Pendarovski: NATO nas informiše da neke vladike iz Sinoda Makedonske crkve sarađuju sa ruskim službama

Piše: Vladimir Jovanović

U najvišem rukovodstvu, Sinodu Makedonske pravoslavne crkve (MPC-OA), a tu ne mislim na poglavara, arhiepiskopa Stefana Veljanovskog, ima ljudi koji sarađuju sa ruskim tajnim službama — kazao je makedonski predśednik Stevo Pendarovski.

Gostujući na skopskoj TV 24, Pendarovski je rekao da to nijesu podaci samo AR-a, tj. makedonske Obavještajne agencije (Агенцијата за разузнавање) — nego i NATO-a. 

„I to sam saopštio našim najvišim crkvenim velikodostojnicima”, kazao je Pendarovski. „Ja se baziram na izvještajima nadležnih koji se bave tom materijom. Ne samo AR-a. Mi smo članica NATO-a, dobijam informacije iz 30 drugih zemalja, iz 30 drugih službi, jer smo dio tog zajedničkog sistema za razmjenu informacija obaveštajno-bezbjednosne prirode”. 

„Odavde iz Skoplja nemamo moć da znamo što se dešava u Kremlju, ali oni iz NATO-a nam mnogo pomažu u tom partnerstvu i imamo dovoljno informacija”, kaže makedonski predśednik.

On je odlučan da javnosti ne može podijeliti informacije o imenima makedonskih vladika koji su povezani s ruskim službama, „jer su to ośetljive stvari”.

U MPC-OA nedavno su primlli četvoricu Makedonaca u činu vladika koji su iz Crkve Srbije (SPC) dobili kanonske otpuste. 

Međutim jasno je kako se informacije koje sada saopštava Pendarovski odnose na vladike koje su i prije toga dio episkopata MPC-OA, jer je izričito pomenuo Sinod, tj. „najviše rukovodsto” — izuzevši poglavara Crkve.

Prema izvorima u Skoplju, „trojica vladika MPC-OA su javno zastupali proruske stavove”. „Petar (Karevski, mitropolit prespansko-pelagonijski) i Grigorij (Nasteski, mitropolit kumanovsko-osogovski), nedavno su bili glavni gosti na prijemu ruske ambasade u Skoplju, ali to ne mora da znači da se podaci kojima raspolaže predśednik Pendarovski odnose na njih”.

Neodoljivo na „agendu Kremlja” liči skup koji je prije nekoliko dana, 29. juna, organizovao Sinod MPC-OA u centru Skoplja. Okupilo se par hiljada prisutnih na, kako su istakli, „svenarodni sabor protiv prijedloga zakona o ravnopravnosti polova i o matičnoj evidenciji”. Govorio je i arhiepiskop Stefan Veljanovski. 

Na pitanje da li je ruski uticaj imao udjela u tom protestu MPC-OA, Stevo Pendarovski je za TV 24 istakao kako „postoji, ali ne bi bilo u redu da se oduzima legitimitet onima koji su protestovali”. 

„Ako imate poziv za protest sa najviše instance, od Sinoda MPC-OA, ne možemo reći da je neka ruska služba na to naćerala Stefana. Postoji legitimna zabrinutost Sinoda o tim pitanjima; ne govorim o tome da li su u pravu ili ne”, kazao je Pendarovski.

„Baš kao što je ruski uticaj nesumnjivo bio prisutan u napadu na naš parlament 27. aprila 2019, ali ne možemo reći da nije bilo legitimnog nezadovoljstva građana. Uticaj Rusije postoji na visokim pozicijama i u makedonskoj biznis zajednici, kao što u političkim partijama, i lijevo i desno, ima ljudi koji su na vezi s ruskim službama”.

Kompletan intervju makedonskoga predśednika Steva Pendarovskog možete pogledati na linku (citirani djelovi od 37:20 min)…

Napominjem, tročlani, „uži” sastav Sinoda u Skoplju — arhiepiskop Stefan, vladike Petar Karevski i Timotej Jovanovski — 1. aprila o.g. donosi odluku da jerarhija MPC-OA, do daljnjeg, liturgijski ne saslužuje s episkopima, monaštvom i sveštenstvom autokefalne Pravoslavne crkve Ukrajine, na čijem je čelu mitropolit Epifanij. To se takođe dovodi u vezu s „ruskom agendom”.

„Ova odluka od trojice vladika u ime cijele MPC-OA je praktično direktan akt u interesu Moskovske patrijaršije i na štetu naših sopstvenih crkvenih interesa”, pisao je makedonski vjerski portal „Религија” u komentaru pod naslovom „MPC-OA počinje i na djelu da sprovodi rusku agendu”.

Između ostaloga, „odluka je sporna sa stanovišta da je nju donio redovni, tročlani sastav Sinoda, jer su takva pitanja u djelokrugu rada plenarnog sastava Sinoda MPC-OA, u punom sastavu”.

Srbi nas lažnim tomosom uvalili u nevolje, ocjenjuje makedonski portal

Nešto ranije, 13. marta o.g. makedonski predśednik Stevo Pendarovski na Fanaru, središtu Vaseljenske patrijaršije u Istanbulu, susrio se s patrijarhom Vartolomejom. Tada je Pendarovski „izrazio zahvalnost Vaseljenskome Patrijarhu na posebnoj ulozi koju ima u prevladavanju crkvenoga spora i izrazio očekivanje da će MPC-OA uskoro dobiti LEGITIMNI TOMOS (легитилниот Томос) za autokefalnost Ohridske arhiepiskopije”.

Drugim riječima, makedonski predśednik, shodno kanonskome poretku Istočno-pravoslavne Crkve, saglasan je da KVAZITOMOS Crkve Srbije „o autokefaliji MPC-OA”, koji je ona, suprotno poretku Istočno-pravoslavne Crkve, uz podršku Moskovske patrijaršije izdala 5. juna prošle godine — nema punovažnost. 

Vaseljenska patrijaršija je, ukidajući pet decenija staru, neopravdanu klevetu Srba da su Makedonaci „raskolnici”, 9. maja prošle godine — dakle prije nego su u Beogradu objavili svoj „tomos” za Makedonce — obnovila liturgijsko jedinstvo i vratila kanoničnost MPC-OA, pod jedino dozvoljenim nazivom: Ohridska arhiepiskopija. 

Vaseljenska patrijaršija od danas stupa u kanonsko i liturgijsko jedinstvo sa MPC

Međutim, kanonska autokefalija za Makedonce — Ohridsku arhiepiskopiju — ostaje otvoreno pitanje.

Arhiepiskop Stefan i Sinod MPC-OA, koji su u junu prošle godine bili na Fanaru, kod Vartolomeja i prvi put s njim učestvovali u liturgiji, uprkos srpskome „tomosu” koji su dobili, saopštili su da kanonski tomos o svojoj autokefaliji očekuju od Vaseljenske patrijaršije.

Da vidimo arhiepiskopiju kao autokefalnu crkvu, prva zajednička liturgija Vartolomeja i Stefana

Rusi i Srbi, nakon što je Vaseljenska patrijaršija početkom 2019. priznala autokefaliju Pravoslavnoj crkvi Ukrajine, otvoreno rade na rušenju poretka Istočno-pravoslavne Crkve, pokušavajući da degradiraju kanonske privilegije i autoritet Carigrada. 

U anticrkveni poduhvat nastoje da uvuku Makedonce, preko „mamca” oko naziva Crkve — za razliku od najave Vaseljenske patrijaršije, „priznali” su je kao „autokefalnu Makedonsku”, MPC-OA. To je opaka podvala, ne samo jer crkve Srbije i Rusije nemaju kanonske prerogative da odlučuju o bilo čijoj autokefaliji. Istinska pomjesna crkva, najprije i jedino je hrišćanska (pravoslavna), a naziva se po gradovima u kojima im je katedra ili nazivima geografskih oblasti, nikako se ne naziva po nacionalnoj odrednici (jeres etnofiletizma). A od prije hiljadu godina svešteni priznati naziv Crkve na području savremene Śeverne Makedonije glasi — Ohridska arhiepiskopija.

Nedavno je Vartolomej, aludirajući na crkve Srbije i Rusije — i obraćajući se grupi makedonskih sveštenika koje je ugostio u Imbrosu, svome rodnome mjestu — rekao kako će se ovi „klirici iz Śeverne Makedonije, koje je danas udostojila Hristova Velika Crkva, vratiti svojoj krstonosnoj zemlji, kao duhovni junaci i voljena čeda Velike Crkve Hristove; i tamo će nositi poruku naklonosti i ljubavi, kojima Vaseljenska patrijaršija okružuje našu tamošnju braću, uprkos RAZNIM PAKOSTIMA koje su se nažalost čule od drugih sestrinskih crkava, onih koje NE POŠTUJU KANONSKI POREDAK, ne poštuju pravoslavno Sveto predanje, i pokušavaju da uvedu NOVE DEMONE u pravoslavnu eklisiologiju i pravoslavno kanonsko pravo”.

Crkva Srbije pakosno uvodi demone u pravoslavlje

Prema dostupnoj evidenciji, koja se iskristalisala nakon zbrke o tome kakve tačno stavove pojedine pomjesne jurisdikcije zauzimaju oko statusa Crkve u Śevernoj Makedoniji, može se utvrditi sljedeće:

- „tomos” Crkve Srbije priznala je u punom smislu samo Moskovska patrijaršija

- pomjesne crkve Bugarske, Rumunije i Češko-Slovačke su srpski „tomos” priznale djelimično — s nepotpunim ili izmijenjenim nazivom za MPC-OA i-ili uz uslov da taj „tomos” naknadno odobri Vaseljenski Patrijarh

- Antiohija, Gruzija, Grčka, Poljska su pomjesne crkve koje su prihvatile odluku Vaseljenske patrijaršije od 9. maja 2022. o povratku u kanonsko i liturgijsko jedinstvo jerarhije u Śevernoj Makedoniji — ali ne priznaju „tomos” Crkve Srbije 

- pomjesne crkve koje nijesu donijele nikakvu zvaničnu odluku o ovome pitanju: Jerusalim, Aleksandrija, Kipar, Albanija, Ukrajina.

U kanonskome poretku i sveštenoj praksi Istočno-pravoslavne Crkve, jedino Vaseljenska patrijaršija, kao Majka-Crkva, počevši od 1850. godine, mjerodavna je za unilateralno izdavanje tomosa o autokefaliji.

Vaseljenska patrijaršija je takve tomose odobravala sljedećim postojećim crkvama: - Grčke (1850), Srbije (1879, 1922), Rumunije (1885), Poljske (1924), Albanije (1937), Bugarske (1945), Gruzije (1990), Češko-Slovačke (1998), Ukrajine (2019).