Mojkovačka bitka - uzvišena i tragična crnogorska pobjeda

6.01.1916.

Herojska i tragična crnogorska epopeja u Prvom svjetskom ratu završena je Mojkovačkom bitkom koja je počela na današnji dan, 6. januara 1916. godine. U surovim zimskim uslovima, na snijegom zavijanim brdima Razvršja i Bojne Njive oko 4.000 slabo naoružanih vojnika Kraljevine Crne Gore, pod komandom serdara Janka Vukotića, borili su se ”na život i smrt” sa više od 14.000 austrougarskih vojnika kojima je komandovao general Rajner. "Dva dana grmjeli su topovi, smjenjivali se juriši i borbe prsa u prsa, nebo i zemlja su gorjeli, a vojnici padali kao snopovi, na obje strane", svjedočili su preživjeli učesnici bitke. A general Rajner zapisao: "Hrabrost crnogorskog vojnika nema premca u istoriji ratovanja".

Glavni cilj mojkovačke operacije bio je da spriječi prodor višestruko nadmoćnijih neprijateljskih snaga ka Kolašinu i obezbijedi odstupnicu i bezbjedno povlačenje srpske vojske ka Albaniji i Krfu. Uz velike žrtve, zadatak je ispunjen. Nakon dvije i po godine ratovanja, ostvarena je želja načelnika Vrhovne crnogorske komande, srpskog oficira Petra Pešića, da se crnogorska vojska "dovede u očajno stanje" i sprovedena njegova nardba da se  “položaji na Tari imaju braniti najodsudnije i do poslednjeg čoveka“.

Mojkovačka vrata su odbranjena, ali je samo petnaestak dana kasnije crnogorska vojska raspuštena, država okupirana, a kralj i Vlada primorani da napuste zemlju i potraže utočište u egzilu u Francuskoj. Bio je to početak kraja Kraljevine Crne Gore, koji je ozvaničen nepune tri godine kasnije nelegitimnim odlukama tzv. Podgoričke skupštine. U novembru 1918. dinastija Petrović Njegoš je detronizovana, a Crna Gora pripojena Srbiji kao bezimena oblast i utopljena u Kraljevinu Srba, Hrvata i Slovenaca na čelu sa dinastijom Karađorđevića, koja je preživjela golgotu 1916. zahvaljujući crnogorskim junacima i žrtvama Mojkovačke bitke.