Za Antenu M piše: Prof. dr Slobodan Backović
Početak obaveznog opšteg obrazovanja u zemljama Evrope je različit: počev od uzrasta od 5 godina (npr. u Engleskoj, Škotskoj) pa do 7 godina (u Estoniji, Finskoj, Latviji, Poljskoj, Švedskoj, Litvaniji i Ruskoj Federaciji). Izuzetak je Francuska, koja spušta granicu za početak obaveznog opšteg obrazovanja na uzrast od tri godine. Predsjednik Makron, kao osnovne razloge za takvu odluku francuske države, navodi namjere da se svakom djetetu omogući još bolja integrisanost u francusko društvo, kao i spriječavanje ekstermizma. Prosječno trajanje obaveznog opšteg obrazovanja je 9 godina. Nastavna godina u EU prosječno traje 182 dana sa 5 radnih dana u nedjelji.
O optimalnom uzrastu za početak obaveznog opšteg obrazovanja, u ovim državama, vode se stručne i naučne rasprave, a prate ih i brojna dugoročna istraživanja o uticajima početka školovanja na sveukupni razvoj djece i na njihov dalji život i karijeru. Finska, Litvanija, Latvija, Poljska i Švedska su zemlje s visoko kvalitetnim obrazovanjem i početak školovanja na uzrastu od 7 godina opravdan je kada se ima u vidu kvalitet njihovog ranog i obaveznog predškolskog obrazovanja, metode rada i mnogo manje grupe djece u predškolskim ustanovama nego kod nas.
U svakom slučaju, odgovor na pitanje o optimalnom uzrastu za početak školovanja nije jednoznačan i ne zavisi samo od spremnosti djeteta za školu već od mnogo drugih faktora u porodici, školi i društvu. Drugim riječima, dijete može biti spremno za školu, što ne znači i da je škola spremna za dijete.
U većini zemlja članica EU, obavezno opšte obrazovanje počinje sa primarnim u prosjeku od šeste godine i završava se sa tzv. nižim sekundarnim obrazovanjem. To se poklapa sa trajanjem naše osnovne škole, podijeljene u tri ciklusa – od prvog do devetog razreda.
U Crnoj Gori obavezno opšte obrazovanje djece, koje nazivamo osnovnim, počinje od njihove šeste godine i traje narednih devet godina. Prema međunarodnom standardu klasiifikacije obrazovanja (ISCED) naše osnovno obrazovanje se klasiifikuje kao: primarno ISCED 1 (prvih 5 godina) i niže sekundarno ISCCED 2 (sljedeće 4 godine) Nastavna godina, prema nastavnom planu, traje 34 sedmice sa pet radnih dana sedmično ili 170 radnih dana u godini. Za obavezne aktivnosti prema nastavnom planu (dani kulture, tehnike i sporta) u toku nastavne godine predviđeno je dodatnih pet dana u prve dvije godine školovanja i sedam dana u preostalim godinama do kraja školovanja..
Na sljedećem histogramu predstavljeno je ukupno vrijeme nastave u toku opšteg obrazovanja u satima (lijeva vertikalna osa) i trajanje opšteg obrazovanja u godinama (desna vertikalna osa) za 2018/19. godinu (preuzeto od Eurydice „Recommended Annual Instruction Time in Full-time Compulsory Education in Europe 2018/19“).
Uočava se da obavezno opšte obrazovanje traje od osam (Srbija i Hrvatska) do dvanaest godina (Holandija, Portugalija, Belgija, Turska i Sjeverna Irska). Ukupan broj sati nastave u toku obaveznog opšteg obrazovanja je u intervalu od 4541 (8 godina) do 10960 (12 godina). Devetnaest evropskih država ima devetogodišnje obavezno opšte obrazovanje.
Crna Gora (oznaka ME) je na pretposlednjem mjestu u Evropi (strelica) po ukupnom broju sati koje provode naši učenici u obaveznom opštem obrazovanju t.j. u osnovnoj školi: 2682 sati u prvih 5 godina, a 2698 u sljedeće 4 godine, što ukupno čini 5380 sati. Iza nas je samo Hrvatska koja ima osmogodišnje obavezno obrazovanje, dok u Srbiji, sa takođe osmogodišnjim obaveznim obrazovanjem, učenici imaju ukupno 5825 sati. Prosječan ukupni broj sati u obaveznom opštem obrazovanju u EU je 7250 (35% više nego kod nas).
Podaci pokazuju da Crna Gora ima jednu od najkraćih nastavnih godina (170 dan), a naši učenici u toku obaveznog obrazovanja, kao što se vidi iz podataka, u školi provode skoro najmanje vremena u Evropi. Sve češće slušamo argumente i odluke o „rasterećivanju učenika“, pri čemu se nedovoljno ili uopšte ne razmatraju razlozi i krajnji efekti takvih odluka na kvalitet obrazovanja naše djece i mladih.
Svako promišljanje o tome kako da povećamo kvalitet našeg obrazovanja ne smije zaobići činjenicu da nam djeca u školi borave najmanje od svih njihovih vršnjaka u Evropi. Djecu treba rasterećivati, ali ne od dobre škole, kvalitetnih nastavnika, aktivnih metoda učenja i nastave, dobrih drugarskih odnosa sa vršnjacima jer su to uslovi za njihov zdrav razvoj. Takva škola je najbolje mjesto za djecu, osim porodice. Od škole se očekuje da djecu i mlade pripreme za život i rad u neizvjesnom svijetu sjutrašnjice, pa se s pravom postavlja pitanje – koliko vremena djecu treba podučavati tome, u kakvom ambijentu i kroz kakve oblike nastave.
Sve dok osnovcima ne obezbijedimo, ono što je svuda u Evropi normalno, cjelodnevni boravak u dobroj školi i promijenimo metode nastave i učenja nemoguće je govoriti o rastu kvaliteta obrazovanja.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR