Fleka na dva identiteta

Piše: Darko Šuković

Projekat veće Srbije ne podrazumijeva samo širenje državne teritorije, nego i popunjavanje praznih vjekova u nacionalnoj povijesti. Od Crne Gore očekuje se esencijalan doprinos njegovom uspjehu; na površini - treba da spoji s morem državu svih Srba, u dubini – crnogorska istorija treba da učini srpsku starijom i ljepšom. U ovom državnom poslu Srbije, crnogorske podizvođače radova prepoznaćete po guslanju o njihovoj borbi za tradicionalnu, petrovićku Crnu Goru. U kojoj im se najviše sviđa onaj dio kad je ta(kva) država nestala. U njihovoj, da prostite subleskastoj interpretaciji, ispada da je Crna Gora vjekovima opsesivno branila slobodu, čekajući 1918. i Podgoričku skupštinu.

Notorna stvar, reklo bi se, gotovo nevrijedna ubadanja pera. Da nije epifenomena koji, čini se, izmiče čak i oku arhitekata velikodržavnog posla, a kamoli običnog posmatrača. O čemu se radi? Pa, o tome da ovdašnja crkveno-politička polugerila, ojačana zavičajnim piscima i instant novinarima, srpski identitet za domaću upotrebu kreira prema sopstvenom liku. Ironija je u svojevrsnoj identitetskoj inverziji koja se okreće protiv cilja velikosrpskog projekta: superiornost kolektivnih performansi njihovog srpstva dominantno počiva na istorijskim referencama Crnogoraca!

Shvaćenih, dakako, kao Srbi.

E, ali ne kao bilo kakvi, nego „najbolji Srbi“! Kao „so srpstva“! Bez kojih bi, dakle, srpstvo bilo osrednje i bljutavo. Ni kandidat za „nebeski narod“. Džaba herojstvo stvarnih Srba sa Cera i Kolubare, zna se đe je „srpska Sparta“. Uz ovaj rutinski narativ, zna im se, interno, omaći i ponešto neprikladno za pristojnu publiku, a bazirano na viševjekovnim ponižavajućim obavezama raje u Otomanskoj imperiji.

Ovo zaista vonja na endemski rasizam u okviru iste nacije!A rodno mjesto te arogancije bez osnova je–pripadnost državi Crnoj Gori. Na užas i prezir svakog Crnogorca.  

Pritom, teško je i pomisliti da je na sceni promišljen, suptilan identitetski inženjering, podmukao i zarazan kao koronavirus. Ne, to je hibrid potrebe da se spasi samopoštovanje (ni u jednoj kulturi rušenje vlastite države nije vrlina) i pretrajalih, zavodljivih predrasuda o izuzetnosti koju donosi sam čin rođenja u Crnoj Gori.

S koliko prava pretenduje ova grupacija na status ekskluzivnog baštinika „pravog“ crnogorskog identiteta, nezavisno od toga kakve planove ima s njim?

Tradicionalna, petrovićka Crna Gora počivala je na kodeksu čojstva i junaštva,  na odbrani države, koja je garantovala slobodu i identitet. U kojoj tački se te vrijednosti dodiruju sa njenim današnjim „braniteljima“: fejsbuk jurišnicima na Prizren, ali „dogodine“ i nahuškanim lajavcima pod niknejmom na portalima-štenarama? U onoj u kojoj će se sresti dvije paralelne prave.

Istina, taj, u posljednjih tridesetak godina formirani kolektivitet povezuje srednjovjekovna svijest, ali ona okamenjena i uvezena, zarobljena u obredima i svjetonazoru Amfilohijeve podružnice SPC. Ona nema ničeg zajedničkog sa tradicijom i vrijednostima Crne Gore Petrovića. Između te dvije Crne Gore je „socijalna distanca“ upravo proporcionalna onoj srednjevjekovnoj, koja je dijelila viteza od drumskog razbojnika. Ili – komitu od žandara.

Tu vrstu ljudi i njihov odnos prema Crnoj Gori Milovan Đilas ovjekovječio je u „Besudnoj zemlji“ likom Vula L.Valjda su im i zbog toga još pomiješana osjećanja prema disidentu iz Podbišća: mrze ga što je „kopile“ kobajagi stvorio i vole što ga se, kobajagi, odrekao. Do zuba su naoružani IT tehnologijom, ali iz  svakog njihovog retka vrišti inferiornost potkapacitetnih skribomana, koji manjak talenta kompenziraju kačamakom i jagnjetinom za birane goste.

No, i takvi, oni su dio Crne Gore. Dio njenog kompleksnog identiteta. Zato nije rješenje ono što, neko šaljiv i rezigniran nekoć predloži: da ih razmijenimo za Latinku, Basaru, Mirjanu Popović Radović, Vladimira Arsenijevića, Dinka Gruhonjića...

Ne bi bilo fer prema Srbiji.

(Izvor KULT-Pobjeda)