Estonska vlada odobrila zakon o zabrani Ruske pravoslavne crkve

Priredio: V.J.

Vlada Republike Estonije odobrila je prijedlog zakona o izmjenama i dopunama zakona o crkvama i parohijama: nalaže se vjerskim zajednicama i-ili pravnim licima da promjene svoje statute (ustave) i potpuno se u praksi odreknu veza sa Ruskom pravoslavnom crkvom.

„Ova inicijativa je neophodna jer je pravoslavna jurisdikcija u Estoniji podređena Moskovskoj patrijaršiji za Rusiju i Kremlj najvažniji instrument njihova uticaja”, saopšteno je iz estonske vlade.

Estonija, članica NATO i Evropske unije, koja u praksi dosljedno primjenjuje najviše standarde demokratije i ljudskih prava, i na ovaj način efikasno demonstrira samodbrambene mehanizme protiv ugrožavanja nacionalne bezbjednost kroz brutalne i sramotne zloupotrebe religije kakve praktikuje na tim prostorima Kremlj sa svojom Moskovskom patrijaršijom (ili na sličan način Beograd sa svojim ogrankom Patrijaršije Srbije u Crnoj Gori).

Estonski portal „Postimees” (postimees.ee) prenosi da izmjene zakona, a estonska vlada ih je sinoć usvojila, konkretno isključuju mogućnost legalnog opstanka za vjerske zajednice i-ili pravna lica u Estoniji sa društvenim uticajem, a centrala im se nalazi u stranoj državi, ako: - predstavlja prijetnju po bezbjednost, ustavni ili javni poredak estonske države; - podržava vojnu agresiju ili poziva za rat, teroristički zločin ili drugu protivpravnu upotrebu oružane sile ili nasilja.

Nakon stupanja na snagu izmjena, vjerske zajednice dobiće dva mjeseca da svoje statute, sastav upravnih tijela i aktivnosti usklade sa ažuriranim paragrafima.

Ove su izmjene višekratno najavljivane iz estonske vlade.

Proljetos je ministar unutrašnjih poslova Lauri Ljanemets saopštio da bi rusko-pravoslavni manastiri i parohije u Estoniji mogli biti primorani da se zatvore ako vjerodostojno ne prekinu svoje veze sa Moskovskom patrijaršijom.

Država EU prijeti zatvaranjem manastira i parohija zbog veza sa Kremljom

Takođe, „Antena M” je prenijela kako je nacionalni parlament Estonije (Riigikogu) usvojio akt u kojem osuđuje djelovanje Moskovske patrijaršije i proglašava je institucijom koja podržava vojnu agresiju terorističkog režima Ruske Federacije. U aktu se ističe da se to odnosi na Moskovsku patrijaršiju kao instituciju i organ upravljanja, a nikako ne na ljude koji se pridržavaju tradicije pravoslavlja.

Parlament Estonije: Vjernici da raskinu s Moskovskom patrijaršijom koja je “oruđe Putinovog terorističkog režima”

Potom je Sabor Estonske pravoslavne crkve Moskovske patrijaršije 20. avgusta 2024. odobrio novu verziju svojega ustava: da se iz službenog imena izbači pominjanje Moskovske patrijaršije i da joj se dâ novo ime — Estonska pravoslavna crkva, bez dodataka. Međutim, Vlada Estonije se sa ovim nije složila, jer se, glasi nezvanično tumačenje, radi o verbalnom triku, a ne esencijalnoj promjeni.

Ranije, početkom prošle godine, saopšteno je da mitropolit Evgenij Rešetnjikov, čelnik ogranka ruske jurisdikcije u Estoniji, a državljanin Ruske Federtacije, prijetnja za nacionalnu bezbjednost. Boravišna dozvola mu nije produžena, „jer je proveo najmanje posljednjih šest meseci uglavnom u Rusiji i rijetko se pojavljivao u Estoniji”. Rešetnjikov je primoran da trajno napušti Estoniju, nastavljajući da vodi ogranak na daljinu, iz Moskve.

U post-sovjeskoj eri Estonija — država koja ima 1,36 milion stanovnika: Estonci 69,1%, Rusi 23,7%, Ukrajinci 2,1%... — prva je arena sukoba Vaseljenske i Moskovske patrijaršije.

1990-ih, kada se Estonija ratosiljala ruske okupacije pod firmom SSSR-a i obnovila svoju nezavisnost, 54 od ukupno 83 parohije Moskovske patrijaršije u toj zemlji izjasnile su se za vraćanje pod omofor Vaseljenske patrijaršije u statusu autonomije, što je podržala i estonska vlada. Vartolomej i Sinod na Fanaru su prihvatili apel iz Estonije, te 22. februara 1996. obnovili punovažnost tomosa iz 1922. i proglasili autonomnu Estonsku apostolsku pravoslavnu crkvu (Eesti Apostlik-Õigeusu Kirik) — čiji je predstojatelj mitropolit talinski Stefan Harlanbidis (85).

Reaguje Moskovska patrijaršija — na čelu joj je onomad Aleksij II Ridiger, rusifikovani Njemac rodom upravo iz Estonije. Privremeno se prekida liturgijsko-kanonsko opštenje jednostranom odlukom Moskve. No spor je prevaziđen „primirjem” da u Estoniji egzistiraju oba ogranka, i vaseljenski i ruski.

Vaseljenski patrijarh Vartolomej je 2023. bio u osmodnevnoj zvaničnoj pośeti Estoniji. Odmah po dolasku u Talin, održao je sastanak sa estonskim predśednikom Alarom Karisem, a potom i premijerkom Kajom Kalas. Boravio je i u parlamentu Estonije.