Ni manje države, ni bogatije ratne istorije. Taložila se hiljadu godina, pamteći slavne bitke, ustanke, pobune, tragične poraze, kratkotrajne periode mira, važne datume u kalendaru „borbe neprestane“.
Samo u novovjekovnoj Crnoj Gori, i samo u mjesecu julu, vođene su pobjedničke bitke protiv Osmanskog carstva na Carevom lazu 1712, na Martinićima 1796, na Vučjem dolu 28. jula 1876. pod vođstvom crnogorskih vladika Danila i Petra I i knjaza Nikole Petrovića Njegoša. Na kraju Veljeg rata 1878. Crna Gora je izvojevala najveću državnu pobjedu, opet u julu, kada su na Berlinskom kongresu njenu nezavisnost priznale Visoka Porta i druge zemlje koje to do tada nijesu učinile.
Na današnji dan, 28. jula 1913. potpisvanjem ugovora o miru u Bukureštu okončan je i Drugi balkanski rat, u koji je Crna Gora ušla bez teritorijalnih pretenzija, samo iz solidarnosti prema Srbiji. Godinu kasnije, na isti datum, iz istih razloga, iscrpljena Crna Gora ušla je u Prvi svjetski rat kako bi pomogla srpskoj braći, koja će joj četiri i po godine kasnije oteti državu.
Ustaničke vatre zapaljene u julu 1941. koje su označile početak prvog opštenarodnog ustanka protiv fašizma u probljenoj Evropi ostaju jedan od naznačajnjih datuma u slobodarskoj istoriji Crne Gore.
I u mirnom poratnom razdoblju nastavljene su crnogorske bitke. Jedna od njih izvojevana je takođe na današnji dan, 28. jula 1974. godine. Svečano otvaranje Mauzoleja na Lovćenu označilo je veliku pobjedu socijalističke Crne Gore, ali ne i kraj bitke protiv velikosrpskih asimilatorskih pretenzija i Srpske pravoslavne crkve, koja niti odustaje niti posustaje ni u 21. vijeku.
Kada bi današnje generacije ponešto znale o prošlosti svoje države i cijenile ideale i žrtve pokoljenja koja nijesu uzmicala ni pred najvećim svjetskim silama – svaki bi julski dan bio povod za sjećanje i svečanost u Crnoj Gori.
Ovog 28. jula kod spomenika „neumrlim junacima“ biće obilježena 147. godišnjica bitke crnogorske protiv turske vojske na Vučjem dolu, koja je označila prekretnicu u prvoj fazi Veljeg rata. Blistavu vojničku pobjedu nad brojno nadmoćnijim neprijateljem potvrđuju spiskovi poginulih, ranjenih i zarobljenih ratnika na jednoj i drugoj strani, brojni istorijski dokumenti i izrešetana, ali sačuvana, vučedolska zastava. O ratnoj etici i vladarskoj veličini knjaza Nikole svjedoči mobilizacijski proglas u kojem, pored ostalog, poručuje: „Ja stupam danas pred vas, Crnogorci! Stupam na čelo hrabre vojske crnogorske, koje je bezbrojne slavne i velike pobjede, veličanstveno požrtvovanje i junaštvo istorija vječnome spomenu predala. (...) Crnogorci, hoću da vam preporučim. Pokažite se u ratu još velikodušniji, nego što ste u doba mira. Štedite gdje god možete i primajte sa raširenim bratskim rukama, gdje god vi na susret izađu, našu braću muhamedanske vjere...“.
Slava crnogorskim vladarima i znamenitim vojskovođama, ali još više slava neznanim junacima, njihovim majkama, ženama, sestrama, gladnoj i bosoj nejači koja je s koljena na koljeno prenosila iskru i duh slobode, branila i sačuvala našu državu kroz deset nemirnih vjekova.
Licina
Na takvom smo mjestu strateškom da koja je god Kultura -Civilizacija naišla htjela je za sebe. Curila im voda na usta i još uvijek curi nekima jer realno.. te ljepote i čari malo koja Država ima. Prelijepa Crna Gora ima samo jednu (krivicu) a to je njena ljepota! Eto zašto JE Svi oće.
Hernan
Bravo! Licno imam jos par razloga da velicam jul-sin mi je rođen,a i moja mslenkost u tom mjesecu:) Nadam se da ce u buducnosti biti vise svijesti o znacaju velikih istorijskih digađaja za C.Goru i da ce se obiljezavati dostojno! Samo da ovu tesku deceniju pregrmimo,jer je vec poistovj.sa 90-tima