Na današnji dan osnovan Liberalni savez Crne Gore

Na današnji dan, 26. januara 1990. godine, osnovan je Liberalni savez Crne Gore, prva crnogorska stranka koja se, nakon uvođenja višestranačja, otvoreno zalagala za nezavisnost Crne Gore. LSCG se u turbulentnim, ratnim devedesetim godinama i krvavom raspadu bivše zajedničke države SFRJ, zalagao za slobodu pojedinca i stvaranje demokratskog, antiratnog ambijenta u Crnoj Gori.

Predsjednik prve Skupštine LSCG bio je Velimir Koko Vujović. Slavko Perović je tada izabran za predsjednika Izvršnog odbora, a kasnije će postati dugogodišnji lider ove partije.

Liberalni savez bio je jedna od stranaka, devedesetih, koja se oštro suprotstavila učešću crnogorskih vojnika i rezervista u ratovima na prostoru bivše SFRJ i granatiranju Dubrovnika. Liberali predvođeni Slavkom Perovićem tada su jasno i glasno upozoravali većinski “ostatak Crne Gore” koliko je slijepo podržavanje nacionalizma i ratnohuškačke politike Slobodana Miloševića opasno po Crnu Goru.

Na prvim višestranačkim izborima 1990. godine LSCG je nastupio u sastavu Saveza reformskih snaga, a njegov jedini poslanik u prvom sazivu parlamenta bio je Slavko Perović. LSCG se oštro usprotivio ostanku Crne Gore u krnjoj Jugoslaviji koju su već tada napustile Slovenija, Hrvatska, Makedonija i BiH.

Na referendumu održanom u proljeće 1992. godine, na kojem su se građani Crne Gore izjašnjavali opitanju: “Da li ste za to da Crna Gora kao suverena republika nastavi živjeti u zajedničkoj državi Jugoslaviji potpuno ravnopravno s drugim republikama koje to žele”, LSCG je bio glavni promoter nezavisnosti Crne Gore. Međutim, liberali su ovu bitku izgubili, ali njihova popularnost i ideja o nezavisnosti Crne Gore krenuli su uzlaznom putanjom.

LSCG prvi put samostalno učestvuje na parlamentarnim izborima 1992. godine i oko 35 hiljada glasova osvaja (12,04 odsto) i 13 mandata, odmah iza DPS-a i Narodne stranke. Na predsjedničkim izborima, održanim te godine, lider LSCG-a Slavko Perović osvojio je 18,3 odsto, ali to mu nije bilo dovoljno za drugi krug glasanja.

Na parlamentarnim izborima 1996. godine LSCG je sklopio koalicioni sporazum sa prosrpskom Narodnom strankom Novaka Kilibarde pod nazivom “Narodna sloga”. Perović i Kilibarda su željeli da se ovom koalicijom otvori prostor za pomirenje Crnogoraca i Srba u Crnoj Gori. “Narodna sloga” osvojila je 24,91 odsto glasova i 19 poslanika, od kojih je devet pripalo LSCG-u. LSCG raskida koaliciju s narodnjacima kada je Narodna stranka odlučila da uđe u koaliciju sa DPS-om i SDP-om.

Kada je 1997. Milo Đukanović napravio otklon od Miloševića i raskola u vladajućoj DPS održani su predsjednički izbori. LSCG ne učestvuje sa svojim kandidatom, poručujući svojim članovima da u prvom krugu postupe kako žele. U drugom krugu LSCG je podržao Đukanovića, a ne Momira Bulatovića.

Perović je to ovako obrazložio: “Đukanoviću smo dali podršku jer je evidentna njegova promjena političkog kursa i njegovo preuzimanje liberalne retorike. U odnosu na Bulatovića, to je krupan iskorak, za Đukanovića možda i sudbinski”.

Na parlamentarnim izborima 1998. godine LSCG osvaja nešto više od 20.000 glasova (6,21 odsto) i pet mandata. Zbog slabog izbornog rezultata, do tada neprikosnoveni lider stranke Slavko Perović podnosi ostavku. Na izbornoj konvenciji LSCG 23. i 24. januara 1999. godine novi politički lider ove stranke postaje Miodrag Živković, a Perović se zadovoljava funkcijom rizničara.

Na izborima 2001. LSCG je dobio skoro 28.000 glasova (7,85 odsto) i šest poslaničkih mjesta u Skupštini. Pošto na ovim izborima nijedna stranka nije osvojila apsolutnu vlast, LSCG sklapa sporazum sa DPS-om da podrži njegovu manjinsku vladu. DPS se obavezao da će u roku od godinu dana raspisati referendum o nezavisnosti. Međutim, pod pritiskom međunarodne zajednice, DPS je morao da odloži referendum i uđe u državnu zajednicu SCG. LSCG je tada povukao podršku manjinskoj vladi. Na izborima 2002. LSCG osvaja nešto više od 20.000 glasova (5,77 odsto) i samo četiri poslanička mandata.

Sa drugim opozicionim partijama liberali su bojkotovali predsjedničke izbore 2002. i februara 2003. Na izborima u maju 2003. godine njegov kandidat i lider Miodrag Živković osvaja 31,44 odsto glasova. Međutim, pobjedu u prvom krugu odnosi kandidat DPS-a Filip Vujanović. Bio je to posljednji izborni nastup LSCG-a.

Uslijedili su veoma teški dani za LSCG. Unutrašnje svađe i netrpeljivost nekadašnjeg lidera Slavka Perovića i Miodraga Živkovića kulminiraju u septembru 2004. godine “aferom Trsteno”, odnosno sukobom oko prodaje zemljišta u Grblju. Stranka se podijelila na dvije frakcije. Perovićeva struja, 7. septembra 2004, na Cetinju, smijenila je Živkovića sa funkcije lidera LSCG i isključila ga iz stranke. U oktobru te godine Živković je formirao Liberalnu partiju Crne Gore, a na Cetinju 23. oktobra Vesna Perović postaje lider Liberalnog saveza.

Stvarni lider LSCG Slavko Perović, uprkos brojnim pozivima, nije se uključivao u referendumsku kampanju, već je u martu 2005. godine obavijestio javnost da je “LSCG ugašen”. Kao glavni razlog za gašenje LSCG-a 24. marta 2005. godine na Cetinju navedeno je da “narod Crne Gore zaslužuje vlast koju ima” i da “više nema smisla voditi politiku”.

Tako stranka koja se još burnih devedesetih, kada to nije bilo nimalo popularno već vrlo opasno, prva i jedina zalagala za nezavisnost Crne Gore, zbog sujete svoga lidera nije dočekala ispunjenje svog glavnog političkog cilja obnovu crnogorske države, koja se desila 21. maja 2006. godine.

Nakon što je ugasio LSCG, Slavko Perović se preselio u Prag odakle je putem bloga povremeno komentarisao aktuelna politička zbivanja u Crnoj Gori. U martu 2013. godine objavio je na svom blogu da je partija obnovljena, ali ništa se poslije toga na tom planu nije desilo.

O ulozi LSCG u novijoj crnogorskoj istoriji mnogo toga je napisano, ali se mnogo toga i prećutkuje. Možda je to najslikovitije prije nekoliko godina opisao jedan od njegovih bivših istaknutih članova, Ranko Đonović: “LSCG bio je ona klica crnogorskog rodoljublja i patriotizma i časti koji će roditi onaj plod koji će kasnije povratiti crnogorsku državnost. Jedinu moguću crnogorsku državnost koja podrazumijeva pravo, čast i slobodu Crne Gore”.