Ombudsman: Romi u Crnoj Gori imaju nepovoljan položaj u svim ključnim aspektima života

Položaj Roma u Crnoj Gori nepovoljan je u svim ključnim aspektima života, od socijalnog i ekonomskog statusa, do obrazovanja i isključenosti iz političke participacije, ocijenjeno je u saopštenju Zaštitnika ljudskih prava i sloboda.

Iz te institucije su pozvali sve društvene aktere da se, u susret Međunarodnom danu Roma, podsjete suštinskih problema sa kojima se ta zajednica suočava u svim oblastima života i da preispitaju šta društvo može učiniti da se efikasnije djeluje u unapjeđenju uslova za život dostojan čovjeka.

Kako navode u čitavom spektru osjetljivih kategorija društva, pripadnici romske zajednice već odavno visoko na ljestvici grupa u riziku od diskriminacije.

“Romi u Crnoj Gori imaju nepovoljan položaj u svim ključnim aspektima života, od socijalnog i ekonomskog statusa, do obrazovanja i isključenosti iz političke participacije”, navodi se u saopštenju.

Iz institucije Zaštitnika su rekli da je nemali broj romskih i egipćanskih porodica još izolovan od ostatka stanovništva i da žive u neformalnim i privremenim naseljima, koja su odvojena od naselja sa neromskim stanovništvom.

Kako su kazali, usljed takve fizičke odvojenosti raste i svaki vid socijalne distance i isključivanja.

Ombudsman piše da je marginalizacija i društvena isključenost dominantno uzrokovana nedostatkom održivih rješenja u oblasti obrazovanja, zapošljavanja i socio-ekonomskog statusa, što je dovelo do generacijskog siromaštva koje se ne može prevazići bez primjene kontinuiranih i sistemskih mjera.

Prema njihovim riječima, nedovoljno obrazovno postignuće uzrokuje nepovoljan položaj Roma na tržištu rada, a što dalje dovodi do visoke nezaposlenosti i rizika od siromaštva.

“Sa druge strane, pozdravljamo i podstičemo sve aktivnosti usmjerene ka promociji uspješnih primjera obrazovanja, zapošljavanja i uključivanja u život zajednice, što smatramo jednim od najboljih vidova podrške, osnaživanja i promocije prava Roma/kinja, što se pokazalo i veoma podsticajnim unutar same zajednice”, kaže se u saopštenju.

Iz institucije Zaštitnika su rekli da prošle godine nijesu imali znatniji priliv pritužbi od Roma i Egipćana i da su u predmetima u kojima su postupali pritužbe pretežno podnosile organizacije koje se bave zaštitom i promocijom prava te zajednice, uključujući Romski savjet.

“Između ostalog, prigovarano je diskriminatornom, stereotipnom i uvredljivom govoru prema Romima od strane javnih ličnosti, kao i neriješenim pitanjima stanovanja u pojedinim naseljima, kao i prijetnji od mogućeg iseljenja i apatridije”, kaže se u saopštenju.

Navodi se da je povod vođenja postupka pred Zaštitnikom bio i požar u Baru, naselju pod Volujicom, u kojem su život izgubile četiri osobe, a improvizovani domovi i barake su uništeni.

“Pa je Zaštitnik radi prevencije beskućništva i stvaranja pretpostavki za dostojanstven život romskih porodica, koje su usljed požara ostale bez domova, uputio preporuke nadležnim organima”, dodaje se u saopštenju.

Iz institucije Zaštitnika su rekli da je najnoviji primjer i požar u Tivtu upozorio da su rizici stalno prisutni u većini naselja u kojima žive Romi.

Oni su pozvali nadležne da preduzmu sve mjere na izvršenju datih preporuka.

U saopštenju se navodi da je Zaštitnik postupao i po inicijativi za unapređenje radnopravnog statusa medijatora u socijalnoj inkluziji Roma i Egipćana u oblasti obrazovanja i dao preporuke da se otklone posljedice diskriminacije prema medijatorima/kama u socijalnoj inkluziji.

Zaštitnik je, kako se dodaje, postupao i po pritužbi zbog nepovoljnog tretmana Romkinja u pružanju zdravstvene zaštite.

“Data je preporuka da se, uvažavajući ranjiv položaj Romkinja i Egipćanki u pogledu reproduktivnog zdravlja, nastavi sa pružanjem zdravstvene zaštite licima koja nemaju zdravstveno osiguranje, odnosno koja još nijesu riješila pravni status u Crnoj Gori, poštujući prava, slobode, autonomiju i ljudsko dostojanstvo svakog pacijenta”, kaže se u saopštenju.

Iz institucije Ombudsmana su podsjetili da su u aprilu prošle godine publikovali izvještaj „Položaj Roma i Egipćana u Crnoj Gori kroz prizmu rada Zaštitnika ljudskih prava i sloboda Crne Gore i stanje sa terenskih posjeta”, a koji je sačinjen na bazi obilazaka romskih i egipćanskih naselja u 13 opština i preko 20 naselja.

“Zaštitnik ostaje posvećen partner na unapređenju ljudskih prava i sloboda romske zajednice i podsjeća da je ova institucija otvorena za svaki vid saradnje, savjetovanja, podrške i postupanja, uključujući i proaktivni i reaktivni mandat”, dodaje se u saopštenju.