Povraćaj u pređašnje stanje

Piše: Miodrag Vlahović Javni istupi Ivice Dačića su samo vjesnik nadolazećih političkih neprilika na relaciji Beograd-Podgorica. Odgovorna i ozbiljna politika u Crnoj Gori, i poziciona i opoziciona, treba da bude tome naredna.

Najnovije izjave srpskog ministra spoljnih poslova već su naišle na nepodijeljene reakcije javnosti, od ozbiljnih analiza do (opravdanih) posprdnih osvrta.

Ministar Dačić se oglasio po mnogim temama i podsjetio nas na najružnije stranice nedavne istorije - i njegove personalne i zemlje koju predstavlja. Uzgredne nipodaštavajuće opaske i uvrede na račun Crne Gore i Crnogoraca samo su upotpunile otužni utisak. Natrag u tamnu prošlost!

Ono što je svakako važnije jeste vrijeme i kontekst u kojem Ivica Dačić nastupa sa tezama i idejama koje zaudaraju na konfrontacije i sukobe. Dačić govori o sebi, ali, mnogo više, o političkoj klimi u Srbiji.

Trendovi u regionu idu na ruku toj staroj navici. Ruski uticaj na Balkanu doživljava nove vrhove. Evropska Unija je u krizi, i da nije bilo Bregzita, a Trampova retorika je otkravila mnoge zamrznute snove, tj. košmare u našem susjedstvu. Situacija u Makedoniji je sve - samo ne jednostavna; dejtonska Bosna i Hercegovina je u najvećoj krizi od ustanovljenja. Srpsko-kosovski odnosi su mješavina sukoba niskog intenziteta i intenzivne političke radikalizacije. Na kraju - i za nas najvažnije - Crna Gora se do "nepodnošljivosti" približila punopravnom članstvu u NATO-u.

Povrh svega - slijede predsjednički izbori u zemlji Srbiji. Ko će s kim i protiv koga, i zašto, gledaćemo. U konstelaciji sa mnogo nepoznanica, nekoliko stvari je, bar za nas u Crnoj Gori, ipak, vidljivije od drugih.

Prvo, ko kod da budu dva finalna kandidata za srpske predsjedničke izbore, jedan će biti izabranik Moskve i njenih interesa u Srbiji. Ruski uticaj u srpskoj ekonomiji, politici i, naravno, u medijima nameće takvo finale.

Drugo, nacionalistička retorika je sveprisutna i neizbježna i biće, i više nego ranije, neizostavna u srpskoj politici. Razloga za to je mnogo, izgovora još više. Konfrontacije sa Hrvatskom, Dodikova politika koja Srbiju sve više gura u poziciju taoca, haotična politika prema Kosovu ... - sve su to postavke za vraćanje na stari odnos prema Crnoj Gori. "Srpstvo" se tako najlakše dokazuje ...

Treće, i sâm premijer Vučić, kojem se ne može sporiti da je prema našoj zemlji imao uzdržani i, za srpske političke prilike i običaje, uravnoteženi stav, je pod velikim pritiskom, i sa srpskih i sa inostranih adresa. Njegovi korektni odnosi sa Djukanovićem su za mnoge trn u oku, neprijatna anomalija koju treba što prije ukloniti.

I tako dalje - našlo bi se još znakova koji ukazuju na predvidljivi (i tužni) zaokret srpske politike prema pozicijama i stavovima iz Miloševićevih i Koštuničinih vremena.

Zato nije slučajno što u Dačićevim tiradama protiv Crne Gore naše priznanje nezavisnosti Kosova ima posebno mjesto i značaj. Uzgred - nije Dačić jedini u tome: mnogi srpski zvaničnici se i dalje ponašaju kao da je baš crnogorsko priznanje učinilo Kosovo nezavisnim. Zato je srpska politika, ne samo prema Crnoj Gori, već i drugim zemljama u regionu, opterećena konceptima i idejama koje je vrijeme pregazilo. Ministar Dačić se tome rado priključuje. Uz to, on koristi najjeftiniju kartu, koja udara tačno dje treba - nekoliko istorijskih i ovovremenih animoziteta srpske mitomanije u jednom iskazu! Poželjni slušaoci su srpski glasači. Manje je važno kako ministrove izjave odjekuju u Podgorici i u regionu.

Zbog svega toga, javni istupi Ivice Dačića su samo vjesnik nadolazećih političkih neprilika na relaciji Beograd-Podgorica. Odgovorna i ozbiljna politika u Crnoj Gori, i poziciona i opoziciona, treba da bude tome naredna.

Za prvu, vladinu stranu, teško bi se našlo opravdanja, a i logike, da odstupi od sabrane i djelotvorne politike koja je karakterisala njen odnos prema zvaničnom Beogradu, i u lošim i u manje lošim periodima najnovije povijesti srpsko-crnogorskih odnosa.

Za drugu, opozicionu stranu, tj. one djelove koji su, nekada, bili spremni da o ovome javno govore i djelaju, svako dalje kašnjenje u sagledavanju crnogorskih nacionalnih i državnih interesa nosi opasnost automarginalizacije. I to bi, istina, bilo podnošljivo, da njihova politička inercija i nesnalaženje istovremeno ne slabi i ukupne kapacitete crnogorske politike pred brojnim izazovima koji nas očekuju.

Zato g. Dačiću, zapravo, treba zahvaliti što nas je - ne radeći, kako se to kaže na jednom od naših jezika - podsjetio na naše interese.