Ko je alžirska bokserka Iman Helif: Polemika u svijetu – da li je muško ili žensko?

Alžirska bokserka Iman Helif našla se na Olimpijskim igrama u Parizu usred kontroverze o svom polu, a situacija je uzavrela poslije njene jučerašnje pobjede nad italijanskom bokserkom Anđelom Karini, koja je predala meč poslije 45 sekundi, rekavši da je niko nikad nije tako jako udario.

Helif je drugi put na Olimpijskim igrama. Branila boje Alžira i na prethodnim Igrama u Tokiju 2021, i od tada je u epicentru drame, piše Foks njuz.

A šta je zapravo pozadina svega?

Helif je 25-godišnja bokserka iz Tijareta u Alžiru, rođena kao žensko, ali sa XY hromozomom, koji je tipičan za muškarce.

Radi se o rijetkom genetskom stanju, gdje osoba ima i X i Y hromozom, što je tipično za muškarce, a izgleda kao žensko. Te osobe imaju normalne ženske reproduktivne organe, uključujući uterus, jajovode i vaginu.

Trenutno ambasadorka Unicefa, odrasla je na selu i otvoreno govorila o svojoj ljubavi prema boksu. Prema Unicefu, njen otac nije odobravao „boks za djevojčice“.

Stoga je Helif morala da prodaje stari metal za reciklažu kako bi mogla da plati treninge.

Debitovala je na svjetskoj amaterskoj sceni u 19. godini i na Svjetskom šampionatu 2018. osvojila 17. mjesto, a njeno učešće je odobrila Međunarodna bokserska asocijacija (IBA), tada poznata kao AIBA.

Helif je završila na 19. mjestu na Svjetskom bokserskom prvenstvu za žene 2019. godine. Alžirska bokserska borila se na Olimpijskim igrama u Tokiju i stigla do četvrtfinala, prije nego što je izgubila od Irkinje Keli Harington.

Helif je 2022. završila na drugom mjestu na Svjetskom bokserskom prvenstvu za žene, pošto je poražena od Ejmi Broadharst. Ona je osvojila zlatne medalje na Afričkom šampionatu 2022, Mediteranskim igrama i Arapskim igrama 2023.

Svjetsko prvenstvo u boksu za žene 2023. bilo je korijen kontroverze za Helif.

Kontroverze oko pola Helif

Ona je diskvalifikovana sa tog šampionata prije borbe za zlatnu medalju, zbog pitanja rodne podobnosti. Predsjednik IBA Umar Kremljov dao je izjavu ruskoj agenciji TASS o tome zašto je Helif diskvalifikovana.

„Na osnovu DNK testova identifikovali smo jedan broj sportista koji su pokušali da prevare svoje kolege da se predstavljaju kao žene. Prema rezultatima testova, dokazano je da imaju XY hromozome. Takvi sportisti su isključeni iz takmičenja“, rekao je tada Kremljov.

Olimpijski komitet Alžira je tada saopštio da je Helif diskvalifikovana iz „medicinskih razloga“. Alžirski mediji javili su da je Helif diskvalifikovana zbog visokog nivoa testosterona, navodi Rojters.

„Postoje neke zemlje koje nisu željele da Alžir osvoji zlatnu medalju. Ovo je zavjera i velika zavjera, i o tome nećemo ćutati“, rekla je Helif za alžirsku televiziju Ennahar.

Helif se kvalifikovala za Olimpijske igre u Parizu, i kontroverza o njenom polu opet je izašla u prvi plan.

Neslaganje Svetske bokserske asocijacije i MOK

Portparol Međunarodnog olimpijskog komiteta Mark Adams pokušao je to da objasni.

„Svi koji se takmiče u ženskoj kategoriji ispunjavaju pravila kvalifikovanosti za takmičenje. U pasošima su žene, a piše da je to tako, da su žene“, naveo je on ove sedmice.

IBA je izdala novo saopštenje prije meča Helif i objasnila zašto je bokserku diskvalifikovala prije više od godinu dana.

„24. marta 2023, IBA je diskvalifikovala sportiste Lin Ju-ting i Iman Helif sa Svjetskog bokserskog šampionata u Nju Delhiju 2023. Ova diskvalifikacija je bila rezultat toga što nisu ispunile kriterijume za učešće na ženskom takmičenju, koji su regulisani IBA pravilnikom. Odluka, donijeta poslije pažljive procjene, bila je izuzetno važna i neophodna za održavanje nivoa pravičnosti i integriteta takmičenja“, poručila je IBA.

Napomenuli su da „sportistkinje nisu prošle test na testosteron, već su bile podvrgnute odvojenom i priznatom testu, pri čemu detalji ostaju povjerljivi“.

„Ovaj test je nedvosmisleno pokazao da obije sportistkinje nisu ispunile potrebne neophodne kriterijume podobnosti i utvrđeno je da imaju konkurentske prednosti u odnosu na druge takmičarke“, navela je IBA.

IBA je saopštila da je Helif imala dva testa: jedan 2022. i drugi 2023. IBA je rekla da je Helif uložila žalbu na odluku Sudu za sportsku arbitražu, ali se povukla tokom procesa, čime je „odluka IBA postala pravno obavezujuća“.

„Naši komiteti su rigorozno pregledali i podržali odluku donijetu tokom Svjetskog prvenstva. Iako IBA ostaje posvećena obezbeđivanju pravičnosti takmičenja na svim našim događajima, izražavamo zabrinutost zbog nedosljedne primjene kriterijuma kvalifikovanosti od strane drugih sportskih organizacija, uključujući i one koje nadgledaju Olimpijske igre. Različiti propisi MOK-a o ovim pitanjima, u kojima IBA nije uključena, postavljaju ozbiljna pitanja o pravičnosti takmičenja i bezbjednosti sportista“, navela je IBA.

MOK se usprotivio tome, braneći svoje uslove za kvalifikovanje i tvrdeći da Helif ispunjava sve uslove.

„Ove dvije sportistkinje su bili žrtve iznenadne i samovoljne odluke IBA. Pred kraj IBA Svjetskog prvenstva 2023. iznenada su diskvalifikovani bez ikakvog odgovarajućeg postupka“, naveo je MOK.