Pauci predu ono što je san svakog inženjera. Paukova svila je jaka kao čelik, rastegljiva je, nije otrovna i razgradiva je.
Ali pauke nije lako gajiti. Svaki proizvede samo malu količinu svile. Decenijama su naučnici pokušavali da imitiraju svilene niti i da ih upotrijebe kao hirurški konac, za pravljenje atletske odjeće ili neprobojnih prsluka, ali njihove sintetičke zamjene su se pokazale kao loše. Sada je tim naučnika privolio bakterije da stvaraju svilu jaku i elastičnu kao što je i paukova.
Istraživači su prethodno transplantirali paukov DNK (povezan sa pravljenjem svilenih niti) u bakterije, svilene bube, biljke čak i koze, u naporu da masovno proizvedu ovu supstancu.
Do sada, najbolje niti koje su napravili inženjeri bile su samo upola jake kao one koje pravi pauk.
Tajna jačine paukovih niti leži u velikim molekulima bjelančevina koji se sastoje od stotina nizova amino-kiselina slične dužine, DNK sekvenci koje se ponavljaju. Ali, „generalno, priroda ne voli ponavljanje DNK i pronalazi načine da to spriječi", kaže Fudžung Džang, profesor na Univerzitetu Sent Luis u Vašingtonu.
Pauci su našli način da stabilizuju velike DNK lance, ali drugim stvorenjima takve ponovljene strukture se prekinu ili se promjene.
Da bi izbjegli ovaj problem, Džang i njegove kolege modifikovali su paukov DNK povezan sa pravljenjem proteina od kojih su napravljene svilene niti.
Mikroorganizmi kojima je ugrađen ovaj DNK stvaraju molekule proteina svile sa jedinstvenim vezicama-privescima. Oni povezuju dva molekula kako bi stvorili željeni dugački lanac, posle čega otpadaju. Istraživači ove proteine melju u prah, potom miješaju s rastvorom i ta smješa može da bude pretvorena u vlakna koja su jaka kao prirodna.
Sintetička svila može da bude održiva zamjena za vlakna koja su dobijena od derivata nafte, kao što je najlon, kaže Džang. Međutim, tek treba doći do metode uz koju bi se velike količine pravile po prihvatljivim cijenama. Problem koji se ispriječio bržem korišćenju ove tehnologije, jesu skupe hemikalije.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR