Patrijarhu simpatizeru Hitlera i antisemiti – gradiće spomenik u Pljevljima

Piše: Vladimir Jovanović

Citiraću srpski dnevni list „Politika” od 14. avgusta 1936. godine (XXXIII - 10138, 7), iz govora drugoga po redosljedu patrijarha u Beogradu (SPC) — Varnave Rosića (1880-1937) — a prilikom sahrane u srpskoj prijestonici Antonija Hrapovickog, ruskoga „bijeloga” mitropolita.

Rosić Jevreje optužuje za zavjeru stvaranja Sovjetske Rusije:

„Mi moramo raditi da je [Rusiju] OSLOBODIMO ŽIDOVA i njihove tiranije”.

Citiraću i drugi beogradski dnevni list, „Vreme”, od 4. januara 1937. godine (XVII - 5380, 4). To je izjava Rosića za Deutsches Nachrichtenbüro (DNB) — informativnu agenciju nacističke Njemačke:

- Nj. Sv. Patrijarh odaje priznanje g. Hitleru u borbi protivu boljševizma

Berlin, 3 januara. — Beogradski saradnik D. N. B. primljen je od Nj. Sv. Patrijarha Varnave u novoj patrijaršiji.

Njegova Svetost pokazao je odmah na početku razgovora svoje živo interesovanje za prilike u Nemačkoj i svoje veliko zadovoljstvo kad je ponovno čuo uveravanje da su prilike u Nemačkoj u svakom pravcu zadovoljavajuće.

Na kraju razgovora je Nj. Sv. Patrijarh izjavio svoje simpatije kojima prati borbu vođa Rajha i državnog kancelara g. Hitlera protiv svetske opasnosti od boljševizma. „Vođ velike nemačke nacije vodi jednu borbu koja služi dobru čitavog čovečanstva”, rekao je Nj. Sv. Patrijarh Varnava.

Njegova Svetost završila je razgovor sa prijateljskim pozdravima velikoj nemačkoj naciji čija opravdana borba za ravnopravnost među narodima zaslužuje poštovanje”.

---
Napominjem: Beograd, središna katedra svetosavske crkve, već početkom 1942. godine — prema izvještajima mjerodavnih SS i oficira Gestapoa — „jedini je veći evropski grad postao judenfrei, očišćen od Jevreja”, a „Srbija je zemlja u kojoj je problem Jevreja i Cigana riješen”.

Sajmište, koncentracioni logor u koji su Jevreji uglavnom dovođeni prije masovnih smaknuća, nalazi se, preko Save, na svega oko pola km vazdušne linije od Patrijaršije u Beogradu — iz toga zdanja, iako im je Sajmište doslovno u vidokrugu, nije bilo ni javnog ni nejavnog protesta, ili ma kakvog akta solidarnosti ili žaljenja nad sudbinom njihovih sugrađana mojsijevske vjere…

Štoviše, Beograd je, uz saradnju srpskih kolaboracionista, nedićevaca i ljotićevaca, tada poprište žive kampanje protiv Jevreja: kroz javne govore i štampu, izložbe, nastavu u školama; izlijepljen antisemitskim plaktima (neke objavljujem uz ovaj tekst)…

.

---
Ovih dana ovdašnja režimska glasila — „Vijesti” i „IN4S” — javljaju da će „Opština Pljevlja izgraditi spomenik patrijarhu Varnavi Rosiću koji je bio na čelu SPC od 1930. do 1937. godine” i to „na sredini trga koji nosi Varnavino ime, odnosno raskrsnici kod crkve Svete Petke, a nedaleko od njegove rodne kuće”.

Dario Vraneš (DF), predśednik SO Pljevlja — taj lik nedavno je bio s Porfirijem Perićem, aktuelnim patrijarhom Srbije, njihova fotografija je naslovna uz ovaj tekst — nije precizirao kada će radovi početi.

„Prvo ćemo krenuti u rješavanje pravnih pitanja u vezi s uklanjanjem privremenih objekata”, citiraju Vraneša, a „idejno rješenje podrazumijeva izgradnju statue patrijarha Varnave kako BLAGOSILJA GRAD”. Veli Vraneš kako je Rosić „najslavniji Pljevljak svih vremena”. Iz Vranešu koalicione Demokratske Crne Gore smatraju da bi spomenik Varnavi trebalo da se radi paralelno s rekonstrukcijom te raskrsnice, etc.

Ova mrakobjesna zamisao nije nova — saopštena je još 2019, iz odborničkih redova tada vladajuće Demokratske partije socijalista. Napisao sam onomad tekst, iza koga i danas stojima: Varnava Rosić je antisemita, simpatizer nacizma i lično Hitlera.

Evo nekoliko referenci iz toga članka:

- Prema srpskoj istoričarki dr Radmili Radić, „inicijativu za izjavu [DNB-u] patrijarha Varnave u kojoj je izrazio simpatije prema Hitleru i Trećem rajhu, dao je Dimitrije Ljotić [poznati srpski nacista, prim]” („Život u vremenima: Gavrilo Dožić 1881-1950”, Beograd, 2006, 174).

- Rosićevu uzjavu DNB-u prenio je „Glasnik: Službeni list SPC” (1-2, Sremski Karlovci, 1937, 33-34); zatim „Münchner Neueste Nachrichten”, nacistički list Minhena, ondašnja jugoslovenska press-agencija „Avala”…

- „Jedan drugi nemački list preneo je istupanje patrijarha Varnave sa kongresa ruskih episkopa u kojem je on još više istakao ZNAČAJ NEMAČKOG VOĐE”, navodi srpski istoričar dr Milan B. Koljanin („Srpska pravoslavna crkva i Jevreji 1918-1937”, „Istorija XX veka”, 2, Beograd, 2009, 67-77). - Rosića citira i „Völkischer Beobachter” centralno glasilo Hitlerove nacističke stranke: „Bog je poslao nemačkom narodu jednoga dalekovidoga FIRERA, koji zastupa isto mišljenje KOJE SAM I JA MNOGO RANIJE STVORIO U SEBI!” Rosić se istom prilikom se obrušava na, kako veli, „internacionalno židovstvo“…

- „Neposredno pred svoju smrt 1937. godine, poglavar SPC, patrijarh Varnava Rosić, takođe je pozitivno govorio o Hitleru” („World Fascism: A-K”, Santa Barbara-Dnever-Oksford, 2006, 492).

- „Patrijarh Varnava bio je POZNATI NACISTIČKI SIMPATIZER u Srbiji”, piše Kristin Stajls u knjizi „Concerning Consequences: Studies in Art, Destruction, and Trauma” (Čikago-London, 2016, 215).

- Dr Ivo Goldštajn piše da „srpski patrijarh Varnava u razgovoru za njemački list ‘Volkischer Beobachter’ IZRAŽAVA SVOJE DIVLJENJE ZA HITLERA”. „Na rastanku, patrijarh se od njemačkog novinara oprostio riječima ‘ČUVAJTE ADOLFA HITLERA!’” („Holokaust u Zagrebu”, Zagreb, 2001, str. 62). - Slične ocjene pronalazim u zborniku Izraelske akademije nauka „Jews and Slavs” (Israel Academy of Sciences and Humanities: Hebrew University of Jerusalem, Dept. of Russian and Slavic Studie, Jerusalim, 2004, 16), etc, etc, etc.

Objavio sam i faksimil iz srpske štampe o Hitlerovom saučešću kada je 1937. umro „najslavniji Pljevljak svih vremena”:

- Saučešće g. Hitlera našoj vladi

Berlin, 25. jula. — Vođa i kancelar Rajha g. Hitler izrazio je, preko nemačkog poslanika u Beogradu, svoje saučešće jugoslovenskoj vladi povodom smrti Nj. Sv. Patrijarha Varnave.