18 novih svetosavskih arhiepiskopa, jesu li i Mićovića činovali?

Priredio: Vladimir Jovanović

Crkva Srbije (SPC) obavila je — bezmalo u tajnosti — izmjene svog crkvenog ustava, uspostavljajući tokom zasijedanja Arhijerejskoga sabora 14-18. maja o.g. u Beogradu gomilu eparhija u novom rangu MITROPOLIJA, a štancujući i nove MITROPOLITE i ARHIEPISKOPE.

O čemu se tačno radi, Patrijaršija Srbije nije za javnost razjasnila. Saborsko SPC saopštenje je nedorečeno: „Sabor se bavio i temom organizacije naše pomjesne Crkve, kao i IZMJENAMA I DOPUNAMA ODREDABA Ustava SPC koje se tiču TITULATURE EPARHIJSKIH ARHIJEREJA”.

Na „Anteni M” juče smo ocijenili da ova „inflacija” mitropolita-mitropolija-arhiepiskopa Crkve Srbije devalvira reklamni prestiž koji je za eparhiju crnogorsko-primorsku tri decenije u ovdašnoj javnosti, najvećim dijelom neupućenoj u crkveno-kanonsko-istorijske realnosti, ako ne i neznavenoj, izgradio počivši Amfilohije Radović — vješto flertujući i manipulišući sa blistavim nasljeđem autokefalne Mitropolije - Crnogorske pravoslavne crkve.

Prenijeli smo i nezvanične procjene naših izvora (vidi link na kraju teksta), da je uz Arhiepiskopiju beogradsko-karlovačku tj. eparhiju Porfirija Perića, te postojeće Mitropoliju daborbosansku (Sarajevo-Sokolac, BiH), Mitropoliju zagrebačko-ljubljansku (Zagreb, Hrvatska), Mitropoliju crnogorsko-primorsku (Cetinje) — još OSAM EPARHIJA UZDIGNUTO U MITROPOLIJE, sa isto toliko novih mitropolita, možda ujedno i isto toliko arhiepiskopa, a to su:

- Mitropolija banatska, Mitropolija banjalučka, Mitropolija bačka, Mitropolija bihaćko-petrovačka, Mitropolija zvorničko-tuzlanska, Mitropolija raško-prizrenska, Mitropolija šumadijska, Mitropolija australijsko-novozelandska.

Ovome spisku — naglašavam: nezvaničnom, plus-minus — treba izgleda pribrojati i novouspostavljenu Mitropoliju nišku. Portal „Glas Juga” (glasjuga.rs) objavljuje da „odlukom svetog arhijerejskog sabora SPC, Eparhija niška od danas je MITROPOLIJA; visokopreosvećeni vladika Arsenije (Milomir Glavčić) će od sada nositi titulu ARHIEPISKOPA i MITROPOLITA niškog.

Već smo objavili da na zvaničnome sajtu eparhije u Kragujevcu (eparhija-sumadijska.org.rs) doskorašnjeg episkopa Jovana Mladenovića titulišu „visokopreosveštenstvo, ARHIEPISKOP kragujevački i MITROPOLIT šumadijski gospodin Jovan”.

Zatim, na službenoj stranici svetosavske eparhije u Bijeljini (eparhijazt.com), Fotije (Rade) Sladojević, dojučerašnji episkop zvorničko-tuzlanski, objavljuje da „naša NOVA TITULA, po odluci svetog sabora će biti - ARHIEPISKOP i MITROPOLIT zvorničko-tuzlanski”.

„Ali će ova titula POČETI ZVANIČNO DA SE PRIMJENJUJE kada službeno o tome DOBIJEMO PISANU ODLUKU SVETOG SABORA”, nastavlja Sladojević. „Vjerujemo da ćemo od svetog sinoda DOBITI I UPUTSTVO, kako i kada nove titule možemo primenjivati i koristiti”.

Sajt eparhije crnogorsko-primorske, ili ovdašnji njoj bliski mediji, molčat o tome jesu li iz Srbije JOANIKIJA MIĆOVIĆA u ovome paket-aranžmanu činovali arhiepiskopstvom, koje mu 2021. uskratiše, ukidajući za njih neželjeno naslijeđe epohe samotitulišućeg „arhiepiskopa cetinjskoga” Amfilohija Radovića, kao i: „Pravoslavnu crkvu u Crnoj Gori”; „Episkopski savjet Pravoslavne crkve u Crnoj Gori”; „Svetog Mitropolita Petra Drugog Tajnovidca Lovćenskog”…

Sve ovo, kao i ono što se sada dešava u svetosavskoj jerarhiji, ne samo da nikakve veze nema s viševijekovnom tradicijom ustrojstva Svete Pravoslavne Crkve u Crnoj Gori, koja je imala nikom podvlašćene, autokefalne AEM (arhiepiskope-mitropolite), svoj crkveni ustav i Sveti Sinod, nego je izrugivanje toj tradiciji!

„Beogradsko” proglašenje novih mitropolita-mitropolija-arhiepiskopa ideja je ominoznog Irineja Bulovića, preko tri decenije „sive eminencije” tamošnje Patrijaršije, koji je i „duhovnik” patrijarhu Porfiriju-Prletu Periću. Najavio je to Bulović u svome projektu iz 2011, naslovljenom „Revizija titulâ arhijerejâ SPC”, koji je interno dostavljen bratiji mu u svetosavskome episkopatu.

Bulović piše o „sadašnjoj titulaturi” u SPC, „uz važnu kritičku napomenu da je ona ipak uveliko prevaziđena, jer je bila ZASNOVANA NA POLITIČKOM-ADMINISTRATIVNOM ustrojstvu tadašnje Kraljevine Srba, Hrvata i Slovenaca” — tačnije, primjećujemo, Kraljevine Jugoslavije, jer je osnivački Ustav SPC donijet 1931. godine. I predlaže Bulović ukupno 18 NOVIH ARHIEPISKOPA:

- da titula patrijarha SPC ostane ista; - da mitropoliti u Zagrebu, Sarajevu i CETINJU dobiju dodatak „arhiepiskopa”, dakle UKUPNO TRI NOVA ARHIEPISKOPA, s napomenom za ovoga na Cetinju: „na liturgijskom mnogoljetiju, SAMO U NJEGOVOJ EPARHIJI, dodatak: egzarh pećkoga trona”;

- da titule i „arhiepiskopa” i-ili „mitropolita” DOBIJU I ČELNICI JOŠ 15 (PETNAEST) EPARHIJA, i to: - Sremske, Zvorničko-tuzlanske, Banjalučke, Torontsko-kanadske, Čikaško-srednje-zapadnoameričke, Žičke, Novosadsko-bačke, Berlinsko-srednjeevropske, Zaječarsko-timočke, Kragujevačko-šumadijske, Požarevačko-braničevske, Niške, Mostarsko-trebinjsko-zahumske, Raško-prizrenske-kosovo-metohijske, Australijsko-novozelandske;

- da svaki SPC episkop, KAD NAPUNI 15 ILI 20 GODINA SLUŽBE — „kako već odlučimo”, pisao je Irinej Bulović — može da dobije TITULU „ARHIEPISKOPA”, a KAD NAPUNI 25 ILI 30 GODINA SLUŽBE — opet, „kako već odlučimo” — TITULU „MITROPOLITA”, „pri čemu njegova eparhija i dalje ostaje u rangu episkopije, a nasljednik pri izboru nosi titulu ‘episkop’”;

- da, tumači Bulović, čuvaju značenje „naziva ‘episkop’, bilo u izvornome obliku bilo u varijanti ‘arhiepiskop’, i ne dozvoljavamo da relativno pozna, administrativna titula ‘mitropolit’ bude prenaglašena ili da potpisne titulu ‘episkop’”;

- konačno, uz izuzetak poglavara SPC, „svi ostali, bez obzira na rang i titulu, da se liturgijski pominju kao ‘episkopi’, eventualno ‘arhiepiskopi’; termin ‘MITROPOLIT’ NE TREBA UOPŠTE IKADA DA SE ČUJE NA BOGOSLUŽENJU”!...

Drugim riječima, ako je ovaj projekat Irineja Bulovića sada unijet u izmijenjeni Ustav SPC, bila bi degradirana eparhija crnogorsko-primorska jer je u rangu mitropolije izjednačavaju s gomilom drugih; titula mitropolita ne bi se više ni liturgijski pominjala; a Mićović bi kolektivnom promocijom novih arhiepiskopa, dobio — da citiramo izreku iz Morače, koristio je Amfilohije: „Evo ti ništa, i drži ga čvrsto”.

Jer, prema do juče važećim odredbama Ustava SPC, koji im je 16. novembra 1931. propisao Aleksandar Karađorđević — između ostaloga tada je osnovao eparhiju crnogorsko-primorsku — svega četvorica njihovih eparhijskih arhijereja nose titule mitropolita: U čl. 12 Ustava SPC iz 1931. navodi se: „Arhijereji eparhija: Crnogorsko-Primorske, Skopljanske, Dabrobosanske i Zagrebačke imaju po svom položaju tutiulu mitropolita”.

Prije dvije godine Srbi su odustali od Skopljanske eparhije (jurisdikcija Makedonske pravoslavne crkve - Ohridske arhiepiskopije) i preostale su titule mitropolita za episkope: na Cetinju, Sarajevu, Zagrebu. U naslovu titule, mitropolit je i Porfirije Perić („arhiepiskop pećki, MITROPOLIT beogradsko-karlovački i patrijarh srpski”).

Amfilohije Radović je od 2006, odmah po obnovi nezavisnosti Crne Gore, tvrdio da je AEM, dakle i arhiepiskop i mitropolit, tj. samo po formi a ne i po suštini nalik istorijskim autokefalnim vladikama Mitropolije - Crnogorske pravoslavne crkve — no arhiepiskopstvo Amfilohiju nikad Patrijaršija Srbije nije priznala i u svojim saopštenjima i službenim aktima vazda ga potpisujući jedino kao mitropolita, etc.