odavno sprovodi koncern Vijesti. Narativa o navodnom crnogorskom ekstremnom nacionalizmu kojim bi se relativizovao sve agresivniji srpski kleronacionalizam i otvorio takozvani „treći put“ političkim pulenima osnivača Vijesti.

Riječ je bila o prizemnoj, ali vrlo intenzivnoj crnoj propagandi koja je imala za cilj da se crnogorski suverenisti – ne samo pojedinci već i organizacije, mediji i partije koje se programski zalažu za građansku i multietničku Crnu Goru – obilježe kao ekstremisti i izjednače sa brojnim stvarnim ekstremistima, pravoslavnim bratstvima i organizacijama koje su puki instrumenti velikodržavnog projekta koji logistički podržavaju zvanični Beograd i Moskva.

S obzirom na zakašnjelo postupanje BIRN-a i uklanjanje mape usljed nedostatka relevantnih dokaza i izvora, a imajući u vidu načine na koje su neki ljudi okarakterisani u tom izvještaju, može se vrlo argumentovano, na osnovu toga kome je ovakvo istraživanje služilo, govoriti o široj koordinisanoj akciji.

Ono zadovoljava sve elemente propagande, ali i hibridne prijetnje, koja je u skladu sa kriterijumima sistema oformljenog u Rusiji tokom prvog Putinovog mandata a koji je podrazumijevao da se stvar koja se želi etablirati kao istina plasira kroz respektabilne organizacije koje su vidljive i poštovane u zapadnom svijetu.