Hipotekarna banka ističe se kao vodeća finansijska institucija u Crnoj Gori kada je riječ o investiranju u hartije od vrijednosti, čime potvrđuje svoju dominantnu poziciju na tržištu. Na kraju 2023. godine, banka je postavila rekord sa portfeljem vrijednim više od 350 miliona eura.
Adriatic banka je na kraju prethodne godine u hartije od vrijednosti plasirala više od polovine sopstvene ukupne aktive. NLB banka je na kraju prošle godine imala rekordno visok portfelj vrijednosnih papira, težak više od 155 miliona eura. Zapad banka je na kraju 2023. godine gotovo polovinu svog investicionog portfelja vrijednog 120 miliona eura držala u obveznicama koje je izdala Vlada Crne Gore.
Portfelj vrijednosnih papira Universal Capital banke je na kraju prošle godine iznosio 115 miliona eura, što je ujedno rekordna cifra kada je u pitanju ova banka. Erste banka je među rijetkim bankama koja je kompletan svoj investicioni portfelj vrijedan 100 miliona eura angažovala samo u crnogorske državne obveznice, svih rokova dospijeća. Iako najveća banka u sistemu, CKB banka je u hartije od vrijednosti na kraju godine plasirala svega 5,7 odsto sopstvene aktive, što je u apsolutnom iznosu bilo 98 miliona eura.
Portfelj hartija od vrijednosti Lovćen banke bilježi najbrži rast, pa je tako ova banka od 2020. godine, kada je u ovaj vid aktive držala svega 2 miliona, na kraju 2023. godine dospjela na gotovo 55 miliona eura. Prva banka se među domaćim bankama izdvaja po tome što je u svom investicionom portfelju vrijednom preko 25 miliona eura na kraju 2023. godine, osim obveznica, knjižila i vlasničke hartije – akcije velikog broja domaćih preduzeća i investicionih fondova.
Ziraat banka, kao jedina turska banka u Crnoj Gori, u svom portfelju hartija od vrijednosti vrijednom 15 miliona eura, osim crnogorskih obveznica, bila je vlasnik i 2,4 miliona eura vrijednih obveznica Republike Turske. Addiko banka je na kraju prethodne godine u svojim knjigama imala najmanji portfelj hartija od vrijednosti među domaćim bankama, vrijedan svega 2 miliona eura, što je predstavljalo manje od 1 procenta ukupne aktive ove banke.
HIPOTEKARNA BANKA
Ovo je banka koja drži najveći iznos plasiranih sredstava u hartije od vrijednosti, a koji ujedno značajno prelazi vrijednost kreditnog portfelja ove banke. Na kraju prethodne godine, na kategoriji Hartija od vrijednosti knjiženih u dijelu Finansijskih sredstva koja se vrednuju po amortizovanoj vrijednosti, Hipotekarna je knjižila sredstva vrijedna 345,8 miliona eura, dok je na kategoriji Hartija od vrijednosti knjiženih u dijelu Finansijskih sredstva koja se vrednuju po fer vrijednosti kroz ostali ukupni rezultat imala evidentirano 6,4 miliona eura. Ovo je pregled tih portfelja:
Najveći dio angažovanih sredstava za investicione namjene, Hipotekarna banka je plasirala u Euroobveznice Vlade Crne (to su obveznice koje su izdate na međunarodnim tržištima, oznaka Monten2025, Monten2027, Monten2029) – 63,7 miliona eura, dok su na drugoj poziciji Supranacionalne obveznice koje izdaju međunarodne organizacije (npr EU) – 58,6 miliona eura, a slijede i kratkoročne obveznice inostranih vlada u iznosu o 54,2 miliona eura.
Osim ovih hartija, Hipotekarna banka je imala investiranih 49,89 miliona eura u dugoročne obveznice finansijskih institucija (npr EIB, EFSF), dok je u dugoročne obveznice kompanija i korporacija plasirala 35,67 miliona eura. Hipotekarna banke je takođe bila vlasnik kratkoročnih trezorskih zapisa koje je emitovala domaća Vlada tj Ministarstvo finasija u iznosu od 29,4 miliona eura, kao i domaćih obveznica koje su dospijevale tokom 2024. godine u iznosu od 22,7 miliona eura.
Na kategoriji Finansijskih sredstva koja se vrednuju po fer vrijednosti banka je knjižila 6,38 miliona eura vrijedne vlasničke hartije od vrijednosti tj akcije inostranih kompanija.
ADRIATIC BANKA
Adriatic banka je na kraju prethodne godine imala aktivu vrijednu 534 miliona eura, dok je u hartije od vrijednosti plasirala više od polovine tog iznosa, preko 273 miliona eura, tj više od 51 odsto ukupnih sredstava, po čemu je rekorder u bankarskom sektoru i čime se ovoj banci slobodno može dati epitet investicione banke.
U revizorskom izvještaju nažalost banka nije detaljno obrazlagala svoj vlasnički portfelj nad hartijama od vrijednosti, već je navela da najveći dio tih sredstava – skoro 157 miliona eura drži investirano u trezorske zapise zemalja članica Evropske unije.
Osim ovih papira, banka je imala investirano i preko 101 milion eura u obveznice Vlade Crne Gore emitovane na međunarodnim berzama i to 71 miliona eura na kategoriju sredstava koja se knjiže po amortizovanom trošku u hartije sa dospijećem 2025., 2027. i 2029. godine, a 30 miliona eura na kategoriju sredstava koja se knjiže po fer vrijednosti u hartije sa dospijećem 2027. i 2029. godine. Na istoj bilansnoj kategoriji dodatno su knjižili 15 miliona eura vrijedne obveznice koje su emitovale međunarodne organizacije tj Evropska Unija i finansijsla institucija EFSF (Evropski fond za financijsku stabilnost).
Pored svega ovoga na stavci sredstava po amortizovanom trošku banka je knjižila i 8 miliona eura vrijedne euroobveznice stranih država, pri tom ne precizirajući ko su emitenti.
NLB BANKA
NLB banka je u svom revizorskom izvještaju detaljno obrazložila svoj investicioni portfelj, čime je i nama olakšala da ga predstavimo, a isti se sastoji 128 miliona eura vrijednog portfelja knjiženog na kategoriju sredstava mjerenih po amorizovanom trošku i dodatnih 27 miliona eura hartija knjiženih na kategoriju sredstava koje se mjere po fer vrijednosti.
Najveći dio ulaganja po obje kategorije – gotovo 54 miliona eura odnosi se na papire simbola Monten2029, odnosno državnih obveznica koje je emitovala Vlada Crne Gore na međunarodnim tržištima, a koje dospijevaju 03. oktobra 2029.godine. Na drugom mjestu po izboru zaposlenih zaduženih za investiranje viška slobodnih sredstava bile su tzv supranational obveznice vrijedne preko 19 miliona eura koje je emitovala Evropska unija, a čiji rok dospjeća je bio 04.april 2024. godine. Po 11 miliona eura je NLB banka plasirala u državne zapise Njemačke koji su imali rok dospijeća 20. novembar 2024. godine i državne zapise Holandije koje su dospjele 29. aprila ove godine.
Osim pobrojanih vrijednosnih papira, NLB je plasirala novac i u državne obveznice Austrije (8 miliona eura), državne zapise Sjedinjenih Američkih Država (skoro 9 miliona eura), Belgije (8 miliona eura), Finske (8 miliona eura), Francuske (8 miliona eura), državne obveznice Slovenije (7 miliona eura), obveznice Irske (6 miliona eura) i obveznice Slovačke (skoro 5 miliona eura).
Ovako široko diversifikovan portfelj je ipak činio svega 16 odsto ukupne aktive banke, što je bio ujedno njihov lični rekord kad je iznos investicija u hartije u pitanju.
ZAPAD BANKA
Zapad banka je rijetka banka koja cjelokupan portfelj drži samo na jednoj bilansnoj kategoriji, onoj koja se mjeri po amortizovanom trošku. Najveći dio tog portfelja, 59,5 miliona eura se odnosi na obveznice koje je emitovala Vlada Crne Gore, ali se u revizorskom izvještaju ova struktura ne obrađuje detaljnije, pa nije navedeno da li su u pitanju obveznice izdate na domaćoj ili međunarodnim berzama. Značajan iznos sredstava, preko 42 miliona eura, banka je investirala u dužničke vrijednosne papire koje su emitovale međunarodne finansijske institucije: EIB – Evropska investiciona banka i EBRD – Evropska banka za obnovu i razvoj.
Pored navednih hartija, 16,7 miliona eura Zapad banke je plasirala u dužničke hartije od vrijednosti koje su emitovale Indonezija, Peru, Italija, Čile, Sjedinjene Američke Države i Kanada, dok je 3,6 miliona eura držala u dužničke hartije od vrijednosti privrednih društava, tzv korporativne obveznice i to sjedećih kompanija: State Grid Corporation of China, Shanghai International Port Group, Perusahaan Listrik Negara PT.
Zapad banka već godinama ulaže više od trećine sopstvene aktive u hartije od vrijednosti, čime sebi obezbjeđuje značajne prihode.
UNIVERSAL CAPITAL BANKA
Universal Capital Banka je na kraju prethodne godine takože držala rekordno vrijedan investicioni portfelj – više od 115 miliona eura, podijeljen na način da je na sredstva knjižena po amortizovanom trošku evidentirala 66 miliona eura, a na konto sredstava knjiženih po fer vrijednosti je registrovala 49 miliona eura vrijedne hartije. Najveći dio ovih iznosa – 78,5 miliona eura odnosio se na dužničke vrijednosne papire koje je emitovala Vlada Crne Gore, ali u revizorskom izvještaju nije detaljno predstavljeno na koje konkretno papire se ove investicije odnose.
Osim crnogorskih, značajan iznos sredstava je plasiran u trezorske zapise koje su emitovale strane države – gotovo 13 miliona eura, dok je u dužničke vrijednosne papire UCB imala uloženo skoro 11 miliona eura. Kao izbor za gotovo 5 miliona eura banka je odabrala hartije od vrijednosti Holandije, zatim 4 miliona eura je investirala u papire Republike Austrije, dok je 1,8 miliona eura investirala u dužničke instrumente Egipta.
U bančinom portfelju se na kraju prethodne godine našlo mjesta i za vrijednosne papire Republike Albanije (skoro milion eura), zatim korporativne obveznice Pemex-Petroleos Mexicanos (1 milion eura), kao i SavaRe društva za re-osiguranje iz Ljubljane (400 hiljada eura).
ERSTE BANKA
Ulaganje u hartije od vrijednosni je za Erste banku prethodnih godina bio poslovni izbor u mjeri koja se odnosila na stabilnih 12-15 odsto njene ukupne aktive, što je na kraju prethodne godine bilo tačno 100 miliona eura, uz napomenu da je kompletan portfelj bio plasiran samo u obveznice koje je izdala Vlada Crne Gore i to svih aktivnih emisija i rokova dospijeća.
Prinosi koji su se mogli zaraditi na ulaganja u crnogorske dužničke papire su bili veći u odnosu na sve ostale zemlje u Evropi, pa je to vjerovatno bio i logičan izbor da Erste svu svoju investicionu strategiju lojalno veže za domaću Vladu.
Erste banke je rijetka banka koja ima određena sredstva registrovana na kontu aktive koja se drži za trgovanje i to u iznosu od 178 hiljada eura, a što je u revizorskom izvještaju predstavljeno kao „Ulaganje u kapital društva Flourish D.O.O. Podgorica“.
CKB BANKA
Ovo je svakako jedno od iznenađenja, da najveća banka u sistemu – CKB u hartije od vrijednosti na kraju prethodne godine drži investirano svega 5,7 odsto sopstvene aktive, što je u apsolutnim iznosima bilo 98 miliona eura, a identično kao i Erste banka, CKB je kompletan svoj portfelj vezala za obveznice Crne Gore različitih rokova dospijeća. Najveći dio tih sredstava – 33,6 miliona eura je plasiran u obveznice koje dospijevaju 2027. godine, dok je ove godine dospjelo 27,3 miliona eura, 2029. godine dospijevaju obveznice vrijedne 21,2 miliona eura, a 2025. godine dospijeva 9,8 miliona eura.
Na kategoriji sredstava knjiženih po fer vrijednosti, CKB uglavnom drži vlasničke hartije od vrijednosti tj akcije, od kojih se svakako izdvajaju one podgoričkih Plantaža ukupne vrijednosti od gotovo 5 miliona eura.
LOVĆEN BANKA
Kao i Zapad banka, Lovćen banka kompletan svoj investicioni portfelj je na kraju prethodne godine držala samo na bilansnoj kategoriji sredstava koja se mjere po amortizovanom trošku, a njega su činile najvećim dijelom državni zapisi zemalja članica Evropske unije (Belgija, Francuska, Njemačka, Španija) – ukupno 29,3 miliona eura. Veliko učešće u portfelju zauzimaju i obveznice Vlade Crne Gore emitovane na međunarodnim tržištima u iznosu od 21,6 miliona eura, dok je Lovćen banka u obveznice Evropske investicione banke plasirala 3,9 miliona eura.
Zanimljivo je da Lovćen banka iz godine u godinu sve više sredstava plasira u ovaj vid aktive, koji je već sada dvocifren tj na nivou između 15 i 20 odsto.
PRVA BANKA
Prva banka Crne Gore je prethodnih godina u hartije od vrijednosti imala u prosjeku plasirano 6,5 odsto ukupne aktive, što je na kraju prethodne godine bilo oko 25 miliona eura, a gotovo kompletan iznos je knjižen na konto sredstava mjerenih po amortizovanom trošku i kompletno se odnosi na obveznice koje je Vlada Crne Gore emitovala na međunarodnim tržištima.
Na ostalim kontima (sredstava koja se mjere po fer vrijednosti ili sredstava koje se drže radi trgovanja), Prva banka Crne Gore drži uglavnom akcije domaćim kompanija, među kojima se ističu akcije Lovćen osiguranja, Izbora Bar, Solane Bajo Sekulić, Jugopetrol, Otrantkomers, kao i maltene svih investicionih fondova koji posluju u Crnoj Gori.
Zanimljivo je da istaknemo da je Prva banka na kraju septembra mjeseca ove godine imala investicioni portfelj vrijedan 54 miliona eura, što znači da je nova uprava banke odlučila da značajno pojača ulaganja u ovaj segmetn aktive, a što će im sigurno obezbijediti značajno veće prihode tokom ove godine.
ZIRAAT BANKA
Jedina turska banka koja posluje u Crnoj Gori je na kraju prethodne godine u hartije od vrijednosti imala plasiranih 15 miliona eura, što je zapravo predstavljalo i 15 odsto ukupne aktive ove banke. Najveći dio ovog portfelja se odnosio na obveznice Vlade Crne Gore emitovane na međunarodnih tržištima dospijeća 2025. i 2027. godine, dok se našlo prostora da se i u obveznice Republike Turske investira 2,4 miliona eura.
ADDIKO BANK
U revizorskom izvještaju Addiko banke za 2023. godinu se nažalost ni ne pominje investicioni portfelj, koji i nije od nekog velikog značaja za prihode banke imajući u vidu da čini manje od 1 odsto ukupne aktive banke. Ipak, mi smo iščitavajući revizorski izvještaj banke za 2022. godinu pronašli podatak da je banka ovih 1,8 miliona eura investirala u obveznice koje je emitovala Vlada Crne Gore na međunarodnim tržištima, te da isti vodi na kontu sredstava mjerenih po amortizovanom trošku.
Osim ovih hartija, Addiko bank na kontu sredstava mjerenih po fer vrijednosti knjiži i određenu imovinu vrijednu 251 hiljadu eura, ali se ista u revizorskom izvještaju ne pominje. Mi smo prostom pretragom Centralnog registra Privrednog suda ustanovila da banka ima određeni procenat vlasništva (3%) u kompaniji „3HILLS“ doo Podgorica, koja se bavi kompjuterskim programiranjem, a što bi pod nekom pretpostavkom moglo biti registrovano u knjigama banke na ovoj poziciji.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR