Crnogorsko narodno pozorište u saradnji s Kraljevskim pozorištem “Zetski dom” uskoro započinje rad na obnovi predstave “Princeza Ksenija od Crne Gore – Izgnanička tugovanka doma Petrovića”, prema tekstu i u režiji Radmile Vojvodić, koja će premijerno biti izvedena u Podgorici i na Cetinju u februaru naredne godine, saopštio je danas direktor CNP-a Ilija Subotić.
Otvarajući predavanje “Petrovići Njegoši i razvoj pozorišta u Crnoj Gori – legitimacija do danas”, povodom 13. novembra – Njegoševog dana, crnogorskog praznika kulture, Subotić je istakao da će obnova predstave “Princeza Ksenija od Crne Gore” osnažiti pozorišnu scenu Crne Gore i regiona, simbolizujući jedinstvo i zajedničke ciljeve jedina dva narodna pozorišta u državi.
Naslov predavanja: „Petrovići Njegoši i razvoj pozorišta u Crnoj Gori – legitimacija do danas“, kako je istakao Subotić, obavezuje nas da navedenu relaciju sagledamo kao proces koji se odvijao u dva smjera – jednom koji nam pokazuje svijest ovih vladara o značaju pozorišne umjetnosti u procesu kulturne emancipacije Crne Gore i onom drugom koji nam otkriva kako su, ne samo po značaju već i po intrigantnosti, biografije predstavnika ove dinastije vremenom postajale tema same pozorišne umjetnosti.
„Tokom sedam decenija rada Crnogorsko narodno pozorište bilježi više inscenacija i adaptacija Njegoševih djela, kao što su izvedeni i projekti koji su se bavili ili bili inspirisani životom i radom nekih od predstavnika dinastije Petrović. Rađene različitim rediteljskim rukopisima, kako onim bližim klasičnim pozorišnim konvencijama tako i onim istraživačkim, te predstave i danas čine nezaobilaznu zaostavštinu ne samo u crnogorskoj već i u regionalnoj pozorišnoj umjetnosti“, istakao je Subotić.
O ulozi dinastije Petrović Njegoš u institucionalizaciji i profesionalizaciji pozorišne umjetnosti u Crnoj Gori, govorio je istoričar i teatrolog Luka I. Milunović.
„Na samoj razmeđi 15. i 16. stoljeća, sa početkom novoga vijeka, u Crnoj Gori sa političke i državne scene silazi dinastija Crnojevića. Počinje naglo zamirati osjetni renesansni zamah. To je ambijent u kojem, krajem 17. stoljeća, na čelo slobodne Crne Gore dolazi vladika Danilo, osnivač dinastije Petrović Njegoš, čiji će članovi, vodeći jasno usmjerenu stalnu borbu za jačanje unutrašnje kohezije i afirmaciju državne ideje, ostaviti i zanačajne spomenike crnogorske kulture. Dva dinasta Petrović zadužiće crnogorsku književnost kao autori značajnih dramskih djela, te će svaki od Petrovića svojim izuzetnim životnim putem snažno inspirisati umjetnike, tako da će kao likovi bili obrađeni u značajnim djelima: književnosti (drami), muzici, likovnoj umjetnosti i filmu“, rekao je Milunović. Kako je dodao, kao što je kraj 17. i početak 18. stoljeća sa vladikom Danilom i dinastijom Petrović donio značajano unapređenje državnog, društvenog i kulturnog ambijenta u Crnoj Gori, tako će od kraja 18. stoljeća sa vladikom Pertrom I Petrovićem biti učinjeni krupni pomaci u snaženju unutrašnje kohezije i formiranju države Crne Gore u punom značenju te riječi.
„Prilike u naredne tri decenije od početka 19. stoljeća neće dozvoliti vladici Petru I da ostvari svoje želje i naume na prosvjetnom i kulturnom planu. Vrlo uočljivi iskorak u ovim oblastima ostvariće njegov nasljednik na duhovnom i državnom tronu Petar II Petrović – Njegoš. Tragati za saznanjima o zbivanjima vezanima za pozorište tokom 19. stoljeća u Crnoj Gori ustvari znači pomno pratiti ulaganje velikih napora jedne male, siromašne i ratnim naporima izmučene zemlje u nastojanju da u godinama mira premosti prohujala stoljeća kako bi se što prije približila aktuelnim razinama dešavanja u glumištima i kulturnom životu uopšte širom razvijene Evrope“, dodao je Milunović.
Druga polovina 19. stoljeća na čelo Crne Gore dovodi prvog svjetovnog vladaoca, knjaza Danila I Petrovića, podsjeća Milunović.
„Pored neposrednih aktivnosti koje je pokretao i sproveo na uređenju države i ubrzanom približavanju Evropi, knjaz Danilo I je sa suprugom Darikom intenzivno unosio evropske kulturne manire i atmosferu u crnogorsku svakodnevicu. Poslije knjaza Danila I Petrovića, na čelo Crne Gore dolazi mladi knjaz Nikola I. Tada su se odigrali krupni kulturni događaji: počeo je organizovani i kontinuirani pozorišni život; sagrađeno je, useljeno i svečano otvoreno pozorišno zdanje Zetski dom i konačno osnovano i počelo s radom državno profesionalno pozorište (1884, 1888, 1896. i 1910)“, rekao je Milunović.
Članovi dinastije Petrović Njegoš, kao dramski autori i junaci savremenih drama predstavljaju osoben i nezaobilazan segment repertoara unutar crnogorskog pozorišnog sistema, rekao je mr Janko Ljumović, profesor FDU Cetinje u okviru predavanja „Crnogorski metaistorijski dramski pejzaž“. Ljumović je podsjetio da su pet vladara dinastije Petrović Njegoš, od ukupno sedam, dramski akteri, odnosno autori dramskih djela i junaci u djelima savremenih autora.
„To su Petar I Petrović Njegoš, Petar II Petrović Njegoš, knjaz Danilo I Petrović Njegoš i knjaz i kralj Nikola I Petrović Njegoš. U Gorskom vijencu, najizvođenijem djelu Petra II Petrovića Njegoša, glavni lik je vladika Danilo, rodonačelnik dinastije Petrović-Njegoš. Osim njih, crnogorski dramski pisci u fokus stavljaju knjeginju Darinku, suprugu knjaza Danila i crnogorske princeze Kseniju, Zorku i Jelenu, kao glavne likove savremenih dramskih tekstova. Takođe, imamo čitavu galeriju i drugih ličnosti dinastije“, istakao je Ljumović.
Kada se to tako postavi, prema Ljumovićevim riječima, članove dinastije Petrović Njegoš čitamo kao dramatis personae, termin koji Patris Pavis zaključno definiše kao najširi generički pojam kojima se označava osoba (karakter, lik, tip, uloga, junak).
„Dodajmo da je i još jedan vladar iz dinastije ostavio iza sebe književna djela, Petar I Petrović Njegoš, preko tri stotine sačuvanih Poslanica i sedam junačkih pjesama. S druge strane njihovo “pojavljivanje” uz druge likove iz djela dramske baštine i savremenih drama kreira galeriju antologijskih likova crnogorske dramske književnosti i pozorišta, bilo da su to fikcionalni likovi u književnim djelima, prije svega dramskim ili su to istorijske ličnosti“, rekao je Ljumović.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR