Za Antenu M piše: Ana Nives Radović
Čak i ukoliko se ne sjećate interneta onakvog kakav je bio prije pojave društvenih mreža i drugih interaktivnih servisa, vjerovatno ste, poput neke legende, čuli priču o njegovoj statičnoj verziji sa koje se mogao samo čitati sadržaj i to ako ste znali kako da ga pronađete. Dok novim generacijama verzija interneta koja bukvalno liči na ogromni časopis koji možete samo listati u digitalnoj formi djeluje gotovo nezamislivo svako ko ga se sjeća razumije koliko je velika od tada bila njegova transformacija.
Te statične stranice danas možemo nazvati verzijom Web 1 – pojam koji je danas važan da bismo razumjeli evoluciju interneta Web 1, često nazivan „statičkim webom“, predstavljao je osnovnu fazu interneta, a karakterisale su ga jednostavne web stranice, ograničena interakcija korisnika i jednosmjeran tok informacija u kojem su korisnici mogli samo da čitaju sadržaj, bez mogućnosti da doprinesu njegovom mijenjanju ili ostvarivanja interakcije.
Web 2, koji se pojavio početkom 2000-ih, stavio je u prvi plan interaktivnost, sadržaj koji stvaraju korisnici i društvenu povezanost, a platforme kao što su Facebook, YouTube i Wikipedia bile su simboli ove faze, u kojoj su korisnici postali aktivni učesnici. Međutim, Web 2 je takođe centralizovao moć u rukama nekoliko tehnoloških giganata, što je izazvalo zabrinutost zbog privatnosti podataka, monopolske prakse i nedostatka individualne kontrole.
Kao odgovor na ove izazove pojavio se Web 3 i to zamišljen je kao internet u kojem decentralizacija, interoperabilnost i osnaživanje korisnika imaju prioritet. Umjesto centralizovanih platformi koje upravljaju digitalnim prostorom, namjera s kojom je Web 3 kreiran bila je da teži da vrati kontrolu korisnicima omogućavanjem pravednijih interakcija i raspodjelom moći širom mreže.
Decentralizacija
Filozofija koncepta Web 3 počiva na decentralizaciji i suverenitetu korisnika, prije svega jer mu je cilj da razgradi trenutni model u kojem nekolicina kompanija prikuplja, unovčava i ima ogromnu moć nad korisničkim podacima, jer umjesto toga promoviše viziju interneta kao demokratizovanog prostora, koji podstiče saradnju, transparentnost i inovaciju.
Primarni fokus vezan za Web 3 odnosi se na vlasništvo i kontrolu koju imaju korisnici, odnosno njihova mogućnost da imaju veća ovlašćenja nad svojim digitalnim identitetima, podacima i interakcijama na mreži. U ovom slučaju privatnost nije samo naknadna misao, već osnovni princip. Ovakav koncept izaziva paradigmu kapitalizma nadzora i ima za cilj usklađivanje interesa korisnika, kreatora sadržaja i kompanija u uravnoteženijem ekosistemu.
Web 3 u tehničkom smislu
Web 3 u tehničkom smislu predstavlja značajan iskorak u načinu na koji internet funkcioniše, jer naglašava komunikaciju između mašina, semantičko razumijevanje i inteligentnu automatizaciju. Njegov cilj je da internet učini kontekstualnijim, personalizovanijim i smislenijim korišćenjem naprednih tehnologija kao što su vještačka inteligencija (AI), semantički web i edge computing.
Jedna od glavnih karakteristika Weba 3 je prelazak na decentralizaciju, zahvaljujući kojoj umjesto oslanjanja na centralne servere, koristi distribuisane sisteme za hosting i obradu informacija. Na primjer, edge computing približava obradu podataka izvoru, bilo da je riječ o korisničkom uređaju ili lokalnom serveru, smanjujući kašnjenje i povećavajući efikasnost, dok istovremeno tehnologije semantičkog weba omogućavaju mašinama da interpretiraju i „razumiju“ podatke na način sličan ljudskom, otvarajući put za intuitivnija digitalna iskustva.
Interoperabilnost takođe definiše Web 3, budući da je ova generacija interneta dizajnirana da premosti jaz između različitih sistema, osiguravajući besprijekornu komunikaciju između platformi i uređaja. Ovdje ključnu ulogu igraju otvoreni standardi i protokoli tako što stvaraju okruženje u kojem usluge mogu lako da se integrišu i prilagođavaju.
Web 3 i finansijska pismenost
Ključni potencijal ove tehnologije vidi se kada je u pitanju uticaj na finansijsku pismenost stvaranjem inkluzivnijeg i pristupačnijeg okruženja za finansijsko obrazovanje, jer se tradicionalni finansijski sistemi uglavnom oslanjaju na posrednike i netransparentne procese, zbog čega su mnogi pojedinci ili nedovoljno informisani ili isključeni iz procesa. Upravo zbog toga Web 3 rješava ove probleme korišćenjem decentralizovanih mreža i platformi pokretanih ovom tehnologijom, pružajući personalizovane finansijske uvide i resurse.
Jedan od značajnih napredaka je upotreba tehnologija semantičkog weba za pojednostavljivanje složenog finansijskog žargona kod kojeg su korisnicima na raspolaganju inteligentne platforme koje kompleksne finansijske koncepte prevode u razumljive i praktične savjete. Web 3 zapravo podstiče transparentnost i povjerenje omogućavajući pojedincima pristup decentralizovanim alatima za praćenje i upravljanje finansijama, osnažujući ljude da preuzmu potpunu kontrolu nad svojim finansijskim putevima.
Fokus Weba 3 na platforme vođene zajednicom omogućava korisnicima da sarađuju, dijele iskustva i uče jedni od drugih, pa ova razmjena znanja između korisnika ne samo što unapređuje individualnu finansijsku pismenost, već i gradi kolektivno razumijevanje finansijskih sistema, što doprinosi stvaranju samopouzdanijeg i finansijski otpornijeg društva.
Transformacija poslovanja
Kada je riječ o kompanijama, Web 3 zahtijeva prelazak sa tradicionalnih modela centralizovane kontrole i zatvorenih sistema na inkluzivnije i participativnije okvire, zbog čega one moraju da preispitaju način na koji angažuju korisnike, upravljaju podacima i isporučuju vrijednost.
Jedan transformativni aspekt Weba 3 je njegova sposobnost da unaprijedi povjerenje i transparentnost tako da poslovni subjekti mogu usvojiti tehnologije koje omogućavaju korisnicima da provjere tvrdnje, prate lance snabdijevanja ili provjere transakcije bez oslanjanja na treće strane, što jača odnose i gradi lojalnost brendu u sve skeptičnijem tržištu.
Web 3 takođe demokratizuje inovacije smanjenjem prepreka za ulazak tako da mala preduzeća i nezavisni kreatori mogu da pristupe istim alatima i platformama kao i velike korporacije, izjednačavajući uslove poslovanja. Naglasak na interoperabilnosti dodatno podstiče saradnju između industrija, otvarajući nove prilike za rast i inovacije.
Preduzeća se na ovaj način uz pomoć Web 3 podstiču da daju prednost modelima orijentisanim na korisnika, što podrazumijeva dizajniranje proizvoda i usluga koji poštuju privatnost, nude veću prilagodljivost i osnažuju potrošače da donose odluke zahvaljujući boljoj informisanosti.
Zašto je Web 3 važan
Koliko je velika važnost Weba 3 pokazuje činjenica da on predstavlja promjenu paradigme u načinu na koji doživljavamo i koristimo internet. Dajući prioritet decentralizaciji, interoperabilnosti i suverenitetu korisnika, Web 3 odgovara na mnoge nedostatke prethodnih generacija interneta.
Pored toga, Web 3 ima i potencijal da premosti digitalni jaz omogućavanjem decentralizovanog pristupa resursima i uslugama i na taj način osnaži nedovoljno zastupljene zajednice i promoviše veću inkluzivnost, osiguravajući da nijedan entitet nema nesrazmjernu kontrolu nad resursima i mogućnostima interneta. Ovo je od posebnog značaja u vremenu kada su curenje podataka, dezinformacije i monopolističke prakse u centru pažnje.
--------------------
Edukativni serijal „Od kovanica do kodova“ je autorski projekat namijenjen razvoju finansijske i finansijsko-tehnološke pismenosti, a čini ga 100 članaka koje od 1. oktobra u okviru FinTech rubrike Antena M objavljuje dva puta sedmično.
Kombinovanjem tema iz oblasti platne industrije, savremenog bankarstva i digitalizacije sa pričom o ulozi i istoriji novca serijal je osmišljen da omogući uvid u širu sliku značenja vrijednosti i razmjene koja se od nastanka do danas odvija na istim principima.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR