U neđelju 20. oktobra: AMFILOHIJE OBJAVLJUJE RAT VASELJENSKOJ PATRIJARŠIJI?

Novi tekst Vladimira Jovanovića!

Piše: Vladimir Jovanović

Mitropolija pirejska Grčke pravoslavne crkve službeno je juče saopštila da će u neđelju 20. oktobra ugostiti mitropolita crnogorsko-primorskoga Srpske crkve Amfilohija Radovića.

Nadležni eparhijski mitropolit, Serafim Mendzelopulos, sasluživaće s Amfilohijem u pirejskoj crkvi Svete Trojice.

Informacija je sve samo ne uobičajena. Dobila je publicitet u grčkim medijima – ne bez razloga.

Dovodi se u vezu s odlukama Sinoda Ruske crkve koji upravo danas zasijeda u Moskvi, kako je najavljeno, povodom prizanavanja autokefalije Pravoslavne crkve Ukrajine od strane Grčke pravoslavne crkve.

Očekuje se, između ostaloga, da Sinod Rusije danas pozove jerarhiju Grčke da ne prizna odluku svoga arhijerejskoga sabora o ukrajinskoj autokefaliji.

Drugim riječima, Rusi će pokušati da izazovu – raskol u Grčkoj crkvi.

Serafim pirejski je najglasniji od onih grčkih arhijereja koji se protive priznavanju autokefalije Ukrajinske crkve. U Grčkoj Serafim važi za „ruskoga igrača”. I možda predvodnika raskola.

Očigledno s tim u vezi, uz Amfilohijevu sliku s Papom – što je pravovjernoj javnosti Grčke sâm za sebe negativan komentar – crkveni portal „Κατάνυξη” najavljuje događaj:

„Mitropolit pirejski sarađuje sa mitropolitom Crne Gore!”

 ***

Arhijerejski sabor, okupljen 12. oktobra u Atini, ubjedljivom većinom je odobrio nalaze svojih sinodskih komisija i izvještaj predstojatelja Grčke crkve arhiepiskopa atinskoga i cijele Grčke Jeronima o kanonskoj opravdanosti priznavanja Ukrajinske crkve.

Zvanično: Grčka crkva priznala Pravoslavnu crkvu Ukrajine; Rusi najavljuju osvetu – prekinuće kanonsko jedinstvo sa Grcima

Mitropolit pirejski Serafim Mendzelopulos je, nakon toga, saopštio da je tim činom arhijerejski sabor Grčke crkve ignorisao mišljenjâ drugih autokefalnih pomjesnih pravoslavnih crkava i nije adekvatno procijenio moguće posljedice po jedinstvo: prekid komunikacije sa Ruskom crkvom i moguće rusko priznavanje „starokalendaraca” u Grčkoj.

***

Dan prije najavljenoga sasluživanja Serafima i Amfilohija u Pireju – dakle u subotu 19. oktobra, zakazana je u Solunu zajednička liturgija arhiepiskopa Jeronima i vaseljenskoga patrijarha Vartolomeja.

Značaj te liturgije u Solunu je istorijski.

Očekuje se da će 19. oktobra, prvi put zvanično, u Grčkoj po diptihu biti pomenut mitropolit kijevski Epifanij Dumenko, poglavar Ukrajinske crkve. To će biti i prvi sada de facto korak stupanja Grčke i Ukrajinske crkve u evharistijsko jedinstvo.

Serafim pirejski, konkretno tim povodom, apelovao je na patrijarha Vartolomeja i arhiepiskopa Jeronima da ne žure i ne stvaraju „kritičnu situaciju”, tj. da se u zajedničkoj službi ne pominje „nova autokefalija“, barem do „svepravoslavne rasprave” o ovome, kako tvrdi, „složenome i eksplozivnome kanonskome i eklisiološkome problemu".

Argumentacija koju je ponudio Serafim podudarna je s onom koju saopštavaju Ruska i Srpska pravoslavna crkva.

Serafim u pisanoj izjavi tvrdi da su nevažeće sve odluke Vaseljenske patrijaršije u vezi s rehabilitacijom bivših sveštenika Ruske crkve, koje je Moskva raščinila ili anatemisala zbog pristupanja Pravoslavnoj crkvi Ukrajine; da je nevažeći i sabor ujedinjenja na kojem je krajem prošle godine u Kijevu ustrojena Pravoslavna crkva Ukrajine, etc.

***

Vijest Mitropolije pirejske da će Amfilohije Radović biti kod njih 20. oktobra nije objavljena u nekome od glasila Srpske crkve.

Amfilohije nije član Sinoda SPC. Prema Ustavu SPC, patrijarh i Sinod su ovlašćeni da održavaju kontakte s drugim crkvama. Može to i neki drugi arhijerej, poput Amfilohija, ali samo uz prethodni blagoslov patrijarha ili Sinoda.

Ukoliko se Amfilohije zaista pojavi u Pireju i podrži Serafima, i to dan pošto se na zajedničkoj liturgiji Vartolomeja i Jeronima u čuvenoj starohrišćanskoj bazilici Ahiropiitos (Παναγίας Αχειροποιήτου) u Solunu pomene Epifanij kao 15. po redu predstojatelj autokefalne crkve – to će biti više nego samo još jedna u nizu provokacija Srpske crkve prema Vaseljenskoj patrijaršiji.

SPC nije samo najglasnija od onih crkava koje podržavaju Moskvu u sukobu s Carigradom. Otišla je korak dalje – preporučila svojoj jerarhiji da ne saslužuje sa jerarhijom Vaseljenske patrijaršije. Sada će takvu odluku vjerovatno proširiti i na jerarhiju Grčke crkve.

Bez obzira na izgovore, Srpska crkva je krajem ljeta odbila da primi u Beogradu na razgovore delegaciju Vaseljenske patrijaršije – pośeta je zvanično bila najavljena.

„Pentapostagma”: Patrijarh Srbije odbio sastanak sa delegacijom Carigrada!

Tek sada srpska štampa objavljuje da je SPC ignorisala dva Vartolomejeva pisma u kojima ih poziva da 13. oktobra u Nikeji liturgijski obilježe 800. godišnjicu episkopske hirotonije Save, prvoga srpskoga svetitelja.

Vaseljenska patrijaršija danas i liturgijski posvjedočila da prije 800 godina NIJE dala autokefaliju Srbima

Što se tiče Amfilohija, on se jesenas poluinkognito susrio sa Vartolomejem, svojim drugom još iz 1960-ih sa postdiplomskih studija.

Amfilohije juče bio kod Vartolomeja

Krajem juna, Vartolomej je pisao Predśedniku Crne Gore, a Amfilohije požurio da to pismo predstavi javnosti netačnim prijevodom i u iskrivljenome svijetlu.

Pismo vjerovatno autentično, Vartolomej nije napisao da neće priznati autokefalnost CPC

„PO UKRAJINSKOM SCENARIJU”: Amfilohije pozvao Vartolomeja da arbitrira u Crnoj Gori

Nakon napisa da je od Rusa, ali i od vrha SPC, sumnjičen da šuruje „ispod žita” sa vlastima Crne Gore, posredno i sa Vartolomejem – pozvavši Vaseljenskoga Patrijarha da arbitrira ko je kanonska Crkva u Crnoj Gori – Amfilohije je, sa svoje strane, poručio Carigradu da će, dirne li neprikosnovenost teritorijalne jurisdikcije Srpske crkve po tomosu iz 1922, to značiti – rat.

Amfilohije: Nije isključeno da Vaseljenska patrijaršija objavi rat Srpskoj crkvi

Potom je iz Carigrada Amfilohije nezvanično oštro upozoren da je nezahvalan i da u budućnosti neće – na način kako je dosad radio – manipulisati sa autoritetom Vaseljenskoga Patrijarha.

Amfilohiju odgovorili iz Vaseljenske patrijaršije: Sa Vartolomejem nećete manipulisati!

Ostaje da se vidi neće li Vaseljenska patrijaršija najavljeni događaj 20. oktobra u Pireju tumačiti – Anfilohijevom objavom rata?