Bila jednom jedna Kraljevina

15.08.1910.

Usvajanjem  Zakona o proglašenju Knjaževine Crne Gore za Kraljevinu u Narodnoj skupštini na Cetinju, koja je prvi put zasijedala u novosagrađenom Vladinom domu, na današnji dan 1910. godine Crna Gora je uzdignuta na rang kraljevine, članovi vladarske porodice Petrović – Njegoš dobili titule kraljevskog visočanstva, a Cetinje postalo 26. kraljevska prijestonica u Evropi.

Obraćajući se narodnom poslanicima na svečanoj sjednici koja je počela 15. avgusta u 6 sati ujutru, kralj Nikola je podsjetio da je crnogorska kraljevina obnovljena na državnim temeljima koje su od 10. vijeka gradili vladari iz dinastija Vojislavljevića i Balšića.

„Duboki su temelji ovoj obnovljenoj kraljevini našoj. Oni silaze do nekadašnjih zetskih kraljeva Vojislava, Mihaila i Bodina. Vrijeme je rušilo samo ono što je nad zemljom bilo, ali što je izidano bilo u njoj i što je usađeno u srcima slobodnih gorštaka ovih planina, to nijedan silnik koji je na našu otadžbinu nasrtao, nije mogao porušiti. Na tome dubokom temelju počeli smo mi zidati, i danas evo staroga kraljevstva našeg opet da blista pod suncem nebeskim”.

  Trodnevnim svečanostima na Cetinju, kojim je obilježena i pedeseta godišnjica vladavine Nikole Petrovića Njegoša i zlatni pir vladarskog para,  prisustvovali su predstavnici 50 zemalja. Među njima su bili:  kralj i kraljica Italije, kralj i prijestolonasljednik Bugarske, prestolonasljednici Srbije i Grčke, veliki ruski knez Nikolaj Nikolajevič Romanov, a turskog sultana zastupao je Hilmi-paša.

 Obnovi crnogorskog kraljevstva  posvećena je velika pažnja u evropskoj i svjetskoj štampi. Najuticajniji listovi toga doba pisali su o pregalaštvu crnogorskog naroda koji je vjekovima čuvao zublju slobode na porobljenom Balkanu.  Priznanje hrabrosti jednog malog naroda i mudrosti njegovog vladara  iskazali su kroz telegrame, čestitke i tekstove u štampi evropski carevi, kraljevi, predsjednici vlada, književnici, umjetnici. Neki od njih bili su na Cetinju i zajedno sa vladarskom porodicom i narodom slavili obnovu crnogorskog kraljevstva. U slavlju su učestovali vjerski poglavari i predstavnici svih konfesija u Crnoj Gori. 

Svečanost koja je 15. avgusta počela „zvonjenjem crkvenih zvona i 21 topovskim metkom u prijestonici i unutrašnjosti“ trajala je tri dana. Na cetinjskim kućama bile su istaknute crnogorske zastave, a grad okićen slavolucima, girlandama, grbovima. Svirala je vojna i gradska muzika, priređivani svečani prijemi, defilei, koncerti, pozorišne predstave, garden parti, bakljade, narodno veselje...

Snimatelji više evropskih filmskih kuća zabilježili su kamerom jubilarne svečanosti u Crnoj Gori avgusta 1910. godine. Tu su i fotografije Rudolfa Mosingera, Martina Gordana, Komerija Luca,  Teodora Norgejta da posvjedoče o jednom velikom danu u istoriji jedne male ali žilave balkanske Kraljevine, koja je vjekovima, i u ratu i u miru, i sabljom i perom i mudrošću i diplomatijom branila slobodu i čuvala državu.