Za Antenu M piše: Petar Lekić
Tokom vladavine Osmanskog carstva za vrijeme sultana Mehmeda II Osvajača (1451-1481) došlo je do velikih osvajanja na evropskom tlu, odnosno na Balkanskom poluostrvu. Zbog svojih vojnih velikih uspjeha, prvi čovjek imperije je dobio nadimak Osvajač.
Najpoznatije je bilo osvajanje Carigrada 1453. godine, kada je nestalo Vizantije sa istorijske pozornice. Pri kraju vladavine desila su se osvajanja 1478. godine kada je vojska cara zauzela Žabljak Crnojevića od Ivana Crnojevića, zetskog gospodara i Skadar 1479. godine od Venecije, u naučnoj literaturi poznata pod imenom Mletačka Republika.
Još za vrijeme socijalističke Jugoslavije 1968. godine izašla je studija uvaženog njemačkog osmanologa Franca Babingera „Mehmed Osvajač i njegovo doba“ u prevodu Tomislava Bekića. Knjiga je pripovjedačkog karaktera, blizu stila istorijskog romana, ali prije svega veoma značajna istoriografska monografija.
U prepisu povelje cara Mehmeda II, koji je napravio ruski konzul u Prizrenu Ivan Jastrebov i objavio ga u Glasniku Srpskog učenog društva 1879. u broju 47 (Prepis hrisovulja na Cetinju o manastiru sv. Nikole na Vranjini) navodi se da osmanski vladar potvrđuje sve privilegije koje je manastir sv. Nikola na Vranjini imao.
Sam autor darovnice se potpisuje sa tutulom cara i emira. Ovaj dokument je ukupno jedan od 8 prepisa prepisa Gavrila monaha manastira sv. Nikole na Vranjini, koje je Jastrebov objavio. Crkveno zdanje, prema uvidu u staroslovenske povelje potiče iz XIII vijeka. Spomenuti dokument je zapisan pod rednim brojem 7. Kako se saznaje na kraju listine, darovnica je pisana pod gradom Skadrom.
Prepisivač povelje Jastrebov je zapisao da broja godine nastanka povelje nema. Pošto se zna da je 25. januara 1479. godine grad pao u ruke Osmanlija a da je Mehmed II preminuo 3. maja 1481. godine to se vrijeme postanka na prvi pogled situira u taj razmak prošlosti. No kako je sultan zasigurno i ranije bio pod gradom, sasvim je isto tako moguće da je listina nastala ranije.
Značaj opisane povelje sastoji se u sagledavanju odnosa različitih država i religija u jednom vremenu. Upravo je ovo jedno od bitnijih svjedočenja osmanske vlasti na teritoriji nekadašnje države Zete u njenoj prvoj fazi. Kao takvo nasljeđe nam je ostavljeno, i istoriografija ga je primila za validan dokument prohujalog vremena. Za jedno od prvih istoriografskih djela o Crnojevića svakako je poželjno se pozvati na rad Jovana Tomića Crnojevići i Crna:1479-1528 objavljen u Beogradu 1901. godine.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR