Lažno kretanje je najbrže

Za Antenu M piše: B. Grinevski

Još uvijek se mučimo da odgonetnemo što je Aleksandar Vučić, predsjednik Republike Srbije, rekao. Viđeli ste, vjerovatno, taj kratki video zapis: predsjednik svih Srba, sa izrazom lica koje nadilazi naše poznavanje pozadine facijalnih ekspresija i same biheviorističke znanosti, sjedi, malo ćuti, pa kaže, ničim izazvan, da “mora da smisli nešto gore od Sajma”. Na Beogradskom sajmu je sada hala 1 pretvorena u mega bolničku sobu, đe “lakši slučajevi” koje napadne virus treba da budu ... izliječeni.

Da ne gubimo vrijeme što je srpski predsjednik mislio da reče. Možda je mislio da uplaši građane. Ako se razbolite - idete u ružni sabirni logor, a ne u moderni ... sabirni centar.

Ono što nas zanima jeste koncept, misao, logika i strategija zbog koje se mora “smisliti nešto gore”. Ostajemo na “srpskom” terenu, koji, po zvaničnoj Srbiji, uključuje i Kosovo.

Za Srbiju je, uglavnom, jasno. Paradni nastupi radikalno-naprednjačkog državnika br. 1 teško mogu da zavaraju posmatrača sa strane, onoga koji živi van zemlje Srbije. Vučić, pardon, mlati i lijevo i desno, i istočno i zapadno. Sa suzama ili bez njih, okuplja “lidere” Srba iz Regiona, to što ima i što je od tih ostalo. U intelektualnom smislu, da se razumijemo. A onda igra toplo-hladno sa srpskom crkvom, kojom komanduje i koja komanduje njime, zavisno od problema, vrste biznisa i skandala u pitanju. Sve to Vučić i kamarila mogu, jer je opozicija isto što i on - plus-minus suze, “nastupi” i nastupi. Viđeli smo to jasno i prilikom erupcije mržnje, jeda i bijesa prema Crnoj Gori povodom zakona kojeg ogromna većina ovih što se bune, i tamo i ovdje, ili nije pročitala, ili se pravi da nije pročitala. Isti su Vučić i nacionalni oponenti. ”Razlika je u diferenciji”.

Smišljanje nečeg što treba da izgleda gore je, dakle, vrlo logično u sistemu i u društvu đe je logiku i normalnost odavno izio mrak. Vanredno stanje s policijskim časom - sve zbog koronavirusa - izgleda očekivano u politici koja nema snage da izvadi Srbiju iz silazne istorijske spirale u koju su je davno uvukli Milošević, “dešavanje naroda” i četiri izgubljena rata. Lako je proglasiti to stanje, teško je iz njega izaći.

Vanjska, tj. spoljna politika Srbije, kao i sve druge, iskaz je unutrašnjih prilika i unutrašnje politike.
Zapadne politike (množina, naravno) imaju slabost koju možemo nazvati “post-Milošević sindrom”. Pošto završetak tragičnog jugoslovenskog sukoba nije značio i definitivni poraz velikosrpske nacionalističke politike, već samo njeno zaustavljanje, sve što se, od isporučenja Miloševića Hagu naovamo, radi sa Srbijom i prema Srbiji se može zvati konstantnim pokušajima da se ta zemlja i njena politika odobrovolje i pacifikuju, ali da se njen nacionalizam ne dira.

Da li potrebno da se kaže da takvi pokušaji ne daje rezultate? Ili to nije politički korektno?

Stvari sa Kosovom stoje loše. Dok čitamo zvanično saopštenje iz SAD, đe se Grenel, Kosnel i Palmer, zapravo, pravdaju da njihova namjera nije bila da destabiliziju Kosovo i da ne postoji pristrasnost u korist Srbije, prijatelji koji poznaju situaciju na Kosovu nam potvrđuju da je popularnost dojučerašnjeg premijera Kurtija - kojem je upravo izglasano nepovjerenje u Parlamentu - nikad veća. Sumnjamo da je to bio cilj ove američke intervencije.

Amerikanci su, i više nego Njemci (koji su se, takođe, prvenstveno bavili ekonomijom), insistirali na ekonomskoj saradnji i povezivanju Republike Srbije i Republike Kosovo. To se i kaže u pomenutom saopštenju trojice US diplomata. Taj bi plan bio logičan i odličan - da je problem između Kosova i Srbije isključivo ili dominantno ekonomski. Svi znaju da to nije tako, pa je uspostavljanje avio-linije i željezničkog saobraćaja i ukidanje takse divno, ali to ne predstavlja stvarni i iskreni pomak, naročito ako je posljedica snažnih pritisaka i prinude. Razvijati skladnu ekonomsku saradnju uz bijesne medije u Srbiji, koji pršte od nepatvorenog i osnaženog nacionalizma i ksenofobije - tako evroatlantski zvuči! Zlo i naopako - gospodo, drugovi i braćo!

Sigurni smo da američki prijatelji nisu smišljali nešto što će da izgleda gore, već bolje, ali je rezultat površnog i kratkovidog odnosa prema kompleksnim problemima kakav je srpsko-kosovski čvor, uvijek loš, kako god da na početku izgleda.

Kosovo je ostalo glavni doping za nacionalizam u Srbiji, ali i u BiH i Crnoj Gori. Vidi li se to na dalekom Zapadu?

Dok Evropa boluje od svojih akutnih i hroničnih problema, Trampova administracija ima potrebu za instant-uspjesima. To je jasno - od Sjeverne Koreje, preko Turske i Sirije, Izraela i Palestine, pa do Kosova i Srbije.

Dobro je da trojica važnih američkih diplomata potpisuju da nije bilo riječi o razmjeni teritorija (i stanovništva). Svi napori na Balkanu od 1995. naovamo bi pali u vodu, nekoliko “samostalnih” tenzija i kriza bi se ujedinilo u jednu veliku.

Niti ima razloga, niti vremena za takve lupinge, prije predsjedničkih izbora u SAD, čak i da nema novog stanovnika Planete kojem smo dali ime COVID-19.

Zato smišljanje nečega što će da izgleda gore i nije toliko besmisleno. Smislite gore, pa onda spasite naciju i svijet nečim boljim, što već postoji - lijepa je zamisao - bilo da se radi o Vučiću, ili o (nekim) američkim vanjsko-političkim stratezima, ili o bilo kome trećem. Utisak uspjeha. So wonderful, vaistinu. Gezuar!

Davno je nesrećni srpski pjesnik Branko Miljković napisao stih “Lažno kretanje je najbrže”•