"Moj lični tomos": Najpoznatiji ruski teolog primljen u Vaseljensku patrijaršiju

Priredio: V.J.

Andrej Vjačeslavovič Kurajev (61), najpoznatiji živi pravoslavni teolog Rusije, sada u prinudnoj emigraciji, objavio je akt s potpisom patrijarha Vartolomeja od 3. aprila 2024. da ga prima u jurisdikciju Vaseljenske patrijaršije.

Kurajev je 2007. bio gost Amfilohija Radovića u Crnoj Gori. Amfilohije mu štampao knjigu „Nema spasenja van Crkve” (Cetinje, 1999).

Kao veoma uticajan u duhovnoj sferi ruskoga društva, Kurajev je svojim lobiranjem značajno doprinio da Kirila Gundjajeva 2009. izaberu za poglavara Moskovske patrijaršije. Predavao na Moskovskoj duhovnoj akademiji.

Međutim, Kurajeva je patrijarh Kiril lišio čina protođakona prošle godine, nakon decenijske kritike gej-lobija u Moskovskoj patrijaršiji, potom i kritike ruske agresije na Ukrajinu. Jesenas Kurajev napušta Rusiju i emigrira u Češku. Ruske državne vlasti stavljaju ga na popis „stranih agenata” sastavljen za kritičare Kremlja.

Kako smo izuvještavali, Kurajev je iskoristio drevno pravo žalbe — ekliton (ἐκκλήτου) — obrativši se Vaseljenskoj Majci-Crkvi, kao crkveno-sudskoj apelaciji za cjelokupnu Svetu Pravoslavnu Crkvu.

Pomenuti akt vaseljenskoga patrijarha Vartolomeja o vraćanju crkvenoga čina i primanju u klir Vaseljenske Majke-Crkve opisao je Kurajev kao „moj lični tomos”.

Vartolomej je akt naslovio „njegovoj sveštenoučenosti protođakonu gospodinu Andreju Kurajevu, ljubeznom čedu Naše Smjernosti u Gospodu, blagodat i mir od Boga”.

„Znajući u kakvoj se situaciji nalazi vaša ljubezna sveštenoučenost, i dobivši molbu da vas primim u jurisdikciju Naše Smjernosti, milošću Božijom Arhiepiskopa Carigrada - Novoga Rima i Vaseljenskog Patrijarha, kome je isključivo po crkvenome pravu (up. 9. i 17. kanoni IV Halkidonskog vaseljenskog sabora) povjerena neosporna odgovornost za konačno razmatranje žalbi u svim crkvenim slučajevima koji su okončani, i donošenje konačne odluke o njima, uvažili smo vašu žalbu; - i, pažljivo razmotrivši slučaj i pitanja koja vas se tiču, utvrdili da kanonske kazne koje vam je izrekla vaša duhovna vlast ni na koji način ne proističu iz crkvenih kriterijuma”.

„Stoga smo”, piše Vartolomej, „donijeli odluku: - da vas ovom našom patrijaršijskom gramatom, u ime Oca i Sina i Svetoga Duha, razrješavamo i oslobodimo kazne lišenja sveštenstva i vratimo u status sveštenoslužitelja i na čin koji ste ranije imali, da bi mogli u potpunosti da učestvujete u svemu što priliči vašem sveštenom statusu kao i ranije”.

„Štaviše, pošto samo Mi, pastir Carigrada, snosimo odgovornost i ovlašćenje, po Božanskim i Svetim Kanonima i ustaljenoj praksi Crkve, ‘da primamo sveštenstvo iz drugih crkava, čak i ako nijesu dobili otpustno pismo od episkopa koji ih je hirotonisao’ (up. tumačenje Teodora Valsamona o kanonima 17. i 18. Trulskog sabora i 10. kanonu Sedmog vaseljenskog sabora u Nikeji), blagonaklono prihvativši vašu molbu, ubrajamo vas među naše sveštene klirike, pod našim omoforom”.

„Tako, podstaknuti svojom očinskom i patrijaršijskom naklonošću, prizivamo milost i blagodat Trojičnog Boga, u Trojici oboženog, kome je slava i carstvo u vjekove vjekova”, navodi se u aktu patrijarha Vartolomeja.

Ruske državni agencije „РИА Новости” i ТАСС prenose vijest o obnavljanju crkvenog čina i prijemu đakona u klir Vaseljenske patrijaršije uz napomenu da je Kurajev „strani agent”.

Uticajni ruski vjerski blogeri su ovim povodom izlili žuč:

„Od 24. februara 2022. nitkov Kurajev jasno se suprotstavio ruskoj državi, strasno želeći poraz naših vojnika i ruske vojske. Kurajev je odmah nakon početka SVO (‘specijalne vojne operacije’) zauzeo proukrajinski stav, pridružio se klevetama naše ruske vojske i stao na stranu neprijatelja Rusije, pretvarajući se u izdajnika Rusije”.

Retorikom iz doba staljinizma nastavljaju za Kurajeva da se „bivši misionar raduje pogibijama ruskih vojnika, poražavajuće govori o ruskim oficirima i vojno-političkom rukovodstvu zemlje” i tvrde kako je „očigledno da bogoslovski opusi Kurajeva neće zanimati nikoga u Evropi, pa će kao politički emigrant morati da zarađuje za hljeb radeći na polju antiruske propaganda”.

Nešto ranije, Vaseljenska patrijaršija je u istim postupcima eklitona ukinula presude ruskim sveštenicima Jovanu Kovalju i Aleksiju Uminskom, koje je Kiril Gundjajev lišio čina zbog kritikovanja agresije na Ukrajinu. Međutim, Moskovska patrijaršija u svom sektašenju neće priznati crkveno-sudsku rehabilitaciju klirika kojima je nekanonski presudila, jer je još u jesen 2018. objavila jednostrani raskol s Vaseljenskom Majkom-Crkvom.