Evropske banke su se pripremale za krizu, ali ne ovu, navodi The New York Times (NYT) u tekstu u kojem su se bavili mogućim scenarijima uticaja koronavirusa na ekonomiju. Međutim, još nema nazanaka bankarskih problema, jer je Evropska centralna banka (ECB) brzo reagovala i uletjela sa kešom u finansijski sistem.
Osim toga, prema procjeni Andrea Enria, šefa regulatornog tijela ECB, evropske banke su ovoga puta znatno jače nego što su bile tokom krize 2008. Stručnjaci oprezno procjenjuju da imaju sredstava, da, ukoliko kriza ne bude trajala predugo, održe sistem i sačuvaju ga od kraha.
Enria je još prije nekoliko dana, kako je izvjestio Financial Times, zatažio od banaka da zaustave isplatu bonusa i dividendi i da se ponašaju „ekstremno skromno“ po tom pitanju inače će, kako je bez uvijanja poručio, biti prinuđen da interveniše: „Ako treba da igramo ulogu u tome, neka bude“.
On smatra da je u ovom trenutku ključno sačuvati kapital.
Finansijski uticaj koronvirusa nadilazi stare najgore scenarije, prijeteći i kreditnom i čak novom finansijskom krizom, navodi se u tesktu NYT-a, u kojem je konsultovano više stručanjka za finansije i bankarstvo.
U tekstu se podsjeća da je za ovu godinu bio planiran „stres test“ za evropski bankarski sistem, ali da se umjesto toga suočavaju sa stvarnom krizom.
Finansijski uticaj koronavirusa-već vidljiv u zatvaranju fabrika, praznim aerodromima i praznim gradskim ulicama, čine da njihov najgori scenario- a to je pad ekonomije EU za 4,3 posto do kraja 2022-izgleda kao blijdo poređenje.
Neki ekonomski stručnjaci očekuju da će evropska ekonomija imati pad više od 10 posto u prvoj polovini ove godine zbog pandemije, prijetnje eksplozije loših zajmova, pogoršanja sredstava i pada cijena akcija.
Glavno pitanje koje bankari sada postavljaju samima sebi, navodi NYT, je da li su mjere koje su preduzeli posljednjih godina dovoljno optporne na krize za bankasrki sistem i da li će biti dovoljne da spriječe „kreditnu krizu, bankarske neuspjehe i finansijsku krizu sa globalnim posljedicama".
Andrea Enria, šef regulatornog tijela Evropske centralne banke, kaže da je štetu nanijetu do sada bilo moguće kontrolisati, ali dodaje:
“Mi još uvijek moramo da vidimo koliko će ovo trajati i koliko duboko će biti”, rekao je Enria za NYT.
Banke su pod pristiskom zbog koronavirusa svugdje u svijetu, ali je kako navodi The New York Times posebno akutan u Evropi gdje se mnoge banke nikada nijesu oporavile od posljednje finansijske krize 2008. Kreditore poput Dojče banke (Deutsche Bank) još muči mala profitabilnost, neučinkovito poslovanje, kao i troškovi čišćenja, od ranije zaostalog nereda.
Mnogo više nego u SAD, evropska ekonomija zavisi od funkcionisanja bankarskog sistema. Evropske kompanije dobijaju više od dvije trećine svojih kredita u obliku bankarskih zajmova, dok američke firme dobijaju manje od jedne trećine direktno od banaka. Ostalo dobijaju prodajući korporative obveznice ili akcije.
Ričard Portes (Richard), profesor ekonomije na Londonskoj poslovnoj školi (London Business School), ipak procjenjuje da će pomoć morati da se da manjim bankama, ne i većim.
“Možda će biti neke manje banke koje će morati da se spašavaju, ali ne mislim da će i bilo koja velika”, kaže Portes koji je istovremeno i predsjednik savjetodavnog komiteta ECB i Evropskih regulatora za finansijski rizik (European regulators on financial risk), ali koji ipak dodaje da se stvari dešavaju toliko brzo da je nemoguće reći šta budućnost može donijeti.
“U najgorem scenariju, može biti okidač još jedne finansijske krize. Bankarski sistem u Evropi, u Njemačkoj, nije tako robusan i otporan kako bismo željeli ” procijenio je Marsel Fratcšer (Marcel Fratzscher), predsjednik, Njemačkog instituta za ekonomska istraživanja iz Berlina.
Autor teksta u The New York Times-u, koji pokriva ekonomiju Džek Iving (Jack Ewing), procjenjuje da kada se kriza zbog pandemije koronavirusa okonča, evropske bi banske mogle biti još slabije nego što već jesu, i podsjeća da su se, nakon finansijske krize 2008., američki giganti kao što su Dži Pi Morgan Čejs (JPMorgan Chase) i Goldman Saks (Sachs) mnogo brže oporavili nego njihovi evropski rivali, te da su evropske banke gurnuli po strani.
Sa svim tim gorkim iskustvom, suočeni sa pandemijom koronavirusa i mogućim posljedicama, evropski lideri su brzo reagovali ovoga puta da bi se konfrontirali ekonomskoj krizi koja će multiplikovati privrednu štetu izazvanu obustavom rada i karantinima.
ECB će kupiti do 1 bilion eura, državnih i korporativnih obveznica, što će pomoći zadržavanje kamatnih stopa i bankama olakšati produženje zajmova. Regulatorno tijelo ECB je omogućilo bankam da rasporede kapital koji je bioostavljen sa strane upravo za takvu hitnost. Države poput Italije i Njemačke omogućavaju kreditne garancije tako da bi firme koje se muče i dalje mogle dobiti kredit.
Šef evropskih regulatora, Andrea Enria je takođe popustio sa nekim od regulatornih mjera koje se traže od banaka. Planirani stres test koji je trebalo da bude završen do kraja jula, a koji je predstavljao veliki administrativni teret za banke, je odgođen. Ali je zato insistirao na tome da banke moraju zaustaviti raspodjelu dividendi i ponusa sa menadžere.
“U ovom trenutku glavna je da sačuvamo kapital” kaže Enria.
Evropski finansijski sistem je jači nego što je bio tokom prošle krize. Politički lideri su centralizovali nadgledanje kreditora u Evropskoj centralnoj banci. To je pak pomoglo sprečavanje svađa i nadmudrivanja između supervizora nacionalnih banka, koji su u prošlosti ometali krizni menadžement.
Nova pravila su prisilila banke da redukuju svoje oslanjanje na posuđeni novac i na povećanje kapitalnih rezervi. Zato sada, prema riječima glavnog evropskog regulatora Enria, “oni imaju prilično resursa koje treba sagoreti prije nego što se udari u žicu”.
Ali što duže kriza bude trajala, veći je rizik da će se ti resursi smanjiti.
"Možemo izdržati bar neko vrijeme", rekao je Vim Midžs (Wim Mijs), izvršni direktor Evropske bankarske federacije. "Ako zaustavite cijelu privredu na šest mjeseci, e onda, to ćemo morati vidjeti."
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR