Vujović: Bojim se da nas potezi Mandića, Demokrata i radikala u PES-u vode scenariju kroz koji prolazi Srbija

"Kada više ne postoje institucionalni mehanizmi da se zaštite prava, onda se, nažalost, pribjegava vaninstitucionalnim mjerama, mjerama građanske neposlušnosti. To je ono što se sada dešava u Srbiji. Bojim se da nas potezi Mandića, Demokrata i radikala u PES-u vode scenariju kroz koji sada prolazi Srbija", kazao je za Pobjedu Zlatko Vujović, politički analitičar i predsjednik Upravnog odbora CEMI-ja.

Vujović smatra da bi premijer Milojko Spajić, ako bi imao podršku najvećeg dijela vladajuće koalicije, jednostavno i brzo mogao da napravi kvalitetan dogovor sa opozicijom o prevazilaženju političke krize, što, kako je kazao, pokazuje iskustvo sa dogovorom o sprovođenju popisa. Vujović, međutim, kaže da ono što bi Spajić i dogovorio ne dozvoljavaju protivnici EU u vladajućoj koaliciji, odnosno - dogovor sa opozicijom doveo bi do članstva u EU, što je prosrpskim i proruskim partijama u vlasti nešto što se ne smije dozvoliti.

Preuzeta nadležnost

Komentarišući ustavnu i političku krizu u državi, Vujović je rekao da je „iz poteza vladajuće većine jasno da je Skupština izašla iz ustavnog okvira i preuzela nadležnost Ustavnog suda, odnosno jasno je da je ovim postupkom vladajuća većina pokušala da blokira odlučivanje Ustavnog suda po određenim pitanjima koja su došla na red, odnosno u krajnjem da kompletira, stvori, većinu u Ustavnom sudu koja bi bespogovorno donosila odluke u skladu sa zahtjevima, prije svega, predsjednika parlamenta Andrije Mandića“.

- Ovdje uopšte ne zauzimam stav kad treba da se penzionišu sudije. Mnogo je važnije i opasnije pitanje da jedan državni organ samovoljno, protivustavno preuzima nadležnost drugog organa – kazao je Vujović.

Prema njegovim riječima, ako se primijeni takav princip, onda vojska može da preuzme nadležnost policije, vojni bezbjednosni organi nadležnost ANB-a, Vlada nadležnost predsjednika.

- Zato je važno ne dozvoliti da jedan državni organ preuzima protivustavno nadležnost drugog, a posebno ne onog koji kontroliše upravo tu ustavnost - istakao je Vujović.

Na pitanje je li opozicija blokadama parlamenta na pravom putu, Vujović je istakao da se postavlja pitanje koja to sredstva ostaju na raspolaganju opoziciji, s obzirom na to da najveći dio vladajuće većine najavljuje brojne poteze koji mogu izazvati opasne situacije sa potencijalom konflikta, kao i da ne iskazuju spremnost za kompromis kada je riječ o najvažnijim temama.

- Vidjeli smo da u dvije opštine nije moguće okončati izborni proces, da se u opštinama u kojima vladajuća koalicija gubi većinu pribjegava blokadama, odnosno nasilju da ne bi došlo do promjene vlasti. Vlast je ostavila opoziciju bez institucionalno pravne zaštite svojih prava i interesa. I ne samo opoziciju, nego i brojne građane koji su predmet sistemskog progona ili diskriminacije vlasti. Kada više ne postoje institucionalni mehanizmi da se zaštite prava, onda se, nažalost, dolazi u situaciju da se pribjegava vaninstitucionalnim mjerama. Mjerama građanske neposlušnosti. I to je ono što se sada dešava u susjednoj Srbiji, jer je režim obesmislio procedure demokratske promjene vlasti – istakao je Vujović.

Pritom se, kako je rekao, mora naglasiti da se situacija u Crnoj Gori rapidno radikalizuje ulaskom DF-a direktno u vlast, posebno Mandića na poziciju predsjednika Skupštine.

- Bojim se da nas potezi Mandića, Demokrata i radikala u PES-u vode scenariju kroz koji prolazi sada Srbija – kazao je Vujović.

Na pitanje da li se uopšte može dijalogom opozicije i vlasti riješiti ustavna i politička kriza, Vujović je kazao da je potreban sporazum vlasti i opozicije koji će relaksirati Crnu Goru stalnih kriza koje kreira predsjednik parlamenta sa svojim saveznicima.

- Potrebno je da Crna Gora dokaže svojim EU partnerima da je spremna da postane članica EU. Nažalost, umjesto toga vidimo neuspjeh vlasti da garantuje minimum poštovanja zakona i demokratskih procedura. Zemlja u kojoj vlasti ne dozvoljavaju promjenu vlasti na bazi izbornih rezultata ne može biti članica EU. I to je svima jasno. Zato i potreba protivnika EU u vladajućoj koaliciji da se kroz postojanje krize u Šavniku, Kotoru,

Budvi, prije toga u Andrijevici, šalje poruka EU da odustane od Crne Gore - kazao je Vujović.

Poručio je da bi Spajić, ako bi imao podršku najvećeg dijela vladajuće koalicije, jednostavno i brzo mogao da napravi kvalitetan dogovor sa opozicijom.

- Što pokazuje iskustvo sa dogovorom o sprovođenju popisa. Nažalost, ono što bi Spajić i dogovorio ne dozvoljavaju protivnici EU u vladajućoj koaliciji. Što je i prirodno. Dogovor sa opozicijom bi doveo do članstva u EU, što je prosrpskim i proruskim partijama u vlasti nešto što se ne smije dozvoliti. Stoga nijesam optimista da se taj dogovor može postići u ovom trenutku - istakao je Vujović.

Mandić prešao crvenu liniju

Komentarišući najavu predsjednika Skupštine Andrije Mandića da će kazniti opozicione poslanike zbog blokade parlamenta i na pitanje kakvu reakciju opozicije očekuje na to, Vujović je rekao da je Mandić svjestan da će radikalizacijom protesta u Skupštini i eventualnim represivnim mjerama njegov autoritet u potpunosti biti urušen, a on dodatno označen kao ključni kočničar napora da Crna Gora postane članica EU.

- Već sada ključni zapadni partneri označavaju Mandića kao problem - koji se mora riješiti. Prosto, Mandić je prešao crvenu liniju i nije iskoristio priliku da se njegov blok predstavi kao konstruktivan partner. Tome je dosta doprinijela i Hrvatska, koja je isprovocirana od vladajuće koalicije iskoristila priliku da označi tri lidera vladajućih partija ne samo kao persone non grata za tu državu, već i kao ključne kočničare članstva Crne Gore u EU. Pritom je zapadnim partnerima jasno da Demokrate samo slijede DF, nespremne da autohtono preduzimaju poteze – kazao je Vujović.

Prema njegovim riječima, postalo je jasno da liderstvo DF-a u vlasti vodi neuspjehu pregovora o članstvu Crne Gore u EU.

- Tako da će Mandić više puta morati da razmisli o narednom potezu, jer vrijeme definitivno ne radi za njega, ako je suditi po nekim prilično pouzdanima izvorima - istakao je Vujović.

Na pitanje je li dobra odluka opozicije da bojkotuje sjednicu parlamenta na kojoj je govorila evropska komesarka Marta Kos, Vujović je rekao da bi bilo produktivnije da opozicija ne bojkotuje sve sjednice, poput one na kojoj je govorila Kos.

- Mišljenja sam da opozicija treba da ima fleksibilniji odnos prema blokadi parlamenta. Na njihovom mjestu bilo bi produktivnije da ne bojkotuje sve sjednice, kao što je bila svečana sjednica na kojoj se obratila komesarka Kos - poručio je Zlatko Vujović.

Kazao je da opozicija treba da koristi svaku priliku da naglasi svoj proevropski karakter.

- Međutim, pohvalno je što se komesarka Kos sastala sa opozicijom i da je spremna da pomogne prevazilaženju krize - kazao je Vujović.

Na pitanje šta misli o prijedlogu da Venecijanska komisija posreduje u rješavanju ustavne krize, Vujović je kazao da je to dobra ideja.

- To je dobra ideja, ali treba da bude kao dio dogovora vlasti i opozicije koje bi se obavezale na određeno postupanje - poštovanje tog mišljenja, ali i oko odustajanja vlasti od određenih problematičnih zakonodavnih inicijativa... Ako ima volje na strani vlasti, uz pomoć EU, lako se može doći do izlaska iz ove krize. Nažalost, značajna mišljenja VK, od ove vlasti, odnosno njenih ključnih konstituenata nijesu ranije poštovana, stoga je i pitanje zašto bi sada to bio slučaj – kazao je Vujović.

Na pitanje da prokomentariše najavu jačeg otpora opozicije, blokade ukupnog političkog života i da li se to odnosi i na lokalni nivo, Vujović je kazao da „postaje jasno da, pošto vlast blokira izbor rukovodstva Opštine

Budva, da će opozicija blokirati rad drugih, opština kao što je Opština Podgorica“.

Vlada ulazi u rizičan period

- Naravno, ta eskalacija znači paralizu dijela političkog procesa. Kada se tome doda eskalacija protesta „Kamo śutra“, odnosno uvođenje u njihove proteste mjera građanske neposlušnosti, onda Vlada ulazi u veoma rizičan period – kazao je Vujović.

Prema njegovim riječima, postaje jasno da Spajića savjeti koje dobija samo uvlače u političko blato koje stvara dio njegovih koalicionih partnera.

- Umjesto da ga zaštite, neki njegovi poslanici izjavama pokušavaju da ga naprave metom protesta, ne bi li time obezbijedili podršku vrhu bezbjednosnog sektora. Jasno je da Crna Gora klizi ka stanju kakvo je u Srbiji, posebno što su vidljive akcije bezbjednosnog sektora nalik onima u Srbiji. Difamacija, antikampanja, zastrašivanje, prije svega organizatora studentskih protesta, ali i njihovih podržavalaca od vlasti i medija koje kontrolišu oni i srpski predsjednik Vučić je snažna i kontinuirana. Ali čini mi se i nedjelotvorna, kao i ona protiv studenata u Srbiji. Umjesto da prevenira krize, vlast ih produbljuje, čak suprotno svom sopstvenom interesu. Stoga to vodi zaključku da je većina tih kriza stvorena pod spoljnim pritiskom – dodao je Vujović.

Građani da ne brinu za penzije i plate zbog neusvajanja budžeta

Zlatko Vujović je, komentarišući neusvajanje budžeta zbog opozicione blokade parlamenta i eventualne posljedice toga po građane, kazao da je jasno da institut privremenog finansiranja omogućava da odgađanje usvajanja budžeta ne utiče na podmirivanje osnovnih obaveza Vlade, što potvrđuje dosadašnja praksa.

- Stoga građani ne treba da brinu da li će primiti penzije i plate. Institut privremenog finansiranja pokriva to, bez obzira što vlast koristeći bojazan građana pokušava da tim osjećanjima izvrši pritisak na opoziciju da odustane od blokade parlamenta. Drugo je pitanje daljeg zaduživanja Crne Gore, koje je nemoguće sprovesti bez odluke parlamenta. Blokada parlamenta sprečava dalje, veće, zaduživanje Crne Gore, ali i brojne druge akcije koje nemaju veze sa isplatama plata i penzija – kazao je Vujović.