Firer i Varnava: Mrzitelj Jevreja, Hitlerov poklonik i četnik, dobija i spomenik u Pljevljima (1)

Priredio: Vladimir Jovanović

Na gornjoj fotografiji (objavljena 1936. na stranicama beogradskoga lista „Vreme”, XVI-5312, 16) su u njihovim mladostima od srpske vlade regrutovani agenti za specijalne namjene: - skroz lijevo Kosta Pećanac, šef četničkih udruženja, plaćeni kiler Karađorđevića, docnije Njemaca; a osoba desno s bijelom panom je Varnava (Petar) Rosić — 1930-1937. patrijarh samonazvane Srpske pravoslavne crkve (SPC).

Pećanac slavio slavu, a Rosić mu gost; to je crème de la crème — svetosavski prvosveštenik i šef paravojnih ubica. I Rosić i Pećanac su kolege četnici, znaju se „iz starih dobrih vremena”.

Pećanac (Konstantin Milovanović) „obezbjeđivao” 1918. učesnike tzv. podgoričke skupštine. Odgovoran za teror nad crnogorskim stanovništvom i ubistva nekih komita, kao i muslimanskih civila u Bosni i oblasti nekadašnjeg Sandžaka, etc.

Novinska legenda štampana uz fotografiju glasi: „A SAD PEĆANAC NUDI PATRIJARHA… Juče je na slavi četničkog vojvode Pećanca bio i Nj. Sv. patrijarh Varnava. Poslužio ga je lično vojvoda Pećanac…”

Zaklan ratne 1943. od bratske mu ruke konkurenata četnika, Pećanac je otvoreni saradnik nacista. Rosić je godinama prije Pećanca iskazivao javne simpatije za Hitlera.

Sada će Opština Pljevlja Rosiću podići spomen-objekat.

Odluku o Rosićevoj „trodimenzionalnoj figuri” juče je SO Pljevlja usvojila većinom glasova. Spomenik na postamentu ukupne visine 3,50 m platiće svi Pljevljaci, preko opštinskog budžeta.

Rosić je u najmanju ruku —— infernalna ličnost.

On je učesnik terorističkih krvoprolića, a od 1920. nezvanični „porvojerarh” četničke organizacije finansirane iz tajnih fondova vladâ Karađorđevića. Potom, deklarisani antisemita, mrzitelj Jevreja i glorifikator Firera.

„Bog je poslao njemačkome narodu jednoga dalekovidoga FIRERA, koji zastupa isto mišljenje koje sam I JA mnogo ranije stvorio u sebi!” — beśedio je Varnava.

U enciklopediji „World Fascism: A-K” (Santa Barbara-Dnever-Oksford, 2006, 492) piše:

„Neposredno pred svoju smrt 1937. godine, poglavar Srpske crkve patrijarh Varnava Rosić takođe je POZITIVNO GOVORIO O HITLERU”…

Dakle, na sramotu da je u Pljevljima već po Rosiću naslovljen trg u centru grada, sada će dodati novu: upravo na tom trgu (dijelovi katastarskih parcela br. 6901 i 2424/7 i katastarske parcele br. 2424/6, 2424/5 i 2424/4 KO Pljevlja) poperiće i spomenik.

U opštinskom aktu, čiji je dio naslovljen „Podizanje spomen-obilježja izgrdnjom spomenika patrijarhu Varnavi Rosiću”, zaključuju da će se spomenikom „trajno sačuvati uspomena na ovu ličnost značajnu za pjevaljsku istoriju i kulturu”.

U čemu se tačno ogleda taj njegov značaj? Nije jasno. Rosić kao dječak napušta Pljevlja da se nikad ne vrati.

Nepoznati su ikakvi konkretni doprinosi Rosića „za pljevaljsku istoriju i kuluru” i Crnu Goru.

Netačno piše u pomenutom opštinskom aktu da su Pljevlja u doba kad je 1880. Rosić rođen u fantazmagoričnoj „Staroj Hercegovini”, iako je provjerljivo: - varoš se zvala Taslidža (tur. Taşlıca), Taslidžasnski sandžak (Taşlıca Sancağı), Otomanska carevina (Osmanlı İmparatorluğu).

Rosić je učio i studirao u turskom Prizrenu i ruskom Petrogradu. Niti je Rosić zamonašen, ni za sveštenika rukopoložen u Crkvi Kraljevine Srbije, ili Mitropoliji - Crnogorskoj pravoslavnoj crkvi, nego u Ruskoj crkvi.

A za episkopa hirotonisan u Vasljenskoj patrijaršiji. U toj jurisdikciji je bio duhovnik pri srpskoj ambasadi u Carigradu, zatim kao arhimandrit vikar u eparhiji veleško-debarskoj Vaseljenske patrijaršije. Grci ga 1910. hirotonisali za episkopa glavničkog.

Ništa od ove kontekstualizacije nema u aktu pljevaljske opštine.

Nema ni slova da je u međuvremenu Rosić u dubokoj tajnosti član četničke organizacije, ekipe plaćenih kilera srpske vlade, umiješanih u višegodišnje terorističke brutalnosti na području sadašnje Makedonije, poprištu krvavih sukoba „svih sa svima”: Srba, Bugara, Grka, Turaka…

Rosiću četniku je mantija, posredno ili neposredno, poprskana krvlju, „i krivih i pravih”. Ali, ovako to „stilizuju” u pismenu SO Pljevlja: „Za vrijeme turske uprave u Staroj Srbiji [!] episkop Varnava je STEKAO NAROČITE ZASLUGE na buđenju i jačanju srpske nacionalne svijesti u borbi s bugarskom i grčkom propagandnom”.

Kada je Srbija 1912-13. oslobodila ili okupirala Makedoniju, zavisno kako ko to doživljava, Rosić preuzima pod upravu neke od tamošnjih eparhija, jer su grčke i bugarske pravoslavne vladike proćerane. U Prvom svjetskom ratu izbjegao sa srpskom vladom i narednih godina faktički nije vladika, jer boravi „u diplomatskim misijama”.

Aktom Aleksandra Karađorđevića od 1920. mitropolit u Skoplju, iako je formalno dio jerarhije Vaseljenske patrijaršije sve do 1922, kada je odobren tomos za novoformiranu Crkvu Kraljevine SHS.

Karađorđević 1930. godine postavlja Rosića za patrijarha u Beogradu. Autor ili autori obrazloženja iz pljevaljske opštine upisuju i ovakvu nereferenciranu glupost: „Kralj Aleksandar I Karađorđević kao da nije znao za njegove riječi: ‘Nisam dovoljno poslušan da bih bio zapovjednik’, te je vjerovao da Varnavom dobija poslušnog patrijarha koji će crkvu učiniti servilnom slugom džave”.

Dalje, u istome aktu opštinskom pišu o Ustavu SPC iz 1931, kojim su između ostalog uklonjeni posljednji administrativni i jerarhijski tragovi i autokefalne Crnogorske crkve:

„Umjesto toga, Varnava je od rascjepkane SPC u šest raznih zakonodavnih, administrativnih, finansijskih i jerarhijskih područja, novim Ustavom crkve i strogim pravilima ustrojio Srpsku pravoslavnu crkvu na moderan način i uspio da je odvoji od države”.

I ova tvrdnja ima obol — laži.

Donijet. usred diktature („Šestoijanuarske”), Ustav SPC, kojim je ova Crkva i „krštena” pod imenom Srpska pravoslavna crkva, provjerljivo je, i propisao i potpisao Karađorđević, na prijedlog resornog ministra i premijera. Nikakv Rosić se tu ne pominje, jer njegovoj Crkvi u svim bitnijim pitanjima personalne ili organizacione prirode poglavar je i pravno i praktično Karađorđević…

Kako smo napomenuli, Rosić je i nezvanični „porvojerarh” četničke organizacije, čije su frakcije nakon 1918. dobile namjenu — teror nad političkim protivnicima Karađorđevića. Njihovo finansiranje nastavljeno je iz vladinih tajnih fondova: razbijali opozicione skupove, zastrašivali, mučki ubijali i služili kao pomoćne trupe policije, žandarmerije i vojske…

Rosić je gost na četničkim svetkovanjima, ili sahranama. Na primjer, 27. oktobra 1924. u Skoplju, pri proslavi „dvadesetogodišnjice četničke akcije”, Rosić beśedi o „o VELIČINI ČETNIČKE AKCIJE”. Potom, bilježi se da je 29. oktobra iste godine u Velesu, takođe u Makedoniji („Južnoj Srbiji”), otkriven i osvećen četnički spomenik.

„Po svršetku službe, održao skopski mitropolit Varnava govor i pozvao sve Velešane, koji danas žive u slobodi, koju im je donela srpska vojska, pod kraljem Aleksandrom, da u ime te slobode kliknu: Živeo Kralj!”

Neme potrebe da obrazlažemo šta bi o tome imali da kažu Makedonci, koje Rosić naziva „Južnosrbijanci”. Nego prenosimo i sljedeće:

„Više spomenika prolomi se plotun čete, po bregu grme eksplozije bombi, a muzika ponavlja: SPERMTE SE SPREMTE, ČETNICI! Mitropolit Varnava osvećuje spomenik za vreme najvećeg pljuska”…

(Nastavlja se)