Zajkovski: SPC ima svega 97 godina autokefalije

Novi tekst Vladimira Jovanovića

Piše: Vladimir Jovanović

Srednji vijek je odavno završio i potpuno je pogrešno tražiti kontinuitet u savremenim događajima, procesima i institucijama sa nečim što se desilo ili se nije desilo prije 800 godina – kazao je crkveni istoričar prof. dr Dragan Zajkovski sa Instituta za nacionalnu istoriju u Skoplju ocjenjujući odluku Srpske pravoslavne crkve (SPC) da ove godine obilježava navodnu 800. godišnjicu svoje autokefalije.

SPC održava tim povodom niz manifestacija, međutim, kažu u Skoplju, taj „jubilej” nema istoriografsko utemeljenje.

Ni u Carigradu ne znaju o nekakvoj autokefaliji iz 1219. godine.

Vaseljenska patrijaršija: Sava Srpski prije 800 godina dobio AUTONOMIJU, a ne autokefaliju

Zajkovski za list „Нова Македонија” veli da se „današnje pomjesne pravoslavne crkve sa nacionalnim predznakom pozivaju na nekakvo srednjovjekovno nasljeđe, a ipak su formirane kao takve i dobijaju autokefalije od Vaseljenske patrijaršije tek u 19. i 20. vijeku”.

„Takav je slučaj”, nastavlja Zajkovski, „sa Pravoslavnom crkvom u Grčkoj (osnovana 1833, prepoznata kao autokefalna 1850), Rumunskom pravoslavnom crkvom (osnovana 1865, autokefalna od 1885), Albanskom pravoslavnom crkvom (osnovana 1922, prepoznata kao autokefalna 1937)”, etc.

„Ni SPC nije izuzetak u ovome procesu stvaranja pomjesnih pravoslavnih crkava s nacionalnim predznakom u nazivu. Naime, nakon ukidanja Pećke arhiepiskopije 1766. godine, ne postoji nijedna srpska pravoslavna crkvena organizacija.

Po završetku Prvoga svjetskoga rata i formiranja Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca, 1919. godine proglašeno je ujedinjenje pravoslavnih crkava na teritoriji nove države. Nova crkva je nazvana UJEDINJENA AUTOKEFALNA PRAVOSLAVNA SRPSKA CRKVA u Kraljevini SHS.

Već 1920. godine ta nova crkvena institucija proglašena je Srpskom patrijaršijom. Carigrad je, slijedeći novu političku stvarnost na Balkanu nakon Velikoga rata, autokefaliju te nove Crkve prepoznao objavljivanjem famoznoga tomosa iz 1922. godine”, objašnjava Zajkovski.

Prema makedonskome istoričaru, korektno je da sada SPC proslavlja jubilej 97 godina od sticanja autokefalije, a o „800. godišnjici” nema ni govora.

Podśetimo, Ujedinjenu autokefalnu pravoslavnu srpsku crkvu kralj Aleksandar Karađorđević je posebnim zakonom iz 1929. „prekrstio” dodijelivši joj sadašnje ime: SRPSKA PRAVOSLAVNA CRKVA.

I Eparhija crnogorsko-primorska, sa rangom mitropolije –  takođe prvi put u istoriji – po odluci Karađorđevića je formirana tek 1931. godine.

Mitropolija crnogorsko-primorska je formirana 1931, samo sedam godina je starija od Amfilohija (1)

Mitropolija crnogorsko-primorska je formirana 1931, samo sedam godina je starija od Amfilohija (2)

Mitropolija crnogorsko-primorska je formirana 1931: Samo sedam godina je starija od Amfilohija (3)

Eparhija budimljansko-nikšićka SPC je osnovana 2001. godine.