Svjetska banka: Deficit budžeta veći od onog koji je predviđen fiskalnom strategijom

Svjetska banka očekuje da će budžetski deficit Crne Gore naredne godine biti veći od onog koji je predviđen u fiskalnoj strategiji i da će dostići 4,1 odsto, saopštio je danas ekonomi.sta Svjetske banke za Crnu Goru Milan Lakićević tokom predstavljanja Redovnog ekonomskog izvještaja za Zapadni Balkan.

Budžetski deficit bi nakon toga trebalo da postepeno opada, istakao je Lakićević, naglasivši da je Svjetska banka koristila konzervativniji pristup prilikom analize reforme. Fiskalni deficit se proširio usljed rastućeg trgovinskog deficita, izazvanog slabijim izvozom i padom neto prihoda. 

Prema izvještaju koji je danas predstavljen u Podgorici, inflacija u regionu usporava, ali i dalje visok nivo bazne inflacije vrši pritisak na plate. Fiskalni deficiti će, nakon tri godine konsolidacije, porasti do kraja ove godine.

Za Crnu Goru se procjenjuje da će ekonomski rast usporiti na 3,4 odsto u 2024. godini, što je djelimično uzrokovano padom dolazaka turista, naročito iz Rusije, gdje je zabilježen pad od 30 odsto u dolascima i noćenjima.

Lakićević je dodao i da, iako će povećanje zarada, koje je planirano programom „Evropa sad 2“ vjerovatno uticati na inflaciju, ali da će taj uticaj biti blaži nego kod prve faze reforme, odnosno programa „Evropa sad 1“. On je istakao da Crna Gora uglavnom uvozi inflaciju, ali da domaći faktori, poput ES2 mogu takođe doprinijeti njenom rastu.

„Rast plata planiran programom 'Evropa sad 2' će vjerovatno imati uticaja na inflaciju, ali povećanja nijesu tolika kao kod 'Evrope sad 1', pa očekujemo da taj uticaj bude blaži“, izjavio je Lakićević.

Program "Evropa sad 2" zvanično stupa na snagu 1. novembra, a planirano povećanje plata i druge mjere u fokusus su stručne javnosti zbog potencijalnog uticaja na inflaciju i budžetski deficit.

Rast kredita je ubrzao tokom 2024. godine, iako su nekvalitetni krediti, i pored značajnog smanjenja, i dalje najviši u regionu.

Lakićević je potvrdio i da je Svjetska banka početkom oktobra odobrila kredit od 80 miliona eura Crnoj Gori, ističući da je ovo prvi dio šireg finansijskog paketa. Prema njegovim riječima, Vlada Crne Gore planira da tokom sljedeće godine uzme još jedan kredit kako bi nastavila podršku ekonomskim reformama.

Takođe, naglasio je da je Vlada ostvarila fiskalni suficit od 1,25 odsto bruto domaćeg proizvoda (BDP) u prvih osam mjeseci ove godine, dok je javni dug blago porastao zbog emitovanja obveznica u martu. Za dalji rast, Lakićević je istakao da će biti ključna snažnija ekonomska integracija i sprovođenje strukturnih reformi.

Kada je riječ o prognozama rasta, Svjetska banka prognozira da će crnogorska ekonomija sljedeće godine rasti po stopi od 3,5 odsto, što je 0,7 procentnih poena više od prethodnih predviđanja. Za ovu godinu očekuje se rast od 3,4 odsto, što je u skladu s proljećnim procjenama, dok je za 2026. prognoziran rast od 3,2 odsto, što predstavlja blago povećanje od 0,2 procentna poena u odnosu na ranije prognoze.

Rast crnogorske privrede u narednim godinama podržan je prvenstveno povećanom potrošnjom i investicijama, podstaknutim rastom kupovne moći. Takođe, izvještaj ukazuje na to da će postepeni oporavak ekonomske aktivnosti u Evropskoj uniji dodatno stimulisati crnogorski izvoz, što će imati pozitivan uticaj na privredni rast.

Iako su prognoze pozitivne, crnogorska ekonomija ostaje podložna određenim rizicima, uključujući usporavanje globalnog rasta, inflaciju i klimatske izazove. Da bi se održao i ubrzao ekonomski rast, Svjetska banka preporučuje sprovođenje strukturnih reformi, s posebnim fokusom na unapređenje trgovinskih odnosa, efikasnije granične procese i razvoj ljudskog kapitala.