Piše: Paul Brachet
Crnogorci 13. jula, na državni praznik Crne Gore, pjevaju himnu „O svijetla zoro majska“/„Ој, свијетла мајска зоро”. Ova raznolikost pisma kombinovana je sa raznolikošću narodâ i etničkih grupa u Crnoj Gori, maloj balkanskoj državi nezavisnoj od Srbije od 2006. — a koja bi 2025. mogla da postane članica Evropske unije.
Međutim, zemlja je uspjela da održi jedinstvo oko svoje himne, nacionalnoga praznika i zastave. Hajde da otkrijemo zemlju „Crnu planinu" („Montagne noire”), a posebno njezinu zastavu.
Zastava Crne Gore je crvene boje, sa krunisanim zlatnim dvoglavim orlom — kraljevskim atributima — i štitom sa lavom koji riče. Uokvirena je tankim zlatnim gajtanom koji se proteže preko svih ivica.
Crnogorska zastava se stoga izdvaja od zastava drugih zemalja na tlu bivše Jugoslavije.
Zaista, osim Bosne i Hercegovine, Kosova i Śeverne Makedonije, sve eks yu-republike imaju trobojnu zastavu, sa tri trake u plavo-bijelim-crvenim kombinacijama panslavističkih boja, poput one Hrvatske, Srbije ili Slovenije. I neke druge zemlje u području Balkana takođe koriste trobojku, Bugarska ili Rumunija.
Ono što uglavnom objašnjava ovu razliku jeste da je Crna Gora država koja se kvalifikuje kao višenacionalna. Nešto manje od polovine stanovnika zemlje su Crnogorci, dok se trećina izjašnjava kao Srbi, a ostali su podijeljeni između Hrvata, Bošnjaka, Albanaca…
Crnogorska zastava predstavlja crnogorsku naciju (nation monténégrine) mnogo više nego crnogorsko stanovništvo sa čisto etničke tačke gledišta. Simboli zastave se odnose na veze ove zemlje sa Vizantijskom carevinom s jedne strane i Istočno-pravoslavnom crkvom s druge strane.
Crnogorska zastava ima tradiciju oko 600 godina – to je CRVENI BARJAK države Crnojevića
Savremena Crna Gora je sekularna država sa pravoslavnom većinom koja zavisi od Patrijaršije u Beogradu, a Srpska pravoslavna crkva je na raskršću uticaja carigradskoga i moskovskoga patrijarha.
Značaj religije obilježen je prisustvom tri hrišćanska krsta na zastavi, kao i impozantnim dvoglavim orlom, simbolom drevne Vizantije i nekih sadašnjih pravoslavnih patrijaršija.
Crna Gora se pozivala na svoje vizantijsko porijeklo i vjerske specifičnosti okrenute pravoslavlju, posebno u periodu otomanske okupacije...
Istorijski razvoj je omogućio ovoj državi da zadrži nacionalnu specifičnost, posebno vis-à-vis svojih većih otomanskih, a potom i srpskih suśeda sa kojima su dijelili isto državljanstvo tokom jugoslovenskoga perioda od 1919. do 2006.
Crna Gora i danas simbolički podražava svoje vizantijsko i pravoslavno porijeklo, ali i mletačko, da bi se afirmisala kao posebna država. Novi, ali dobro modifikovani istorijski simbol, Zastava Crne Gore, stoga predstavlja crnogorsku nacionalnu državu (l’État-nation monténégrin), a ne različite etničke entitete koji je naseljavaju.
Moglo bi se pomisliti da crnogorska zastava s obnovljenom nezavisnošću neće biti opšteprihvaćena među cjelokupnim stanovništvom, odnosno da će biti situacija ekvivalentna onoj u Bosni i Hercegovini, ili u manjoj mjeri onoj na Kosovu ili Śevernoj Makedoniji. Međutim, nije. Većina Crnogoraca ponosana je na zastavu koja se doživljava kao sažetak višedimenzionalnoga naslijeđa prošlosti.
Zastava je istaknuta na svim javnim i službenim zgradama, ali i kod privatnih kompanija i pojedinaca. Slično tome, od uspostavljanja Zastave kao zvaničnog barjaka nije bilo veće kontroverze, jer Crnogorci crvenu zastavu smatraju simbolom jedinstva, suvereniteta i nezavisnosti.
Dok čekaju da pored svoje nacionalne zastave vide zastavu Evropske unije prekrivenu zvijezdama, Crnogorci se zadovoljavaju bogatom simboličnom zastavom jedinstva u balkanskoj zemlji koja se često smatra uzorom u podijeljenom i nestabilnom regionu.
(Priredio: V.J.)
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR