Srbe upozoravaju iz Vaseljenske patrijaršije: Nemate nikakva prava oko izdavanja tomosa o autokefaliji Crkvi u Makedoniji

Priredio: V.J.

Mitropolit sidirokastronski Makarije Dulufakis (61) iz Vaseljenske patrijaršije u otvorenome pismu veoma se oštro obratio Patrijaršji Srbije (SPC, Πατριαρχεῖο Σερβίας). On tvrdi da saopštenje Sabora Crkve Srbije od 16. maja „u nagoveštajima krije nešto opasnije od onoga što se u njemu pominje”.

„Konkretno, saopštenjem Sabora SPC vješto se suzbija značaj obnavljanja liturgijskoga opštenja Crkve nove države Śeverne Makedonije [pod nazivom Ohridska arhiepiskopija] sa pravoslavnim crkvama. Ova je Crkva rehabilitovana odlukom Vaseljenske patrijaršije od 9. maja 2022. godine. A Patrijaršija Srbije indirektno ‘zaboravlja’ neotuđivo pravo Vaseljenske patrijaršije da dijelove svoje kanonske jurisdikcije proglašava autokefalnim ili autonomnim crkvama”.

Drugim riječima, Crkvi Srbije se iz Vaseljenske patrijaršije šalje poruka da nema konačnu crkveno-pravnu moć i nadležnost u Makedoniji u pogledu dva ključna pitanja: 1) rješavanja konačnoga statusa eventualne autokefalije Ohridske arhiepiskopije (MPC-OA) i 2) teritorijalnoga opsega njezine jurisdikcije.

Takvu svoju ulogu Sabor Crkve Srbije je najavio saopštenjem od 16. maja, da će, kako tvrde, „rješavati i riješiti i pitanje njezina [MPC-OA] konačnoga kanonskoga statusa, čemu treba da uslijedi svepravoslavno saglasje i prihvatanje toga statusa”, pa će se „u dijalogu o njihovom [MPC-OA] budućem i eventualno konačnome kanonskom statusu SPC rukovoditi samo i isključivo eklisiološko-kanonskim i crkveno-pastirskim načelima, mjerilima i normama, ne mareći za ‘realpolitičke’, ‘geopolitičke’, ‘crkvenopolitičke’ i druge slične datosti ili za jednostrane inicijative i ne podliježući ničijim uticajima ili pritiscima” i da „Sabor [SPC] nema namjeru da poslije rješavanja statusa [MPC-OA] uslovljava novu sestrinsku Crkvu ograničavajućim klauzulama u pogledu opsega njezine jurisdikcije u matičnoj zemlji i u dijaspori, uz preporuku istoj da pitanje svoga zvaničnoga naziva riješi [MPC-OA] u neposrednom bratskom dijalogu sa jelinofonim [‘grčkim’] i ostalim pomjesnim pravoslavnim crkvama”, etc.

Međutim, mitropolit Makarije piše kako „Crkva Srbije, NEPOZVANA, POKLANJA NEŠTO ŠTO JOJ SADA NE PRIPADA i što je, da je mogla, morala da učini tokom svih ovih godina raskola (šizme) i svađe sa ‘Skopskom crkvom’”.

„Zaboravlja da se od Vaseljenske patrijaršije potvrđuju sve proglašene autokefalne crkve, sa izuzetkom drevnih patrijaršija [Aleksandrija, Antiohija, Jerusalim] i Autokefalne crkve Kipra, čije su autokefalije potvrđene Vaseljenskim saborima”.

Oko utvrđivanja teritorijalnoga opsega kanonske nadležnosti neke pomjesne pravoslavne crkve — a takvu nadležnost Crkva Srbije ima zasad u granicama bivše Jugoslavije, na temelju tomosa iz 1922. godine — Makarije naglašava da je „Vaseljenska patrijaršija, suočena sa previranjima crkvenih jurisdikcija van matičnih kanonskih teritorija raznih crkava, mudro lišila i novoosnovanu Crkvu Ukrajine i Ohridsku arhiepiskopiju mogućnosti da pastirski brinu o dijaspori kako bi se izbjegli dalji problemi”.

„S tim u vezi, treba napomenuti da ako Patrijaršija Srbije prekrši uslov koji je postavila Vaseljenska patrijaršija da ograniči Ohridsku crkvu [MPC-OA] u okviru države Śeverna Makedonija, snosiće odgovornost za crkveni iredentizam”.

On ocjenjuje kako je „srpski čamac privezan za rep ruske lađe” i da Istočno-pravoslavnoj Crkvi, kako piše, Crkva Srbije „formira nebratske i demonske podvodne stijene”.

Aludirajući da je Srbima Vaseljenska patrijaršija — Majka-Crkva, poručuje da „po duhovnome zakonu, na kraju puta, oni [Srbi] dobiće sankciju, kao i svi MAJKO-UBICE”.

U svega nekoliko dana ovo je Srbima drugo žustro uzastopno upozorenje s „mitropolitskim potpisima” iz Vaseljenske patrijaršije — da SPC nema nadležnosti za utvrđivanje novih autokefalija i teritorijalnoga opsega neke nove pomjesne jurisdikcije.

Naime, mitropolit dr Andrej Nanakis, profesor bogoslovskih nauka Univerziteta Aristotel u Solunu — kako je „Antena M” prenijela — napisao:

„U slučaju stvaranja i priznanja nove države unutar teritorije postojeće države, za koju je u prošlosti jurisdikciju tomosom o autokefaliji novoj Crkvi priznala Vaseljenska patrijaršija, tada se teritorija te nove države vraća u kanonsku jurisdikciju Vaseljenske patrijaršije; to se sada dešava u Śevernoj Makedoniji”.

„Majci-Crkvi, dakle, Vaseljenskoj patrijaršiji, vraća se duhovna i kanonska odgovornost uređenja crkvenih poslova unutar nove nezavisne države. Isto važi i kada država, koja ima tomos o autokefaliji, iz bilo kojeg razloga prestane da postoji. I u ovome slučaju se geografska teritorija države vraća Majci-Crkvi, koja je ove teritorije ustupila i za ovu državu stvorila specifičnu autokefaliju”.

„Podrazumijeva se da, kao što politička vlast Srbije nije legitimisana da se miješa u unutrašnja pitanja države Śeverne Makedonije, iz istoga razloga ni Crkva Srbije (Εκκλησία της Σερβίας) nema kanonska prava, niti crkvenu jurisdikciju na teritoriji ove međunarodno priznate nove države”, zaključio je visokopreosvećeni mitropolit Andrej.

Crkva Rusije, podržana od SPC, na primjeru Ukrajine, već je pokušala da nametne PRESEDAN za Istočno-pravoslavne Crkvu i poništi unilateralnu ingerenciju Vaseljenske patrijaršije pri izdavanju tomosa o autokefalijama za nove crkve.

To je za Vaseljensku patrijaršiju neprihvatljivo i protivno je sveštenoj praksi, koja je potvrđena u posljednjih oko 170 godina.

Ukoliko bi za tomos o novoj autokefaliji saglasnost svih pomjesnih crkava bio neophodni prethodni uslov, onda bilo koja od pomjesnih crkava, sa raznoraznim izgovorima, može da na neodređeno vrijeme BLOKIRA proces — kao što je Moskovska patrijaršija, uz asistenciju SPC, namjeravala po pitanju Ukrajine, a sada vjerovatno pokušavaju Rusi preko Srba i po pitanju MPC-OA.

Kao i u slučaju Ukrajine, Vaseljensku patrijaršiju i Vartolomeja ne obavezuju nikakva NOVOKOMPONOVANA RUSKO-SRPSKA TUMAČENJA, ništa osim sveštenoga predanja i kanona, te i u slučaju Makedonije — kao eventualno u budućnosti i Crne Gore — može djelovati unilateralno, potpuno na isti način kao i prilikom izdavanja tomosa o autokefalijama postojećim crkvama u Grčkoj (1850), Srbiji (1879, 1922), Rumuniji (1885), Poljskoj (1924), Albaniji (1937), Bugarskoj (1945), Gruziji (1990), Češkoj-Slovačkoj (1998), Ukrajini (2019).