Usaglašena Deklaracija u Atini – podrška Ukrajini i evropskoj budućnosti Zapadnog Balkana

Na neformalnoj večeri lidera Zapadnog Balkana i evropskih zvaničnika, na kojoj je učestvovao i predsjednik Crne Gore Jakov Milatović, usaglašena je Deklaracija kojom se daje podrška Ukrajini i njenom predsjedniku Volodimiru Zelenskom, ali se i ističe da je važno da se zaokruži vizija Evropske unije, u čijem bi sastavu bili Zapadni Balkan, Ukrajina i Moldavija.

Lideri sa Zapadnog Balkana i evropski zvaničnici okupili su se sinoć na neformalnoj večeri, koju je grčki premijer Kirijakos Micotakis organizovao povodom 20 godina od Samita Evropska unija – Zapadni Balkan i usvajanja Solunske deklaracije.

Na sastanku, koji je održan u vili “Maksimos” u Atini, razgovaralo se o proširenju EU i evropskoj budućnosti regiona, kao i o ratu u Ukrajini.

Na večeri je usaglašena i Deklaracija kojom se daje podrška nezavisnosti, suverenitetu i teritorijalnom integritetu Ukrajine u njenim međunarodno priznatim granicama, a ističe se i da Zapadni Balkan, Ukrajina i Republika Moldavija imaju zajedničko evropsko nasljeđe, istoriju i budućnost.

Sastancima su prisustvovali predsjednici Aleksandar Vučić, Maja Sandu, Volodimir Zelenski, Jakov Milatović, premijeri Kirijakos Micotakis, Jon-Marsel Čolaku, Aljbin Kurti, Dimitar Kovačevski, Nikolaj Denkov i Andrej Plenković, predsjednica Savjeta ministara Borjana Krišto,  u prisustvu predsjednika Evropskog savjeta Šarla Mišela i predsjednice Evropske komisije Ursule fon der Lajen.

Svi oni su dali zajedničku izjavu.

Donosimo zaključke Atinske deklaracije:

1. Ruska invazija na Ukrajinu je ključni trenutak za Evropu, stvorivši novi nivo svijesti o zajedničkim principima, jedinstvu i zajedničkoj budućnosti unutar EU. Ovo je kritično vrijeme za bezbednost, mir i stabilnost našeg evropskog kontinenta. Zakoni i principi koji su tako dugo doprinosili stabilnom i predvidljivom evropskom bezbjednosnom poretku su narušeni i ponovo smo svjedoci ispoljavanja pogubnih efekata revizionizma.

2. Suočeni sa ruskom agresijom, izražavamo našu nepokolebljivu podršku nezavisnosti, suverenitetu i teritorijalnom integritetu Ukrajine unutar njenih međunarodno priznatih granica, zasnovanih na vrijednostima demokratije i vladavine prava.

3. Tokom naših razgovora u Atini, izrazili smo podršku i zahvalnost za iskrene napore ukrajinskog predsjednika Volodimira Zelenskog u postavljanju principa mira u skladu sa Poveljom UN, u njegovoj formuli mira. Takođe smo pozdravili napore Generalne skupštine UN da promoviše sveobuhvatan, pravedan i trajni mir u Ukrajini.

4. Saglasili smo se da ne može biti nekažnjivosti za ratne zločine i druge zločine, kao što su napadi na civile i uništavanje infrastrukture i da svi odgovorni moraju odgovarati.

5. Prije dvadeset godina, Solunski samit je priznao da Zapadni Balkan pripada Evropskoj uniji. Čvrsto vjerujemo da je danas ova izjava aktuelnija nego ikada. Eskalirajući agresorski rat protiv Ukrajine otkrio je hitnu potrebu za snažnom, otpornom i inkluzivnom EU kao kamenom temeljcem mira i prosperiteta među našim narodima u ovim izazovnim vremenima.

6. Naglasili smo da Zapadni Balkan, Ukrajina i Republika Moldavija, geografski susjedne državama članicama EU, imaju zajedničko evropsko nasljeđe, istoriju i budućnost definisanu zajedničkim prilikama i izazovima. Kao strateško ulaganje u mir, bezbjednost i stabilnost u Evropi, važno je da ovi regioni budu prihvaćeni kao punopravni članovi evropske porodice.

7. U Atini smo razgovarali o putu naprijed, kako bi ova vizija Evrope postala stvarnost. Podvukli smo važnost postavljanja sebi cilja za završetak vizije EU obogaćene Zapadnim Balkanom, Ukrajinom i Republikom Moldavijom. Naglasili smo potrebu za ponovnom energijom i ponovo fokusiranim procesom proširenja koji je opipljiv i kredibilan, bez prečica do postavljenih uslova. Izrazili smo našu posvećenost da podržimo Ukrajinu i Moldaviju da preduzmu sljedeće korake u procesu pristupanja čim završe neophodne reforme.

8. Čvrsto vjerujemo da je 20 godina nakon Samita u Solunu i u svjetlu nove geopolitičke realnosti, došlo vrijeme da se usvoji hrabar i ambiciozan krajnji cilj koji će poslužiti kao vodič, inspiracija i kontekst.