Crnogorci su, očigledno, željeli samo svoju, Crnogorsku crkvu(3)

 U dnevniku majora Rozenberga iz 1769. nalazi se neobično mnogo ružnih riječi o Crnogorcima. Taj spis je publikovan u Srbiji 1889. godine, u časopisu „Godišnjica Nikole Čupića“. U Srbiji je u tom momentu, iz dinastičko-ideoloških razloga, trajala anticrnogorska kampanja, baš poput današnje. A Rozenbergov dnevnik je bio idealan da se o Crnogorcima kaže sve najgore

 FLEŠ Rozenberg je kao rijetko ko, ispoljio otvorenu mržnju i netrpeljivost prema Crnogorcima. Stiče se utisak da je tokom 75 dana boravka u Crnoj Gori uspio da zamrzi Crnogorce koliko je to uopšte bilo moguće. Nije skrivao odvratnost prema našem narodu, nazivao nas je divljacima, razbojnicima, pljaškašima, prevarantima i varvarima

 FLEŠ Ukoliko bi upotrijebili savremenu terminologiju, bilo bi najpravilnije da Rozenberga okarakterišemo kao istaknutog spin-majstora, koji psihološki ciljano i vješto usmjerava čitaoce da što više zamrze Crnu Goru. Baš kao u situaciji ratne propagande u kojoj se ne biraju sredstva i kada se djeluje s isključivim ciljem da se domaće javno mnjenje što više „naoštri“ – taman poput današnje beogradske propagande

Ruski Major Rozenberg je 1769. godine ostavio svjedočanstvo o neuspjelom pokušaju da se pećki (srpski) patrijarh Vasilije Brkić instalira na čelo Cetinjske mitropolije. Ostavio je i dragocjeni istorijski dokaz o tome da je crnogorski narod želio samo svoju Crnogorsku pravoslavnu crkvu i svoga mitropolita na njenom čelu, a ne pećkog (srpskog) patrijarha.

SAČUVAO JE OD ZABORAVA UPRAVO ONO ŠTO NE ŽELE DA ZNAJU FALSIFIKATORI CRNOGORSKE ISTORIJE!

Rozenberg ovo nije zabilježio zbog toga što je ljubio Crnogorce. Naprotiv, u njegovom dnevniku nalazi se neobično mnogo ružnih riječi o Crnogorcima.

KAMPANJA

Rozenbergov spis je - gle čuda! – publikovan u Srbiji 1889. godine, u časopisu „Godišnjica Nikole Čupića“, u momentu, kada je iz dinastičko-ideoloških razloga trajala snažna anticrnogorska kampanja, baš poput današnje. A Rozenbergov dnevnik je bio prepun anticrnogorskih tonova, idealan da se o Crnogorcima kaže sve najgore.

Propagandna praksa koju je Srbija tada započela je u narednim godinama konstantno dobijala na snazi. Nastavljena je i nakon pada Obrenovića - da bi od vremena Bombaške afere (1907) prerasla u najagresivnije širenje laži o Crnoj Gori i Crnogorcima. U to spada i lažni „tajni ugovor“ kralja Nikole Petrovića sa Austrijom koji je Nikola Pašić proturao po novinama koje su bile pod njegovom kontrolom. Baš kao što se to dešava i danas!

 RIJEDAK PODLAC

Major Rozenberg je sa još dvadesetak ruskih vojnika bio u pratnji kneza Jurija Dolgorukova tokom njegovog boravka u Crnoj Gori - od 31. jula do 13. oktobra 1769. godine. Taj autor je, kao rijetko ko, ispoljio otvorenu mržnju i netrpeljivost prema Crnogorcima i tradicionalnom crnogorskom načinu života. Stiče se utisak da je tokom 75 dana boravka u Crnoj Gori uspio da zamrzi Crnogorce koliko je to uopšte bilo moguće. Nije skrivao odvratnost prema našem narodu, nazivao nas je divljacima, razbojnicima, pljaškašima, prevarantima i varvarima. Optuživao nas je za nehrišćansko ponašanje i nečovještvo, neposlušnost, razvrat, bezakonje, lakomost prema novcu i pokvarenjaštvo - sve što mu je moglo pasti na pamet. Mitropolita Savu Petrovića je nazivao prevarantom, lupežom, lukavštinom, mletačkim špijunom i predvodnikom razbojnika.

Nije istakao ni jednu jedinu pozitivnu osobinu Crnogoraca. Nije uspio da uoči išta dobro u narodu koji se vjekovima, u nemogućim uslovima, grčevito borio za opstanak i slobodu. Nije ni pokušao da se udubi u egzemplarnost crnogorskog plemenskog organizma, koji je egzistirao kao konfederacija plemenskih državica, težeći izgradnji centralnih organa vlasti. Nije shvatio crnogorski subjektivitet, ni politički, ni personalni, koji je u crnogorskoj svakodnevici igrao presudnu ulogu. Crnogorce je doživio samo kao neobuzdanu, divlju i iskvarenu masu. Radilo se o istinskom podlacu. Ili rijetkom ljudskom skotu.

 NIJE BIO PRVI

Rozenbergov spis nije bio prvi istorijski čin ocrnjivanja Crnogoraca od strane ruskih oficira. Ta je neslavna praksa započeta deset godina ranije. U Crnoj Gori je 1759. boravio i ruski oficir Stevan Pučkov, koji je po povratku u Rusiju, sastavio krajnje negativan izvještaj o našoj zemlji. Pučkov je u našoj istoriografiji istaknut kao autor koji je o Crnoj Gori načinio najcrnju sliku ikada – koja je svakako daleko od svake objektivnosti.

„Njegovo mišljenje o Crnoj Gori spada u najtamnije stranice što su ih stranci izrekli o Crnogorcima do kraja XVIII vijeka. Nijedan mletački providur nije s takvom odvratnošću pisao o Crnogorcima i njihovim glavarima kao Pučkov”, kaže Gligor Stanojević.

Rozenbergov propagandistički manir je vrlo zanimliv. Ritmično ponavljanje optužbi na račun Crnogoraca, pojačava se negativnim bojenjem crnogorskih mentalitetskih karakteristika, i to tako vješto, da konačno kod čitaoca izaziva nelagodnost, pa i osjećaj mučnine zbog toga što Crnogorci uopšte postoje. Rozenberg je u tome bio pravi majstor. Negativne kvalifikacije uzdižu se do zahtjeva da se Crnogorci pod hitno uklone s lica zemlje da ne bi remetili harmoniju evropske civilizacije i prefinjenu rusku kulturu.

Zanimljivo je da je kod nas bilo pokušaja da se Pučkovljev anticrnogorski pamflet opravda „plemenitim“ ruskim nastojanjima da se uvede poredak u crnogorsko društveno biće. Ali to nije bio slučaj. Riječ je o perfidnoj zamjeni teza, jer misao o izgradnji poretka u Crnoj Gori ne može da bude opravdanje za animozitet prema Crnogorcima. Onaj ko teži poboljšanju poretka nikako ne može da za to svaljuje krivicu na narod već mora da sagleda objektivne istorijske i društvenopolitičke činioce koji su do toga doveli, kao i aktuelne faktore koji su sprečavali da se taj napredak ostvari. A takvih je oko Crne Gore bilo mnoštvo, usmjerenih prije svega na razbijanje narodnog jedinstva. Na tome su Turci istrajno radili i u tome su povremeno bili vrlo uspješni – baš kao što i danas na tome istrajno rade neki politički centri u susjedstvu.

SPIN-MAJSTOR

Stevan Pučkov je 1759. započeo sa ocrnjivanjem Crnogoraca i Crne Gore. Sedam godina kasnije (1766) u Crnoj Gori je boravio ruski oficir Mihail Tarasov, koji je situaciju opisao objektivnije. Major Rozenberg je, međutim, 1769. godine sačinio dnevničke bilješke u pučkovljevskom duhu, postavljajući se kao najotvoreniji crnogorofob! Sva je prilika da je i prevazišao Pučkova, s time što je moguće da je u toj raboti bio inspirisan njegovim izvještajem.

Rozenberg ni na koji način nije pokušao da pronikne u specifičnosti crnogorskog plemenskog života, u njegovu istorijsku jedinstvenost.

Nema nikakve sumnje da je Rozenberg pisao s namjerom da što više ocrni Crnogorce. Posmatrao ih je s izvjesne aristokratske distance, s neskrivenom gadošću, pripisujući im svakakve krivice. U svemu je najintrigantnija njegova zlonamjerna retorika, odnosno, malicioznost. Govorimo o izuzetno vještom pripovijednom „podešavanju“ i „navođenju“, zbog kojeg čitalac dobija utisak da je riječ o savremenom propagandističkom spinovanju, a ne o autoru od prije punih 250 godina. Ukoliko bi upotrijebili savremenu terminologiju, bilo bi najpravilnije da ga okarakterišemo kao istaknutog spin-majstora, koji u svom dnevniku, psihološki ciljano i vješto usmjerava čitaoce da što više zamrze Crnu Goru. Baš kao u situaciji ratne propagande u kojoj se ne biraju sredstva i kada se djeluje s isključivim ciljem da se domaće javno mnjenje što više „naoštri“ – taman poput današnje beogradske propagande.

UZOR

Rozenbergov spis je najobičniji pamflet zakamufliran dnevničkom formom. Zbog svog propagandističkog talenta bez teškoća bi našao mjesto u današnjim tabloidima. Po propagandističkom maniru, predstavljao je uzor beogradskim spin-majstorima s kraja 19. i početka prošlog vijeka, koji su, ne birajući laži i najprljavije metode, sistematski djelovali na destabilizaciji crnogorske vojske i države.

Rozenbergovo štivo je bilo čitano u ruskim dvorskim krugovima i to uveliko objašnjava negativan odnos koji je knez Potemkin pokazao prema Petru I Petroviću nekoliko godina kasnije.

(Kraj)