FOTO Kralj Crne Gore u CITROËN-u (1916)

Priredio: V.J.

Andre-Gistav Sitroen, vlasnik „Citroëna”, pokazuje svoja fabrička postrojenja kralju Nikoli I Petroviću-Njegošu.

Fotografije i filimski zapis o tome, nastali u Parizu tokom Prvog svjetskog rata, pohranjeni su u francuskim arhivima — ali na njima, liše uopštenih legendi, nema datiranja.

Preko posrednih izvora, utvrđujemo da je Kralj obišao „Citroën” u „prvome kvartalu 1916. godine”, a crnogorski suveren je istom prilikom, prethodno, uz počasnu muziku „Republikanske garde, otišao u Jelisej da ga primi Predśednik Republike”, A. Poenkare.

Śedište crnogorskoga dvora u egzilu je do maja 1916. u Bordou. Od tada pa do maja 1920. u dvorcu Neji kod Pariza.

Kraljevina Crna Gora i Republika Francuska su ratne saveznice. Francuska artijeljerijska jedinica je jedno vrijeme angažovana za podršku Crnogorskoj vojsci u odbrani Lovćena. Ali, Francuzi će, po svršetku rata 1918, podržavajući Srbe, odigrati prljavu ulogu u uništenju države Crnogoraca…

A. G. Sitroen (1878-1935), potomak holandskih Jevreja, po obrazovanju je bio inženjer. Njegov „Citroën” u ratu proizvodi artiljerijske granate, a biznis s automobilima otpočinje 1919. 

Tri godine ranije, kralju Nikoli, tokom obilaska pogonâ, dok śede u automobilu, A. G. Sitroen objašnjava proces proizvodnje i karakteristike jednog od projektila.

.

U pratnji kralja Nikole prepoznajemo gen. Anta Gvozdenovića, a druga osoba u uniformi crnogorskoga oficira po prilici je u činu kapetana.

Pośeta crnogorskoga kralja „Citroënu” notira se u nekim knjigama, na primjer „André Citroën: les chevrons de la gloire” (1980) i „Moi, Citroën” (1994).

Snimke filmskom kamerom i foto-aparatrom o boravku Kralja Crne Gore u „Citroënu” napravila je francuska armija: sekcija za kinematografiju SCA (Section cinématographique de l'Armée) i vojni fotograf Pjer Pansije.

.

.