Za Antenu M piše: Novak ADŽIĆ
Glavni prijestonički list u Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, režimska, beogradska, „Politika“ od 11. januara 1920. godine, na naslovnici, objavljuje tekst pod naslovom „Borbe u Crnoj Gori“, u kojemu se, na početku veli da neki francuski listovi, koji izlaze u Parizu „objavljuju da su od presbiroacrnogorskog ministarstva spoljnih poslova u Nejiu, dobili ovo saopštenje: 'Šef đeleralštaba crnogorskih pobunjenika, major Popović[1] javlja da je prema njegovim informacijama, major Lazović[2] sa jednim odeljenjem sastavljenim od bataljona kučkog i zetskog izvršio napad protiv srpske vojske na položajima Podgorica-Tuzi. Srbi su razbijeni. Njihovo levo krilo bilo je prinuđeno da se žurno povuče u Albaniju. Jedan srpski bataljon se predao i razoružan je“[3]. To saopštenje beogradska „Politika“ kvalifikuje kao „cinički kominike“[4] i, u nastavku teksta, pored ostalog, crnogorske ustaničke snage kvalifikuje „odmetnicima u Crnoj Gori“[5], a crnogorske rodoljube koji se oružjem bore protiv srpskih trupa difamira, tako što iz naziva „nejskim najmnicima i agentima bivšeg kralja Nikole“[6]. Beogradska “Politika” percipira da presbiro nejske vlade Jovana S. Plamenca širi „bestidne laži“[7] i „drsko obmanjuju inostranstvo o događajima u Crnoj Gori“[8].
Pritom tendenciozno i pristrasno optužuje, Jovana S. Plamenca, predsjednika crnogorske Vlade u egzilu i njenog ministra spoljnih poslova Kraljevine Crne Gore, da su on i njegova družina odgovorna „što se krv u Croj Gori proliva po njihovoj komandi i da su oni ti zbog kojih Crna Gora ne može da odahne u miru“[9]. Premda je stvarno stanje stvari u Crnoj Gori u pogledu odgovornosti za postojeće sukobe i krvoproliće, bilo u kontradikciji sa ovim što je redakcijski komentar „Politike“, isti list u daljem tekstu medijski širi famu da je, zvanična Italija „finansirala ovu razbojničku akciju Jovana Plamenca i družine“[10] zvanična te dodaje da je Italija odgovorna „za saučesništvo i finansiranje crnogorskih bandita“[11]. List „Politika“ iz političkih, ideoloških razloga, slijedeći retoriku i oficijelnu politiku režima u Beogradu i njenih organa vojne, civilne i pravosudne vlasti, smišljeno iznosi i klevete na račun crnogorskog oslobodilačkog političkog i oružanog pokreta i njegovih korifeja Jovana S. Plamenca (koji je bio u Parizu), te majora Krsta Zrnova Popovića iz Cuca i majora Vojina Lazovića iz Kuča i njihovim akcijama, nazivajući ih „razbojnicima“ i „banditima“, a Italiju optužuje da ona i njeni organi vlasti u Rimu konstantno rade na „izazivanju i podržavanju anarhije u Crnoj Gori“[12]. „Politika“ izražava očekivanja od italijanskog državnika Frančeska Nitija i poziva ga na sporazum sa državom KSHS, a da bi to učinio Niti mora preduzeti sve da „se ne samo italijanska državna kasa zatvori za nejsku bandu nego da ni iz privatnih šatula nijedna para više ne otide na tu stranu“[13].
Mnogobrojni crnogorski rodoljubi bili su žrtve de facto genocida nad Crnogorcima od kraja 1918. godine. Među žrtvama bio je i hrabri crnogorski patriota Vuk Nenezić, koga su 1919. godine ubili velikosrpski okupatori.
Naime, NENEZIĆ VUK (rođen u selu Prage -ubijen je 25. jula 1919), istaknuti je crnogorski gerilac, ustanički borac za pravo, čast i slobodu Crne Gore. On je bio poručnik crnogorske vojske. U sukobu sa srpskom vojskom, koju je predvodio kapetan Tunguz i bjelaškom omladinom (kontra-komitima), crnogorski ustanici-komiti uspjeli su da se probiju od mjesta- toponima- Zle Gore preko Viroštaja. Do smrtonosnog sukoba došlo je na liniji Gornje-Polje –Rastovac. Tu je poginuo 25. jula 1919. godine jedan od čuvenih komita i ustanika poručnik crnogorske vojske Vuk Nenezić, koji je uspio nekoliko dana prije da pobjegne iz zatvora, u kojemu je zbog crnogorskog patriotizma bio utamničen. Zajedno s Vukom Nenezićem poginula su tada još trioca crnogorskih komita, dok ih je, prema jednom izvještaju 10 ranjeno, a prema drugom 16. Od bjelaških formacija poginuo je jedan njihov komandir, i još dvojica bjelaških »omladinaca« dok ih je pet ranjeno. Preživjeli crnogorski komiti uspjeli su da se povuku ka Lukavici.
Pogibiju crnogorskog poručnika Vuka Nenezića opisuje komandant Nikšićkih trupa srbijnaski i KSHS srbinanski pukovnik Stojan M. Popović, iz Varvarina, u izvještaju Komandantu Zetske divizijske oblasti na Cetinjuu 25. jula 1919. godine. Vuk Nenezić je posthumno proizveden u čin kapetana crnogorske vojske od strane Ministarstva vojnog Crnogorske Vlade u egzilu, a na osnovu dekreta kralja Nikole i postuhumno je donijet ukaz o njegovom odlikovanju medaljom za hrabrost. O junačkoj pogibiji u borbi Vuka Nenezića pisao je i zvanični organ Kraljevine Crne Gore, nejski »Glas Crnogorca«.
Čuveno crnogorsko istorijsko i zaslužno bratsvto Roganovića iz Cuca mnogo je vjekovima stradalo za Crnu Goru, te borilo se za njeno postojanje i položilo brojne žrtve na oltaru domovine crnogorske. Od srpske (srbijanske) okupacije Crne Gore ogromna većina rodoljuba iz bratstva Roganovića, iz Cuca ( Katunske nahije) bila je protiv uništenja Crne Gore, te protiv sramnih i veleizdajničkih odluka tzv. Podgoričke skupštine 1918., i borila se, na život i smrt, rezistentno i konsizentno, i stradala Za pravo, čast i slobodu Crne Gore.
Junački, čojski i viteški.
Veliki dio istaknutih zelenaša, ustanika i komita iz bratstva Roganovića i Cuca bio je u Božićnom ustanku (1919) i zelenaškim ustaničkim i komitskim četama, potom, vjernih Crnoj Gori, kao državi i zelenaškom poktetu crnogorskog lucidnog otpora, kojeg je predvodio, tada, komadnir (major) Krsto Zrnov Popović. U ovom istoriogarfskom tekstu navodim samo svijetle žrtve boraca za Crnu Goru protiv velikosrpske okupaije – Ivana Filipova Roganovića i Nikole Lazareva Roganovića.
ROGANOVIĆ Filipov IVAN (Trninje, Cuce?-ubijen 13. I 1920. godine, Zovine, Cuce) učesnik Božićnog i Petrovdanskog ustanka 1919. godine protiv srpske okupacije 1919. godine. Bio jedan od ustaničkih vođa sa prostora Cuca. Sukobljavao se, sa komitskom grupom kojom je pripadap, sa srpskom okupacionom vojskom, žandarmerijom i »bjelaškom omladinom« i kontakomitskim plaćenićkim potjerama. Bio oglašen kao »odmetnik« od strane velikosrpskog okupatorskog režima i njegovih podvlasnih faktora vlasti. Istaknuti, hrabri i ponosni crnogorski ustanik i borac za pravo, čast, slobodu i nezavisnost Crne Gore, Ivan Roganović, iz sela Trnjine (Cuce), ubijen je u Zovini (Cuce) 13. januara 1920. godine, u borbi od strane srpske vojske. Srpske okupacione trupe su ga mrtvoga iskasapile, unakazile mu lice i tijelo bajonetima i glavu razbili kundacima od pušaka. Ivan F. Roganović je herojski poginuo u borbi portiv srpskih tirana, kao i njegov saborac Krsto Dragovov Popović iz Lipe Cucke, koji je zajedno s njim tada junački poginuo. Komandir Krsto Zrnov Popović u izjavi datoj u Rimu 8. juna 1920. godine, govoreći o srpskim zvjerstvima u Cucama, piše o ubistvu Ivana Filipova Roganovića iz sela Trnjine i Krsta Dragova Popovića iz sela Lipe i veli da su oni kao ustanici »poginuli u borbi u januaru ove godine. U Cuce vojska ih je našla još žive i kundacima od pušaka izlomili im glava, onda su pokupili okolni narod nagoneći ih da se zajedno ukolo fataju sa Srbijancima oko njih dva mrtva, govoreći narodu: ovako će svaki svršiti ko nije za Srbiju i tako su ih Držali neukopate 4 dana. Majku Ivanovu, Jovanu staru oko 70 godina našli su Srbijanci đe kupi ostatke od raskjomadanog sina, pa su je palicama istukli i za pletenice vukli«.
Okupacione srpske vlasti su se u zvaničnim aktima hvalile tim svojim nedjelom (zločinom), te se to ističe u izvještaju Okružnog načelstva KSHS na Cetinju 14. januara 1920 godine, Komandantu Zetske divizijske oblasti. Herojsku pogibiju za slobodu i nezavisnost Crne Gore navodi grupa crnogorskih ustaničkih vođa u izvještaju Jovanu S. Plamencu, poslatom iz Budoša (kod Nikšića) 28. marta 1920. godine. Brat Ivana Roganovića, Stevan F. Roganović takođe je bio istaknuti ustanik, komita i borac za nezavisnu Crnu Goru, koji se s puškom u ruci suprtopstvaljao srpskoj vojno-žandarmerijskoj sili.
Dalje, istorijske činjenice su očigledne, notorne, neumoljive, naučno obavezujuće, a one kazuju i sljedeće:
ROGANOVIĆ Lazarev NIKOLA, (rođen 1899. godine, Trnjine, Cuce, Katunska nahija, cetinjska oblast), učesnik Božićnog i Petrovdanskog ustanka 1919., crnogorski hrabri i ponosni ustanik i komita, ubijen je, kao gerilski ratnik, za slobodnu i nezavisnu Crnu Goru od strane srpske okupacione sile pod egidom države KSHS, koja je bila samo lažna lična karta za faktičku Veliku Srbiju pod drugim imenom. Nakon zadobijenih teških tjesnih povreda u borbi sa srpskom vojskom, žandarmerijom i bjelašima, Nikola Lazarev Roganović, prebačen je u bolnicu, đe je prinudno, u teškim uslovima, saslušavan od strane predstavnika režima, a poslije čega je ubrzo i umro, podlegavši ranije zadobijenim ranama. Naime, u sukobu sa srpskim oklupacionim snagama, teško je ranjen u borbi, 20. oktobra 1919. godine Nikola L. Roganović i brzo iza toga je umro od posljedića ranjavanja. Nikola Lazarev Roganović je nakon sloma Božićnog ustanka (januara 1919., po novom, gregorijanskom, kalendaaru), sa svojim rođakom Stevanom Roganovićem emigrirao u Italiju, kao crnogorski suverenista, slobodar i zelenaš. Niz lovćesnske serpentine spustio se u -Dobrotu- Kotor, potom je stigao u Tivat, odakle je brodom prebačen za Medovu (Albanija), iz koje se, aprila 1919. godine, prebacio u Italiju i bio politički migrant. Bio je u Gaeti u sastavu crnogorske emigrantske vojske. Sa ekspedicijom Krsta Zrnova Popovića, u grupi od 130 oficira i vojnika vratio se jula 1919. godine iz Italije u Crnu Goru, radi podizanja novog, Petrovdanskog ustanka. Stigavši između Bara i Ulcinja, uz Rumiju i Sutorman, sa grupom Katunjana, preko Skadarskog jezera, u grupi od oko 50 ljudi predvođenoj Dušanom Stankovim Vukovićem i Jovanom Nikolićem, uputio se Nikola Roganović za Katunsku nahiju. Otišao je u svoje pleme Cuce, đe je komitovao potom za oslobođenje Crne Gore. Učestovvao je, između ostalog, u sukobu sa srpskom vojskom, žandarmerijom i bjelašima u Katunskoj nahiji, a potom i na Trubjeli i u Rudinama nikšićkim, pod komandom poručnika Nikole Nikolića. Potom se povratio u rodne Cuce, đe je nastavio gerilsku borbu, u Lipi Cuckoj, poslije čega se prebacio za Budoš, u selo Broćanac, odakle se vratio u Katunsku nahiju i učestvovao pod komandom Dušana S. Vukovića, u borbi protiv srpske vojske, žandarmerije i bjelaša na Simunji i bio ranjen u žestokoj borbi crnogorskih komita na toj lokaciji- na Simunji. Ranjen je Nikola Roganpvić tada teško- u ruku i grudi. Nakon ranjavanja, komiti su Nikolu Lazareva Roganovića prebacili u jednu pećinu u mjestu Ostojin brijeg, đe je ranjen boravio do 5. novembra 1919. godine, kada su ga ranjenog uhvatili gonitelji. Krajem oktobra 1919. crnogorski slobodar Nikola Lazarev Roganović iz Cuca podlegao je ranama u bolnici na Cetinju. Pololožio je svoj život ZA PRAVO, ČAST i SLOBODU CRNE GORE.
[1] Krsto Zrnov Popović.
[2] Vojin Zarijin Lazović
[3] „Politika“, Beograd, br. 4289, od 11. januara 1920, članak „Borbe u Crnoj Gori“, str. 1.
[4] Ibidem
[5] Ibidem
[6] Ibidem
[7] Ibidem
[8] Ibidem
[9] Ibidem
[10] Ibidem
[11] Ibidem
[12] Ibidem
[13] Ibidem
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR