Mitropolit Amfilohije: Velikosrpski klero-nacionalista i vođa anticrnogorskih političkih litija

Za Antenu M piše: Mr. sci. Novak ADŽIĆ, pravnik i istoričar, doktorand istorijskih nauka

Mitropolit eparhije Crnogorsko-primorske SPC u Crnoj Gori, koja je pod institucionalnim krovom i subordinacijom Srpske patrijaršije u Beogradu, g. Amfilohije Radović, već više od tri decenije, flagrantno, neustavno i nezakonito i amoralno, pokušava negirati crnogorsku naciju i njenu istorijsku ontologiju i trajanje. Osporavao je, odnosno pokušao je osporavati, okupacioni srpski mitropolit g. Amfilohije  i državnu suverenost i nezavisnost Crne Gore. I konstantno je podriva, bez zadrške. Juče i danas. To su očigledne, notorne činjenjice. To je g. Amfilohije činio, dugo vremena, u novijoj našoj prošlosti (i radi i danas žilavo, sa istim žarom i opskurnim političkim i ideološkim tendencijama, kao i ranije), upotrebljavajući, jako oštar i često, ekstreman, neskriveno vulgaran, supstancijalno primitivan, ideološki i politički vokabular, sa ciljem konkretnog- dolus malus- ataka sa umišljajem na crnogorsku naciju i državu Crnu Goru.

Prvosveštenik Srpske pravoslavne crkve u Crnoj Gori od 1990. godine, bio je tokom posljednje decenije XX vijeka, protagonista retrogradne i demonske politike i ideologije, zasnovane na ratnoj paroli: „sve za srpstvo, srpstvo ni za što“. Sa ciljem da se ostvari ratni projekat: „Svi Srbi u jednoj državi“. Dovoljno je samo prisjetiti se javnog obilježavanja Badnjeg dana, 6. januara 1992. godine, kada, ondašnja nacionalistička sabraća, opijena velikosrpskim agresorskim ratovima i negacijom Crne Gore i Crnogoraca, lože, zbratimljena, zajedno „srpski badnjak“ ispred okupiranog Cetinjskog manastira.

Prisjetimo se te činjenice: tada ispred Cetinjskog manastira, u istom stoju marširaju, i „slave“ ujedinjeni: mitropolit Amfilohije, ondašnji potpredsjednik Vlade Republike Crne Gore g. Zoran Žižić i ondašnji komandant jedne (para)vojne organizacije, (a u stvari, suštinski, eskadrona smrti, državne formacije nastale pod okriljem DB Srbije Jovice Stanišića i Franka Simatovića-Frenikija, bolje rečeno, pod kontorlom Slobodana Miloševića, ratne skupine „Tigrovi“, t.j „Srpske dobrovoljačke garde“) Željko Ražnatović-Arkan. Fotografija je, da se zna javno, prvorazredni istorijski izvor. O tome, ne jedna, no više njih, već davno objavljenih, autentičniih i originalnih fotografija jasno, elem, bez dileme, svjedoče što je onda bilo i kako je bilo. I ko je tada bio okupljen u nacionalističkom i političko-ideološkom bratstvu, na istoj ratnoj velikosrpskoj magistrali. I anticnogorskoj, dakako.

Mitropolit Amfilohije poznat je, između ostalog, i po tome sto je podržavao velikosrpsku agresiju na Hrvatsku i Bosnu. Dobro je znano da je podržavao zloglasni ratni režim bosanskih Srba sa Pala, oličen u tandemu osuđenih ratnih zločinaca Radovan Karadžić-Ratko Mladić.

Bio je mitropolit Amfilohije protiv obnove nezavisne Crne Gore na referendumu (2006); vršio je, zajedno sa svojim eksponentima i klerikalnim i civilnim istomišljenicima, falsikovanje crnogorske istorije, negirao etničke i nacionalne Crnogorce; atakovao na njihovu kulturu, tradiciju, jezik i crkvu i eksplicitno i grubo negirao hiljadugodišnju dukljansko/zetsko/crnogorsku vertikalu crnogorske državnosti i etničke autohtonosti Crnogoraca.

Za mitropolita Amfilohija, Crnogorci, sa svojim crnogorskim imenom i prezimenom, bili su i ostali «komunistička kopilad i nakot», kako je to često isticao i profanisao se, brukao, javno takvim, nadasve averzivnim i klevetničkim izjavama.

U ovom kontekstu bitno je napomenuti i sljedeće:

Dukljani su istorijski preci, u pogledu istorijske etnogeneze, savremenih Crnogoraca. Sve Crnogorce, koji su se osjećali i danas se iskazuju Crnogorcima, u etničko-povijesnom, kulturnom i nacionalnom smislu i državni-pravnom smislu, a koji baštine njenu viševjekovnu prošlost, te afirmišu, u naučnom i kulturnom značenju, dukljansku/crnogorsku dinastiju Vojislavljevića iz 11 i 12 stoljeća, srpski klero-nacionalisticki mitropolit g. Amfilojije (uz pomoć svojih trabanata, političkog krila prevashodno oličenom u Demokratskom frontu-Dražinom frontu) je proklinjao, htio je, sjetimo se, da ih "čekićem prikuje" za Vezirov Most u Podgorici; nazivajući ih, navodnim sljedbenicima, tobožnjeg, "prokletog cara Dukljanina".

Gospodin Amfilohije je poznat i po tome što permanentno pokušava osporiti autokefalnost Crnogorske pravoslavne crkve, koja je vjekovima, kao autokefalna postojala i živjela u slobodnoj crnogorskoj državi, a koja je obnovljena na Lučindan 1993. godine na Cetinju. Amfilohije Radović negira osnovna individualna i kolektivna prava, građanska i religijska, svih onih koji ne prihvataju njega kao svog "pastira", te koji neće da budu dio njegovog religijskog "stada", odnosno, kamufliranog raznim diskurzivnim javnim oblandama i ambalažama, a esencijalno klero-nacionalističkog asimilacionog programa prema crnogorskoj naciji i državi. I protiv njih primarno.

Cijelo vrijeme, otkada je uzurpirao nekadašnji mitropolitski tron Svetog Petra Cetinjskog i vladike Rada (Petra II Petrovića-Njegoša) u Cetinjskom manastiru, mitropolit Amfilohije Radović bavi se politikom. Ona mu je opsesija. Potpuno mu je politika potisnula ulogu crkvenog lica. On je političar prerušen u episkopa. Mitropolitsko zvanje, koje ga oficijelno intitulira, u sjenci je njegovih ideoloških i političkih tirada i javne djelatnosti. Svakoga onoga ko ne slijedi njegovu, rudimentarnu, političku ideologiju svetosavske i velikosrpske nacionalne asimilacije Crnogoraca i negiranja povijesne i sadašnje državnosti crnogorske, gospodin Amfilohije naziva "izdajnikom Crne Gore i predaka svojih". To su, naravno, samo njegove političke diskvalifikacije (i onih njemu bliskih struktura, koje vrte istu tu priču) protiv onih koji misle i djelaju suprotno njegovim željama i političkoj orijentaciji, i to onoj koju ovaj morački prelat i velikosrpski klero-nacionalista u mantiji promoviše.

Gospodin Amfilohije, da mu može "zapasti", od sekularne i građanske Crne Gore, od civilne države, napravio bi teokratsku državu. Rado bi on sebe vidio, kad bi to bilo moguće, istodobno, zajedno, i kao crkvenog i državnog, političkog poglavara  Crne Gore, kao šefa države i lidera crkve u Crnoj Gori, u teokratskom smislu. Naravno, ne Crnogorske crkve, nego Srpske crkve, što on u Crnoj Gori i jeste, i po mogućnosti, zato se i poziva na status rimskog pape i države Vatikan, te sebe imaginarno javno projektuje (no to su uzaludna, u vremenu i prostoru zaostala, nadanja) na čelu države Crne Gore, koju bi on rado ukinuo i utopio u (realno, propali), anahroni, kartografsko-etnički i državni projekat i san o stvaranju “saveza srpskih zemalja”.

Srpski mitropolit g. Amfilohije je, prisjetimo se, bio je energično protiv ulaska Crne Gore u NATO, permanentno priča i protiv integracije Crne Gore u Evropsku uniju, te antievrospki je nastrojen. On je pristalica okretanja Crne Gore ka Istoku, čvrste veze sa Rusijom, iako se Crna Gora s njom ne graniči, a protiv je zapadne, euro-atlanske orijentacije Crne Gore.

On je, zajedno sa ondašnjom vojskom Jugoslavije  i svojim ostrašćenim pristalicama postavio nezakonito limeni objekat na Rumiji iznad Bara (2005) i čak ga nazvao crkvom! Ali, to na Rumiji nije crkva, već metalni objekat instaliran na planini koja simbolizira multivjersku, multietničku i građansku Crnu Goru. Time je on oskrnavio istorijski i narodni kult i njegov uticaj Svetog Vladimira Dukljanskog, mučenika (ubijenog na prevaru u Prespi 1016), dukljanskog i crnogorskog vladara iz XI vijeka, hrišćanskog i crnogorskog sveca, koji je pripadao tada jedinstvenoj crkvi, a kojeg su, dugo vremena, tradicionalno u Crnoj Gori poštovale i poštuju (i odavale mu pijetet raznim običajnim javnim ritualima) sve tri konfesije u njoj, te koje je taj narodni kult objedinjavao u razumijevanju međusobom i zajedničkom, tolerantnom i ravnopravnom suživotu na našim prostorima.

 Neshvatljivo je što aktuelna vlast još nije uklonila taj limeni objekat sa Rumije, a za to je imala neupitni pravni osnov. Čak je davno vlast u Crnoj Gori donijela rješenje o njegovom uklanjanju, ali ga već godinama ne izvršava. Amfilohijeva politička haranga, otvorena i kontinuirana hajka na ustavni i zakonski normirani crnogorski jezik, na fonu je njegovog jezičkog unitarizma i srpskog nacionalizma, kojeg je promovisao još Vuk Karadžić u 19 vijeku u radu “Kovčežić za istoriju, jezik i običaje Srba tri zakona”, s podnaslovom "Srbi svi i svuda", inače, koncepcijom proglašavanja svih onih naroda na prostoru Južnih Slovena koji govore štokavskim dijalektom da su navodno etnički i nacionalno Srbi. Naravno, to što je Vuk Karadžic tvrdio negda istorijska je neistina, ali danas Amfilohije baštini i propagira te političke i lingvo-nacionalističke "teze". Inače, on je sljedbenik četničke ideologije iz drugog svjetskog rata u Jugoslaviji (1941-1945). I više puta je veličao javno ratnog zločinca Dražu Mihailovića i držao parastose njemu u “čast i slavu”.

Relevantno je, ovom prilikom, istaći i to da je u agresiji na Dubrovnik 1991. g. Amfilohije učestvovao i to kao "duhovna", klerikalna, ali i profana, politička podrška agresorima na jug Hrvatske. Čak je i guslao vojnicima, rezervistima i dobrovoljcima iz redova “JNA”, koji su palili Konavle i granatirali Dubrovnik-dragulj grad na Mediteranu, pod zaštitom UNESCO-a. G. Amfilohije je bio ideološki, nacionalistički i šovinistički eksponiran, blizak sa političkim i vojnim ratnim vođstvom bosanskih Srba i nije osuđivao ubijanje i razaranje Sarajeva, genocid u Srebrenici i monstruozno uništavanje države Bosne i Hercegovine i nesrpskog stanovništva u njoj. Naprotiv, on je bio i ostao protivnik postojanja Bosne i Hercegovine kao cjelovite države. Odobravao je g. Amfilohije i odobrava aktuelno, secesionističke tendencije u Bosni, koje propagiraju neki srpski politicari i klerikalci u Bosni iz njenog entiteta Republike Srpske. Najradije bi on, kad bi se moglo, po zamisli zaostalih srpskih kartografa, no, na njegovu i njihovu žalost, ne može i neće, otcijepio veliki dio teritorije države BiH i uključio je u sastav Srbije.

Mitropilit Amfilohije Radović je poznat i po posrbljavanju Njegoša, čak je Njegoša proglasio, svojom odlukom, za sveca, iako to nije uradila Srpska patrijaršija u Beogradu, premda po crkvenim kanonima Njegoš ne ispunjava uslove da bude svetac. Zalagao se i zalaže g. Amfilohije da se sruši Njegosev mauzolej na Lovćenu, remek-djelo slavnog kipara Ivana Meštrovića i da se na Lovcen vrati kapela Aleksandra Karađorđevića, podignuta 1925. koja je simbolizovala velikosrpsku okupaciju i aneksiju Kraljevine Crne Gore od strane Srbije, bespravno sprovedenu još 1918.

G. Amfilohije je sljedbenik politike inaugurisane na Podgoričkoj skupštini 1918. koja je donijela nezakonite i nelegitimne odluke da se Crna Gora tada pripoji Srbiji i da izgubi svoju državnost. Kad velikosrpski politički krugovi i drugi subjekti u Crnoj Gori organizuju "obilježavanje" i "veličanje" te Podgoricke skupštine, tu je on ili obavezno prisutan da to podrži lično i ideološki, ili, po njegovoj odluci, njegovi crkveni emisari koji pripadaju Mitropoliji Crnogorsko-primorskoj Srpske pravoslavne crkve.

Nema stvari u javnom životu Crne Gore, od onih značajnih, do onih  manje značajnih, koje g. Amfilohije ne zasoli, koje se ne odvaži komentarisati ih. Multipraktik mitropolit. Prelat opšte prakse. Uvijek dežuran da priča o svemu i svačemu i stalno, do neukusa, javno nametljiv. Pojavljuje se mitropolit Amfilohije kao navodni "vrhovni sudija" da prosuđuje i presuđuje i u civilnim stvarima, onima koji su sekularne prirode, često zaboravi na Bibliju, kad drži političke traktate i propovijedi.

Biblija i mitropolitska odežda su mu, često, samo alat i kulisa, a politika mu je suštinski cilj i poziv. Davno je pročitano njegovo prerušavanje. Svojom anarhronom politikom i rudimentarnom ideologijom koju je zastupao i kojoj je privržen, on je, objektivno, stalno radio i djeluje i na štetu Srbije i srpskog naroda.