Zakon o autokefalnoj Crkvi – Predśednik Letonije podnio parlamentu nacrt

Priredio: V.J.

Predśednik Letonije, Egils Levits, podnio je nacionalnome parlamentu nacrt zakona o promjeni statusa Letonske pravoslavne crkve — to je objavljeno na službenoj stranici letonskoga predśedništva (president.lv).

Trenutno Pravoslavna crkva u Letoniji ima status samoupravne jurisdikcije unutar Moskovske patrijaršije; na čelu joj je mitropolit Aleksanadr Kudrjašovs, ili, rusifikovano — Kudrjašov (on je na slici gore sa predśednikom Levitasom).

Crkvena samoupravna jurisdikcija unutar Moskovske patrijaršije mitropolitu u letonskoj prijestonici Rigi je priznata 1990. godine. Tada je Letonija proglasila (obnovila) svoju državnu nezvisnost, napuštajući SSSR, kojem je tokom nacističko-sovjetskoga pakta 1940. nasilno pripojena.

Letonija sada ima oko dva miliona stanovnika. Prema zvaničnim podacima, pravoslavci čine 370.000 ili 18% stanovništva Letonije i treća su po veličini vjerska zajednica; najveća zajednica, sa oko 700.000 vjernika su luterani, slijede katolici kojiih ima 500.000. Etnički Letonci čine 62,10% stanovništva, a druga po veličini etnička zajednica su Rusi — 26,9%.

Predśednik Levits je izjavio da je Letonsku pravoslavnu crkvu (Latvijas Pareizticīgā Baznīca) de facto priznao kao autokefalnu 1921. godine patrijarh moskovski Tihon Belavin. Tačnije Tihon, Sinod i Viši crkveni savjet Moskovske patrijaršije su Crkvi u Letoniji tada priznali „внутреннюю самостоятельность”, tj. „unutrašnju samostalnost” — ma šta to bilo.

Docnije, kada je Letonija 1940. okupirana od komunističkoga SSSR-a, Letonska crkva je uključena u Rusku pravoslavnu crkvu. Sadašnji mitropolit u Rigi, Aleksandar, star 82 godine — koji je rođen u Letoniji — postavljen je 1990. iz Moskve, odlukom Ruske crkve.

Većina bogosluženja u Letonskoj crkvi je na letonskom jeziku.

Predśednik Levits napominje da je naišao na razumijevanje i odobravanje partijskih frakcija u nacionalnome parlamentu za predloženi nacrt zakona o priznanju statusa autokefalije Crkvi.

Obaviješten je i mitropolit Aleksandar, no njegove službene reakcije zasad nema.

„Mogu uvjeriti da Letonska pravoslavna crkva i mitropolit Aleksandar mogu računati na punu podršku države Letonije autokefaloj Crkvi”, napisao je Levits.

„Kada zakon stupi na snagu, svaki uticaj i vlast Moskovske patrijaršije nad našom Pravoslavnom crkvom biće uklonjeni. Odricanje od bilo kakvih veza s moskovskim patrijarhom važna je stvar za naše pravoslavne vjernike, za cijelo letonsko društvo i za nacionalnu bezbjednost”.

Takođe je istaknuo da je o predloženom nacrtu zakona razgovarao sa svim državnim institucijama, uključujući Vijeće za nacionalnu bezbjednost i parlamentarne odbore za sigurnost i ljudska prava. Svi su oni izrazili mišljenje da zakon treba izglasati što prije.

Predśednik Letonije zatražio je da Sejm (Saeima), nacionalni parlament Letonije, zakonu prida izvanredni značaj, a razmatraće se najvjerovatnije 8. septembra.

Egils Levits (67), koji po ocu ima jevrejsko porijeklo, poznati pravnik, deseti je Predśednik Letonije, od 8. jula 2019. godine. Bio je član Evropskoga suda pravde od 2004. do 2019.