Evo kako lažu: Pljevlja (Taslidžu) Crnogorci nijesu oslobodili na Svetu Petku, nego dan kasnije

Piše: Vladimir Jovanović

Pljevlja, turski Taşlıca (Taslidža), Crnogorci nijesu 1912. oslobodili na Svetu Petku (Prepodobna mati Paraskeva), kako lažno tvrdi Crkva Srbija (SPC) i grupacija režimskih stranaka nego DAN POSLIJE — 15/28. oktobra 1912. godine.

U crkvenome kalendaru apsolutno svaki dan je neki praznik, jedan ili više. Po mrakobjesnoj logici svetosavlja, koje nema nikakve veze s ispovijedanjem vjere pravoslavne, moguće je svaki jubilej „sakralizovati”.

Prema preciznim vijestima „Glasa Crnogorca” o toku vojne koja će se docnije nazvati Prvi balkanski rat (savezničke države Crna Gora, Srbija, Bugarska, Grčka protiv Turske) — a vijesti „Glasa Crnogorca” su se temeljile na dnevnim operacijskim izvještajima štabova Crnogorske vojske — Pljevlja su oslobođena 15/28. oktobra 1912, tačno u 8. sati.

Provjerio sam za prestupnu 1912. pravoslavni crkveni kalendar. Prepodobna mati Paraskeva se, naravno, slavila 14/27. oktobra. No, taj dan, dakle, Crnogorci nijesu oslobodili Pljevlja, nego dan poslije, 15/28. oktobra, bio je poneđeljnik. Na dan oslobođenja Pljevalja slavili su se stari hrišćanski svetitelji:

- Sveti sveštenomučenik Lukijan

- Prepodobni Jevtimije.

To što je dan oslobođenja Pljevalja po crkvenome kalendaru padao na proslavljanje sveštenomučenika Lukijana i prepodobnoga Jevtimija, blage veze s vojnom situacijom na terenu imalo nije, niti je iko to onomad dovodio u ikakvu vezu.

I od tada, dakle, Pljevlja su u sastavu Kraljevine Crne Gore. Srpsku vojsku koja je takođe nastupala prema Pljevljima, iz pravca Prijepolja, po oslobođenju su Crnogorci uz prigodnu svečanost ispratili put doma — u Srbiju. Da su Pljevlja dio Crne Gore međunarodno je potvrđeno Londonskim ugovorom o miru u proljeće 1913, et cetera.

U crkvenom pogledu, Pljevlja su do tada potpadala pod Vaseljensku patrijaršiju, a od tada su u jurisdikciji autokefalne Mitropolije crnogorske - Crnogorske pravoslavne crkve, novoustrojene njezine Eparhije pećke.

U pobjedonosnom nastupu Crnogorske kraljevske vojske u jesen 1912. oslobođeni su, liše Pljevalja — Mojkovac (desna obala Tare), Bijelo Polje, Berane (ilustracija iz ondašnje austrijske štampe na naslovnoj slici uz ovaj tekst), Rožaje, Plav…

Oko četiri godine docnije, 1918, okupacione trupe Austrougarske carevine su se iz Pljevalja, kao i uopšte iz Kraljevine Crne Gore, u kolonama uredno povukle bez ikakvih borbi; a u tu varoš i cjelokupnu Kraljevinu Crnu Goru umarširale trupe Kraljevine Srbije koja će svoju „savezničku” okupaciju proglasiti „oslobođenjem” i „prisajedinjenjem”…

Evo, dakle, cjelokupnog izvještaja „Glasa Crnogorca” o crnogorskom oslobođenju Pljevalja 15/28. oktobra 1912. godine (izdanje lista od 20. oktobra, XLI, br. 47):

„Izvještaji sa bojišta… Pljevlje, 18. oktobra. — U ponedjeljak, 15. ov. mj., oko 8 sati uđe hrabra crnogorska vojska u Plevlja pod komandom majora Mašana Božovića. Takođe istog dana oko 12 sati iz Prijepolja preko Jabuke uđe u Plevlja i srpska vojska, koju hrabri Crnogorci bratski dočekaše. Turci su se povukli Metaljci, na austrisku granicu”.