Kako se približavaju predsjednički izbori u Sjedinjenim Američkim Državama 2024. godine, među evropskim zvaničnicima raste iznenađujuće uvjerenje kako bi novi mandat Donalda Trampa mogao podstaći Evropsku uniju da preduzme hrabre korake ka odbrambenoj i ekonomskoj autonomiji. Ovo ne znači podršku Trampovim politikama ili njegovom političkom stilu, koji je tokom prvog mandata bio obeležen tenzijama i konfrontacijom s Evropom, već se, umjesto toga, smatra da bi njegov drugi mandat mogao biti „gorka pilula“ koja će EU natjerati da se suoči s unutrašnjim podelama i ojača svoju poziciju na globalnoj sceni, navodi se u analizi koju je objavio Politico.
„Povratak Trampa bio bi korisni šok koji bi omogućio EU da napreduje, poput pandemije ili energetske krize koja je uslijedila nakon rata u Ukrajini“, izjavio je za Politico jedan viši diplomata EU, što odražava mišljenje više evropskih zvaničnika. Oni ovu perspektivu iznose u povjerenju, jer su oprezni da takve stavove javno iznesu zbog političke osjetljivosti.
Ovo, kako se navodi u analizi, nije izraz naklonosti prema Trampu ili njegovim politikama. Umjesto toga, neki zvaničnici vjeruju da bi Trampova pobjeda mogla stvoriti spoljašnji pritisak koji bi natjerao EU da poveća ulaganja u odbranu, unaprijedi tehnološki sektor i pojasni svoj stav prema Kini. Takve ideje su prisutne uprkos sjećanju na Trampov prvi mandat, tokom kojeg je često omalovažavao evropske lidere, nazivao Brisel „paklom“ i pokrenuo trgovinski rat koji je poremetio transatlantske odnose.
Bezbjednost i jedinstvo Evrope
Politico primjećuje da evropski lideri rijetko javno komentarišu izbore u stranim zemljama, a kada to učine, komentari su pažljivo neutralni i naglašavaju potrebu da se Evropa pripremi za svaki mogući ishod – bilo Trampovu pobjedu ili pobjedu demokratske kandidatkinje Kamale Haris. Ipak, u privatnim razgovorima evropski zvaničnici procjenjuju kako bi drugi Trampov mandat mogao podstaći promjene evropske politike, dajući analizu, a ne podršku.
Ključna pitanja u fokusu su evropski pristup odbrani, odgovor EU na konflikt u Ukrajini i strategija za prevazilaženje ekonomske stagnacije, a neki evropski zvaničnici vjeruju da bi ove promjene mogle donijeti povoljne transformacije.
Jedan od najvažnijih aspekata uticaja, kako se navodi u analizi, bio bi u oblasti odbrane i uloge Evrope u NATO-u. Tramp je često kritikovao evropske zemlje da ne izdvajaju dovoljno sredstava za sopstvenu odbranu, optužujući ih da se previše oslanjaju na zaštitu SAD. Tokom prvog mandata, čak je nagovijestio mogućnost povlačenja SAD iz NATO-a. Takva retorika mogla bi podstaći EU da preduzme hrabrije korake u oblasti odbrane.
„Tramp pomaže da se podigne svijest o finansiranju odbrane, ali nam je potreban pravi šok da bismo promijenili ovu debatu“, rekao je jedan zvaničnik EU. Drugi diplomata sugeriše da bi mirovni sporazum o Ukrajini, postignut pod Trampom, mogao „uzdrmati“ cio evropski pristup odbrani i trošenju sredstava.
Rat u Ukrajini i izdvajanje za odbranu
Trampov stav prema ratu u Ukrajini bi, kako se navodi u analizi, takođe mogao uticati na Evropu. Tvrdio je da bi okončao konflikt u Ukrajini u roku od jednog dana po dolasku na funkciju, što je izjava koja je skeptično dočekana, ali koju zvaničnici EU ipak uzimaju u obzir. Ukoliko bi SAD pravio pritisak na brz završetak rata, potencijalno bez potpune saglasnosti Kijeva, EU bi se našla pod neviđenim pritiskom da pojača svoje odbrambene mjere i poveća vojna izdvajanja.
U skladu sa ovim zabrinutostima, neke zemlje EU zagovaraju izdavanje „euroobveznica” za finansiranje naoružanja Ukrajine, što bi podrazumijevalo zajedničko zaduživanje članica EU. Međutim, bogatije članice poput Njemačke i Holandije, poznate po opreznosti, protive se toj ideji. Politico ističe da se zagovornici zajedničkog zaduživanja nadaju da bi još jedan Trampov mandat mogao natjerati ove zemlje da preispitaju svoj stav, slično kao što je pandemija COVID-19 promijenila fiskalnu politiku EU.
Ekonomska kohezija i Dragijev izvještaj
Ekonomska stagnacija Evrope je još jedno područje na kojem Politico sugeriše da bi Trampovo predsjednavanje moglo izazvati promjene. U nedavnom izvještaju, bivši predsjednik Evropske centralne banke Mario Dragi upozorio je da EU rizikuje od zaostajanja za SAD-om i Kinom ukoliko ne ujedini tržišta i ne poveća ulaganja u industrijski kapacitet. Ipak, reforme za harmonizaciju jedinstvenog tržišta Evrope, posebno u finansijskom sektoru, i dalje stagniraju uprkos godinama rasprava.
Politico prenosi da neki zvaničnici EU vjeruju da bi Trampova administracija mogla pružiti spoljašnji pritisak potreban da se ti dugogodišnji reformi napokon realizuju.
„Kako od čitanja Dragijevog izvještaja preći na sprovođenje Dragijevog izvještaja? Tu bi Tramp mogao gurati stvari u određenom pravcu“, rekao je jedan zvaničnik EU, osvrćući se na nalaze Dragijevog izvještaja o konkurentnosti i ekonomskoj budućnosti EU.
Trgovina i tehnologija
Politico podsjeća da je EU već bila primorana da se suoči s Trampovim trgovinskim tarifama tokom njegovog prvog mandata. U iščekivanju njegovog mogućeg povratka u Bijelu kuću, zvaničnici EU su suspendovali tarife na američku robu do marta 2025. godine, neposredno nakon što novi predsjednik stupi na dužnost. Ukoliko Tramp bude ponovo izabran, Evropa bi mogla biti spremnija za još jedan trgovinski sukob sa SAD-om.
Osim trgovine, EU se priprema za potencijalne promjene u politici prema klimatskim pitanjima pod Trampovom administracijom, jer je tokom prvog mandata povukao SAD iz Pariskog sporazuma. Evropski lideri su oprezniji kako bi osigurali da njihove globalne strategije za klimu mogu opstati uprkos promjenama u američkoj politici.
Politika prema Kini i rastuće tenzije
Jedna grupa unutar EU vidi Trampov povratak kao koristan za čvršći stav prema Kini. U analizi se objašnjava da je pritisak Trampove administracije naveo mnoge evropske zemlje da preispitaju ugovore s kineskim telekomunikacionim gigantom Huawei zbog zabrinutosti za sajber bezbjednost. Njemačka, na primjer, pokazuje oprez u prekidanju veza s Huaweijem, jer se plaši kineske odmazde prema svojoj automobilskoj industriji. Ipak, ove godine se Njemačka saglasila da postepeno ukloni prisustvo Huaweija, iako rok ostaje produžen.
Politico dodaje da bi Trampov konfrontacijski pristup mogao pomoći predsjednici Evropske komisije Ursuli von der Lajen, koja se suočava s unutrašnjim otporom, posebno iz Njemačke, prema agresivnijem stavu prema Kini.
Iako je malo vjerovatno da će evropski lideri javno podržati Trampa, neki zvaničnici priznaju da je možda vrijeme da EU prigrli veću autonomiju. Trampova pobjeda 2016. godine iznenadila je evropske lidere, i odlučni su da budu spremni ukoliko se on ponovo vrati na vlast.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR