Rusi pokušavaju da osujete kanonski tomos za Makedonce

Priredio: V.J.

Volokolamski mitropolit Antonij Sevrjuk, koji je u junu o.g. preuzeo funkciju „ministra vanjskih poslova” Moskovske patrijaršije nakon smjene mitropolita Ilariona Alfejeva, najavljuje za danas pośetu Sofiji. S njim treba da doputuje i protojerej Nikolaj Balašov, koji je jedini ostao iz stare ekipe u Odjeljenju za vanjske crkvene veze Moskovske patrijaršije. 

Oni treba danas da u Sofiji služe u podvornoj ruskoj crkvi Sv. Nikole za Nikoljdan (po starome kalendaru). Međutim, kako ocjenjuju bugarski crkveni i laički izvori, „to je nesumnjivo samo povod” — a dolazak visoke ruske crkvene delegacije ima drugu pozadinu. 

Demokratska Bugarska (Демократична България), parlamentarna politička koalicija, objavila je tvrdnje da je pośeta vezana za Ohridsku arhiepiskopiju (MPC-OA) s ciljem da se izvrši pritisak na Bugarsku crkvu da prizna nevaljani „tomos o autokefaliji” koji je Makedoncima 5. juna o.g. izdala Crkva Srbije (SPC).

„Antonij Sevrjuk dolazi da vrši pritisak na Bugarsku crkvu. To bi značilo da Bugarska crkva prizna ANTIKANONSKO izdavanje ‘tomosa’ SPC za Crkvu u Republici Śevernoj Makedoniji. Po kanonima, Vaseljenska patrijaršija jedina ima pravo da izda tomos za autokefalnost bilo kojoj drugoj pravoslavnoj crkvi”. 

„Zauzimanje pro-srpske i pro-ruske pozicije Bugarske crkve može dovesti do ozbiljnih diplomatskih komplikacija ne samo sa ostalim pravoslavnim crkvama, već i sa Republikom Grčkom”, saopštava Demokratska Bugarska. „Interesi Bugarske kao članice EU i NATO-a su da podrži svoje savezničke i najbliže odnose sa našim suśedima i partnerima. Međucrkveni odnosi su sastavni dio međudržavnih odnosa i od posebnog su interesa za bugarsku državu”. 

Ocjenjuju i da je pośeta „drugog čovjeka Ruske crkve” Bugarskoj „ozbiljna stvar i predstavlja pokušaj podrivanja nacionalne bezbjednosti”. Poziva bugarsku Državnu agenciju nacionalne sigurnosti „da sprovede sve mjere”.

Napominjemo, „Antena M” je proljetos tvrdila da je „tomos o autokefaliji”, koji je s potpisom Porfirija-Prla Perića izdat Makedoncima, srpsko-ruska anticrkvena podvala.

Makedonska jerarhija podnijela je 2018. neposredno Vaseljenskoj patrijaršiji — kao svojevrsnoj drugostepenoj crkveno-sudskoj instanci, a na temelju kanonskoga poretka i drevnih privilegija Carigrada — žalbu (ekliton) na odluke Crkve Srbije, počevši od 1967, kojim ih je proglašavala „raskolnicima”. 

Na temelju te žalbe, Vaseljenska patrijaršija je 9. maja o.g. poništila doslovno sve odluke Crkve Srbije od 1967. vraćajući crkvenu kanoničnost jerarhiji u Makedoniji, pod jedinim dozvoljenim nazivom: Ohridska arhiepiskopija. 

Potom je 5. juna Crkva Srbije, iako za to nema kanonske nadležnosti, izdala „tomos o autokefaliji” za MPC-OA, pod tim nazivom. No makedonska jerarhija, koja je 11-13. juna prvi put boravila kod Vartolomeja u Carigradu, primivši od njega odluku o prijemu u kanonsko i liturgijsko jedinstvo i prvi put mu saslužujući u molitvi, saopštila da tek očekuje važeći tomos od Vaseljenske patrijaršije. 

Nakon liturgije s Makedoncima, Vartolomej je tada kazao: „Napominjemo da iznijeti stavovi Crkve Srbije o davanju ‘autokefalnoga statusa’ OPASNO ODSTUPAJU OD BOGOSLUŽBENE PRAKSE naše Svete Velike Hristove Crkve”.

Trenutno, Ohridsku arhiepiskopiju Vaseljenska patrijaršija, dakle, priznaje kao kanonsku jerarhiju — Ohridsku arhiepiskopiju, a njezin će se konačni administrativni status (autokefalija) tek rješavati. Drugim riječima, Vaseljenska patrijaršija ne priznaje nikakav srpski „tomos” za Makedoniju.

„Религија”, (religija.mk), portal iz Skoplja, piše da je oko makedonske autokefalije „sve počelo i na kraju će morati da se završi u Vaseljenskoj patrijaršiji”, ali u to je uključeno i crkveno pitanje u Ukrajini — jer će Ohridska arhiepiskopija (MPC-OA) „ukoliko želi da dobije stvarni kanonski tomos od Carigrada, morati da prizna Pravoslavnu crkvu Ukrajine, na čijem je čelu mitropolit Epifanij Dumenko”. 

„Počelo je od strane MPC-OA podnošenjem apelacije Vaseljenskoj patrijaršiji, procesom u koji se SPC, na inicijativu Ruske crkve, uključila da preuzme primat, koristeći sentimentalno pitanje imena naše Crkve. U konkretnom slučaju radi se o potpuno istom planu. Moskva je sigurna da Carigrad očekuje da MPC-OA prizna Epifanija za poglavara autokefalne Pravoslavne crkve u Ukrajini. Ruska crkva to zna i zato insistira da SPC bude ta koja će dati autokefalnost”.

Liše Ruske, srpski falš „tomos o autokefaliji” Makedoncima priznale su zasad još samo crkve Poljske i Češke-Slovačke, kao i UPC (MP), jerarhija Onufrija Berezovskog iz Ukrajine, koja je proljetos samoproglasila navodnu nezavisnost od Moskve, ali je i dalje sve druge crkve — uključujući i Crkvu Srbije — smatraju samo ogrankom Moskovske patrijaršije.

„Ovo je važan detalj, jer ako je i SPC izvještavala UPC (MP) po ovome pitanju, onda je to vrlo neozbiljna šala sa MPC-OA. Skandalizuje traženje od nepriznate UPC (MP) da prizna MPC-OA koju SPC priznaje, a istovremeno SPC ne priznaje autokefaju UPC (MP)! Groteska”, piše „Религија”.

„Ulogu ruskih satelita u pravoslavnome svijetu imaju samo crkve Poljske i Češke-Slovačke, zajedno s dijelom SPC. Praksa stvaranja ovakvih satelitskih crkava od strane Ruske crkve u istoriji ima još nekoliko. Ali, da budemo jasniji. Ne postoji autokefalija koju daje ijedna druga crkva do Vaseljenske patrijaršije, koja je univerzalno priznata”, piše makedonska „Религија”.

Izgleda da Rusi, i preko punkta u Sofiji, pokušavaju da „ohrabre” makedonsku jerarhiju da se odrekne iščekivanja tomosa od Vaseljenske patrijaršije. Objavljeno je da je Sergej Bazdnikin, ambasador Ruske Federacije u Sofiji, 11. novembra u pratnji jednoga ruskoga arhijereja, te arhimandrita-nastojatelja podvorja Moskovske patrijaršije u Sofiji, bio u Skoplju na sastanku sa arhiepiskopom Stefanom Veljanovskim, poglavarom Ohridske arhiepiskopije. 

Iz te makedonske jerarhije NIJESU JAVNO KOMENTARISALI o čemu se razgovaralo, no ruska ambasada je objavila saopštenje: „Stefan je naglasio da nas spaja zajednička vjera i duhovna tradicija. On je dodao da je Ruska crkva dugo pomagala u vraćanju Makedonske pravoslavne crkve u porodicu pomjesnih pravoslavnih crkava i da je jedna od prvih koja je priznala njezinu autokefaliju. On je zahvalio njegovoj svetosti patrijarhu Kirilu i Ruskoj pravoslavnoj crkvi na bratskoj pomoći i podršci koju pružaju Makedonskoj pravoslavnoj crkvi”.

Sada, oko dolaska „ministra vanjskih poslova” Moskovske patrijaršije Antonija Sevrjuka u Sofiju, bugarski portal „Двери на Православието” (dveri.bg) tvrdi da će „ruska crkvena delegacija nastojati da pojedine teme uvrsti u dnevni red predstojećega zasijedanja Sinoda Bugarske crkve, koji će se sastati 13. decembra”. 

Ukazuje sa i da Moskovska patrijaršija, na visokom nivou, komunicira jedino sa Crkvom Srbije, „kao što je volokolamski mitropolit Antonij nedavno boravio u Beogradu, a delegacija SPC učestvovala je u Moskvi na svečanom događaju čudnog naziva ‘Srpska utjeha za rusko srce’“.

Srpsko-crkvenu delegaciju u Rusiji na toj manifestaciji je predvodio područni mitropolit crnogorsko-primorski Joanikije Mićović.

Makedonski portal „Религија”, tvrdi da „Moskovska patrijaršija, preko Bugarske crkve, nastoji da MPC-OA pridobije za ‘ruski svijet’”. 

Bugarska pravoslavna crkva tvrdi da je u najmanju ruku jedna od sukcesorki naslijeđa drevne Ohridske arhiepiskopije, nastale u 11. vijeku, a Bugari snažno osporavaju nacionalni, jezički i kulturni identitet Makedonaca. Osim toga, Bugarska crkva dosad nije priznala autokefaliju Pravoslavnoj crkvi Ukrajine.

U tom kontekstu, Antonij Sevrjuk, volokolamski mitropolit, danas će, kako je najavljeno, „sasluživati sa lovčanskim mitropolitom Gavrilom iz Bugarske crkve, koji tradicionalno služi za ovaj dan u podvornoj crkvi Moskovske patrijaršije u Sofiji”.

„Do sada, međutim, nije bilo tako visoke zastupljenosti Ruske crkve za hramovni praznik”, piše „Двери на Православието”.

Pomenuti mitropolit lovčanski Gavrilo Dinev (72), poznat kao vatreni pro-ruski eskponent u Crkvi Bugarske, umiješan u skandale s transakcijama novca iz Rusije, 4-5. septembra prošle godine boravio je u Crnoj Gori, tokom nasilne intronizacije Joanikija Mićovića. 

Dinev je, kako smo izvještavali, početkom jula o.g. Mićovića ugostio u svojoj eparhiji u Bugarskoj. „Doxologia Infonews”, bugarski vjerski portal, tada je ocijenio da je održan „međubalkanski sinaksis PRO-RUSKE AGENTURE”. 

Takođe, Dinev je 18. septembra bio opet s Mićovićem u Podgorici…