Mandićev objekat na groblju u Poljima kod Mojkovca – u blizini zadužbine knjaza Nikole

Priredio: V.J. 

Andrija Mandić (59), aktuelni predśednik Skupštine Crne Gore, podigao je s rodbinom objekat, za koji se tvrdi da je porodična kapela (slika gore) — na seoskome groblju u Mjesnoj zajednici (MZ) Polja u Opštini Mojkovac. 

VISINE SEDAM METARA, od betonskih ploča iznad porodične grobnice, Mandićev objekat je na svega desetine metara od crkve Blagovijesti iz 1893. godine, zadužbine knjaza Nikole I Petrovića-Njegoša (gradio neimar Vaso Porobić iz Herceg-Novoga) — a ispred koje su, kao i nedavno u obližnjoj Štitarici, aktivisti iz eparhije Budimljansko-nikšićke Crkve Srbije postavili srpsku trobojku (zastavu SPC). 

Zbog Mandićeve drskosti da narušava okolinu zadužbine Petrovića-Njegoša i mijenja ambijent groblja na kojem počivaju njihovi preci, portal „M” uz fotografije objekta prenosi da su Crnogorci iz Polja „ogorčeni zbog izgradnje novoga objekta uz već postojeću crkvu na mjesnome groblju i isticanjem sprske zastave”. 

Portal „Vijesti” citira prethodnog predśednika MZ Polja Raduna Pejovića: „Više mještana Polja su od mene tražili objašnjenja i prijavljivali gradnju tog objekta. Zbog toga sam gradnju prijavio komunalnoj policiji, jer Mandići se meni nijesu obraćali niti me obavještavali o tim radovima. Koliko znam, Mandići NIJESU DOBILI, A NI TRAŽILI, SAGLASNOST BILO KOJEG LOKALNOG ORGANA”. 

Na drugoj strani, novi predśednik MZ Polja, Lakić Vuuković — osoba s istim imenom i prezimenom je vlasnik građevinske firme — kaže da mu „niko od mještana nije kao problematično prijavio postojanje kapele na seoskome groblju”. 

Groblje se nalazi na katastarskoj parcel broj 81 KO Gornja Polja. Uz staru crkvu, Poljani su godinama ranije podigli zajedničku kapelu za potrebe sahrana. 

Nakon prijava o nelegalnoj gradnji Mandića, služba komunalne policije i inspekcijskoga nadzora Opštine Mojkovac, izašla je 18. januara o.g. na tu lokaciju i utvrdila da se „gradi OBJEKAT NEPOZNATE NAMJENE, bez prisustva radnika i investitora”. 

„Kako služba nije nadležna za dalje postupanje, istoga dana je obavijestila kol-centar Uprave za inspekcijske poslove. NIJE NAM POZNATO DA LI JE OBJEKAT PODIGNUT U SKLADU SA PROPISIMA, niti da li je traženo mišljenje MZ. Nije nam poznat ni datum početka izvođenja radova na objektu, kao ni da li je objekat završen”, kazao je Mileta Šutović, načelnik mojkovačke službe komunalne policije i inspekcijskoga nadzora. 

Iz urbanističko-građevinske inspekcije Ministarstva prostornog planiranja, urbanizma i državne imovine — na čijem je čelu ministar Slaven Radunović (iz Mandićeve stranke) — tvrde „da taj objekat ne može biti njihova nadležnost, već lokalne komunalne inspekcije”. 

Kako pišu „Vijesti”, urbanističko građevinska inspekcija Radunovićevog ministarstva je obavila nadzor 6. februara, te utvrdila: da se „na predmetnoj lokaciji, po načinu korišćenja groblje, nalazi objekat u izgradnji od betonskih blokova nad grobnicom”; a da su, shodno čl. 62 st. 1 Zakona o upravnome postupku i čl. 16, 20 i 44 Odluke o održavanju javnih groblja, kapela i sahranjivanju na teritoriji opštine Mojkovac, proslijedili inicijativu opštinskoj komunalnoj inspekciji, na dalju nadležnost i postupanje. 

„Antena M” krajem prošle godine iz Mandićevog kabineta nije dobila odgovore na pitanja: 1) Da li su istinite tvrdnje da vi učestvujete, finansiranjem - ili na neki drugi način - u izgradnji predmetnog objekta u Poljima? 2) Da li ste u saznanju da su, u skladu s zakonom i propisima, pribavljene dozvole za izgradnju predmetnog objekta? 

Odgovore nijesmo dobili ni od Veska Delića, predśednika Opštine Mojkovac (člana Mandićeve stranke): „Na groblju u MZ Polja, SO Mojkovac, prema činjenicama koje su ‘Anteni M’ dostavili mještani, u toku je izgradnja objekta koji nalikuje – crkvi. S tim u vezi, a uzimajući u obzir interes javnosti da zna tačnu i pravovremenu informaciju: 1) Da li je izgradnja pomenutog objekta u MZ Polja u skladu s važećim zakonima i propisima? 2) Ako je izgradnja predmetnog objekta u MZ Polja u skladu s zakonima i propisima, kada su tačno i koja konkretno odgovarajuća akta o toj izgradnji izdata iz nadležnosti SO Mojkovac?” 

Iz svetosavske eparhije Budimljansko-nikšićke krajem prošlog mjeseca su protestvovali protiv „skrnavljenja crkvene trobojne zastave u porti hrama u Poljima kod Mojkovca, na način što je preko simbola krsta sa ocilima crvenom bojom otisnut simbol zvijezde petokrake”. 

Na drugoj strani, portal „M” prenio je saopštenje Crnogoraca iz Polja: 

„Svaki kamen Poljani su na leđima donijeli ispod Sinjajevine i ugradili pod nazorom poznatog graditelja Porobića iz Herceg Novog. Prvi sveštenik u ovoj crnogorskoj pravoslavnoj crkvi bio je Andrija Anđelić koji je sahranjen uz zid crkve. Njegov su grob obnovili brastvenici Anđelići. Ova crkva i njena zvona hrabrila su Crnogorce koji su ostali preko Tare odlukom Berlinskog kongresa pod turskom upravom. Danas nad grobom crnogorskog sveštenika Andrije Anđelića visi srpska zastava i ne da suncu kad izađe iznad Bjelasice da mu ogrije grob. Ne samo njegov grob, nego sve grobove Crnogoraca, naših očeva, đedova i prađedova, kojima je vazda Cma Gora bila u srcu”. 

Episkopa budimljansko-nikšićkoga, Metodija alijas Ljubišu Ostojića, Mandić je proljetos „odlikovao najvećim stranačkim odikovanjem —– ordenom Marka Dakovića” (?!). 

Početkom 2020. godine, rješenjem Ministarstva finansija br. 07-21812/12019 poništen je upis SPC eparhije Budimljansko-nikšićke (tada joj je čelnik bio Joanikije Mićović) nad hramom u Poljima, koji je obavila područna jedinica Uprave za nekretnine Mojkovac — a na zahtjev advokata iz eparhijskog ogranka. Predmet je vraćen na ponovni postupak.

Kako je tada saopšteno, rješenjem Ministarstva finansija „država je spriječila da, bez ijednog dokaza o porijeklu imovine, Budimljansko-nikšićka eparhija SPC postane vlasnik vrijednog kulturno-istrorijskog objekta”. 

Eparhiju budimljansko-nikšićku Crkve Srbije u Beogradu osnovali su 2001. godine, a crkvu Blagovještenija Presvete Bogorodice u Poljima još 1893. podiže ktitor knjaz Nikola. 

Bilježi se da je u međelju 9. oktobra 1894. u Poljima mitropolit Mitrofan Ban, poglavar autokefalne Mitropolije cetinjske - Crnogorske pravoslavne crkve, „uz činodjejstvovanje jednog igumana, dva sveštenika i svog đakona, u obliku pune crkvene svečanosti osvetio po obredu obnovljeni sveti hram u slavu sv. Blagovještenija, i sa mnogoljetstvijem odslužio Božiju službu”. 

„Poslije koje je u činodjejstvujućim odeždama izašao pred crkvom — pošto sama crkva nije bila toliko velika, da može u sebi smjestiti i dvadeseti dio naroda, koji se je bio šljegao oko crkve, da čuje njegovo sveto slovo — te je pozvao narod okolo sebe, kao negda Isus, i opomenuo ga na pažnju propovjedi; koju je poslje izgovorio”. 

Pa su zabilježene i ove Mitofanove tom prilikom u Poljima saopštene riječi: 

„Na svršetku propovijedi svoje, pozvao je okupljeni narod, da se skromno pomoli za zdravlje svog GOSPODARA, koji je uz neumorni rad sa Svojim velikim umom i krijepkom desnicom uspio, te ovaj kraj oslobodio od turskog gospodarstva a prisvojio pod Svoje viteško krilo; te se danas ovđe slobodno OSVEĆUJE NJEGOVA ZADUŽBINA, sveta pravos. bogomolja — na što se sa sviju strana iz mnoštva glasova zaorilo: ŽIVIO!!! — i zaječali tri plotuna pušaka uređene čete vojnika — koje je oglasilo srećni svršetak osvećenja i službe Božije”. 

Polja, Gornja i Donja, na lijevoj obali Tare, nizvodno od Mojkovca, prvotno su zahvatala kontaktnu zonu padina Sinjajevine i fluvioglacijalnih terasa Tare, a u novija vremena naselje se približilo rijeci Tari. Od savremenoga stanovništva u Poljima, liše samo nekoliko porodica koje su radile pod turskim agama kao čipčije, sve ostale familije naseljene su iz raznih krajeva slobodne Crne Gore — voljom knjaza Nikole, a nakon Veljega rata 1876-78, Berlinskoga ugovora i uspostavljanja novih držanih međa s Otomanskom carevinom. 

Granična je crnogorska kapetanija Polja Kolašinska, uz rijeku Taru, ustojena 1879, a knjaz je za prvog kapetana postavio agu Zejnila-Zeka agu Lalevića. No, iako Lalević „primi kapetanstvo, bio je turski jatak”, „ne samo odbijao da izvrši naloge crnogorske vlade, već joj je često i prkosio” i „to mu je tolerisano — sve dok nije svoj kapetanski grb okačio na svoga konja”, pa je agu 1885. po naredbi knjaza ubio Sava Pejović. Kapetani u Poljima su poslije bili: Mališa Krgušić, Sava Anđelić, Nikola Anđelić, Vid Krgušić… 

U Polja su, voljom knjaza, 1886. naseljene 287 familije iz mnogih krajeva slobodne Crne Gore. U skladu sa vojničkim zaslugama njihovih puškonoša, svaka porodica je dobila 1-23 rala zemlje, a istaknuti pojedinci i „turske” kuće i čardake: Andrija Topović, pop Andrija Anđelić (prvi paroh crkve u Poljima), Novica Tomović, Mališa Krgušić, Risto Bakoč, Mato Grdinić, Mitar Jokić… 

Koliko je ko mogao, Poljani su prilagali da se mjesna crkva opremi. Na primjer, zapisano je 1896, citiramo: „Kaduša šćer Vukadina Ćaloša, a supruga barjaktara Mitra Jakića, priloži jedan krst sa stopom od kinejskog srebra hramu svetoga Blagovještenija u Poljima”. 

Još neke podatke o crkvi u Poljima pročitajte na linku dolje…