Čovjek CRNOGORSKE NACIJE, godina 1524. — Paštrović na dvoru Sultana (2)

Piše: Vladimir Jovanović

O Mustafa-paši, „čovjeku crnogorske nacije”, Paštroviću — koji je, po svemu sudeći, od svih naših sunarodnika dogurao najviše u administracijama Otomanske carevine — Pjero Zano, zvanični diplomatski poslanik Mletačke republike u Carigradu, pismeno je u novembru 1524. izvijestio Veneciju:

„…Mustafà che é homo di NATION DI MONTENEGRO di sora Cataro…”

Dr Gligor Stanojević godine 1975, prenoseći da je Mustafa u jednom periodu treći čovjek Otomanske carevine, ovaj dokument — pisan na venecijanskome jeziku (łéngua vèneta) — tačno je preveo u trećem tomu „Istorije Crne Gore: Od početka XVI do kraja XVIII vijeka”, (Titograd, str. 27):

„…Mustafa, čovjek CRNOGORSKE NACIJE iznad Kotora…”

No, izvještaj Pjera Zana, koliko mi je poznato, integralno, kao faksimil, nije objavljivan u Crnoj Gori.

Štampan je 1893. u Veneciji, u velikoj hrestomatiji mletačkih službenih listina, naslovljenoj „I Diarii”. Te dokumente je prikupio Marino Sanudo (1466-1536).

„Bitannica” navodi da je Sanudo „venecijanski istoričar čiji je ‘I Diarii’ neprocjenjiv izvor za istoriju”, da „njegova najznačajnija djela predstavljaju neku vrstu univerzalne istorije, pisane s mletačke tačke gledišta”, a „sadrže mnoga pisma, originalna dokumenta”.

„I Diarii” je ispisan na 40.000 stranica, a štampan između 1879. i 1902. u 58 tomova.

Premijerno u Crnoj Gori, objavljujem, dakle, faksimile izvještaja iz novembra 1524. godine u kojem se pominje Mustafa, „čovjek crnogorske nacije” — mletačka kapitalna hrestomatija „I Diarii”, tom XXXVII, Venecija, 1893, str. 142-144….

.

.

(Nastavlja se)