Crna Gora jedva čeka formiranje nove crnogorske demokratske stranke

Za Antenu M piše: Milan Gašović

U svojoj knjizi „Stazama slobode“, Vidoje Žarković, bivši crnogorski i jugoslovenski državnik i ratni kurir legendarnog komandanda slavne Četvrte crnogorske proleterske brigade i Druge proleterske divizije, Peka Dapčevića, opisuje situaciju kada kao prethodnica dolazi iz Zapadne Bosne u svoj durmitorski kraj. Pored neizbježnog pitanja o sudbini svojih sinova, braće, rođaka i prijatelja-boraca, ljudi su najčešće pitali: „Stiže li Peko sa svojim proleterima?“ Kada bi dobili potvrdan odgovor, ljudi su podizali glave, neizvjesnost i tjeskoba se povlačila a razgovor bi poprimao pozitivan tok.

Legenda o Peku bila je već tada nadletjela sve crnogorske visove, od Lovćena do Durmitora i od Orjena do Komova. Tih dana, prvo tiho i u potaji a onda kada su ljutite i nikad jače crnogorske brigade hitale u svoju zemlju, skovana je nova pjesma: „Crna Gora jedva čeka Dapčevića druga Peka“. Narod je u tim danima strahovito teške 1942/43 godine nepogrešivo znao ko mu je bio potreban. Etnički Crnogorci i ostali građani koji Crnu Goru smatraju svojom domovinom imaju posljednjih nekoliko godina osjećaj tjeskobe i neizvjesnosti.

Nephodnost formiranja crnogorske demokratske stranke

Danas, u uslovima mira i parlamentarne demokratije, etnički Crnogorsci u svojoj zemlji koju su vjekovima stvarali njihovi preci, imaju osjećaj da je njihov idintitet dobrano ugrožen. Pri tom bi se moglo reći da nema skoro nijedne političke partije, niti jake institucije koja brani njihova prirodna i istorijska prava na nacionalni identitet i u konačnosti na sopstvenu državu. Zato se nameće potreba skorog formiranja jake crnogorske demokratske partije koja bi se u parlamentu i van njega, između ostalog borila za onu nacionalnju samosvijest, očuvanje državotvornog duha, kao i za one etičke vrijednosti koje su Crnu Goru učinile zemljom kojoj su se divili veliki veliki evropski i svjetski državnici i pjesnici.

Prethodne tri godine su nedvosmisleno pokazale da postojeće, tzv. suverinističke partije nakon poraza na izborima, prolaze kroz težak period tranzicije te da im identitetska pitanja nijesu prioritet. Niska izlaznost na nedavnim parlamentarnim izborima potvrdila je da veliki broj građana koji je do sada izlazio na izbore, vjerovatno nema za koga da glasa.

Pretpostavka da bi veliki broj crnogorskih građana dao svoj glas jednoj istinskoj crnogorskoj demokratskoj partiji, zasniva se na snažnoj patriotskoj energiji koja je krasila masovne skupove na Ivanovim Koritima, Belvederu i Podgorici - na protestima „Ima nas“. Isto tako postoji i veliki broj udruženja i pokreta sa crnogorskim predznakom. Naravno, ne treba zaboraviti snažni nacionalni i patriotski naboj crnogorske dijaspore širom svijeta. Zato nije ni čudo što se nameće analogija sa 90-im godinama prošlog vijeka i ondašnjim LSCG. Generalno posmatrano, osim etničkih Crnogoraca, čini se da postoji i kritična masa ostalih naših građana koji Crnu Goru smatraju svojom jedinom domovinom i koji bi podržali takvu partiju.

Pored programa stranke koga nije teško napraviti, nužna su još najmanje tri važna faktora za nje uspješan start. To su efektivno liderstvo, novac i adekvatno organizovanje. Sigurni smo da bi inspirativan program partije, njena organizaciona struktura i izbor učinkovitog liderstva, bio finansijski podržan kako od crnogorskih građana, tako i od biznismena i dijaspore. Pa, ipak, čini se da je najteže identifikovati i mobilisati pojedince koji bi stali na čelo nove stranke i kod kojih se prepoznaju liderske osobine i vještine.

Osobine i vještine pojedinaca kao lidera

Pretpostavka uspješnosti svake organizacije, pa i političkih partija jeste efektivno liderstvo. Mnoštvo je definicija liderstva. U skoro svima njima se liderstvo shvata kao proces ostvarivanja uticaja, koji pomaže grupama ili pojedincima da ostvare ciljeve. Dakle, liderstvo je proces čiji su dio lideri i njihovi sljedbenici. U teoriji koja je proistekla iz prakse dominantna su dva pristupa liderstvu: kao skupu osobina i kao skupu vještina. Čini se da bi bilo poželjno da potencijalni lideri nove crnogorske partije imaju većinu sljedećih osobina i vještina.

U pristupu liderstvu kao skupu osobina, većina israživača (Stogdil; Kirkpatrick; Locke i ostali) razjasnili su koje osobine posjeduju lideri. Neke od važnih osobina koje se izdvajaju su: inteligencija; samopouzdanje; odlučnost; integritet i društvenost.

Inteligencija ili intelektuelna sposobnost podrazumijeva posjedovanje snažnih verbalnih sposobnosti, moći zapažanja i rezonovanja. Pa ipak, praksa organizacija pokazuje da intelektualne sposobnosti lidera ne treba da se u velikoj meri razlikuju od njegovih sledbenika (članova, simpatizera)- u krajnjem slučaju glasača.

Samoupozdanje je sposobnost lidera da bude siguran u sopstvene kompetencije i vještine. Podrazumijeva osjećaj samouvjerenosti i sigurnosti u sebe, kao i vjeru u mogućnost ostvarivanja promjena.

Odlučnost podrazumijeva želju da se posao obavi i obuhvata osobine kao što su inicijativa, istrajnost, dominantnost i energičnost.

Integritet je osobina lidera koja podrazumijeva iskrenost i postojanje povjerenja. Lideri koji posjeduju integritet zadobijaju povjerenje drugih jer im se može vjerovati da će uraditi ono što su obećali.

Društvenost je težnja lidera da ostvari prijatne društvene odnose. Takvi lideri su otvoreni, ljubazni, taktični i diplomate.

Prema Mumfordu i njegovim kolegama-israživačima, drugi pristup liderstvu kao skupu vještina podrazumijeva lidera koji se nalazi u centru i u kome se naglašavaju njegove kompetencije. To su, prvenstveno: vještina rješavanja problema; vještina socijalnog zaključivanja i znanje.

Vještina rešavanja problema se ogleda u kreativnoj sposobnosti da se prepozna relevantan problem, da se sakupe informacije u vezi sa problemom, problem sagleda na novi način i naprave radni nacrti za njegovo rješavanje.

Vještina socijalnog zaključivanja, generalno posmatrano podrazumijeva vještinu procjenjivanja društvenih okolnosti, odnosno poznavanje ljudi i društvenih sistema.

Znanje podrazumijeva akumulaciju informacija i mentalni sklop u kome se informacije organizuju.

Na navedene kompetencije direktno utiču individualne osobine lidera koje obuhvataju opštu kognitivnu sposobnst, motivaciju i ličnost.

Ne treba zaboraviti na činjenicu da se lideri stvaraju i tokom protoka vremena. To je proces koji, pojednostavljeno rečeno, obuhvata fazu nepoznavanja, fazu upupoznavanja i fazu partnetrstva sa sljedbenicima.

Israživači su identifikovali liderske atribute koji su univerzalno privaćeni kao prepreke za efektivno liderstvo. Negativni atributi lidera su: usamljenik; iritativan; bezobziran; asocijativan; nejasan; diktator; nekooperativan i egocentričan.

Harizmatičan lider

Harizmatično liderstvo je želja skoro svake političke organizacije. Riječ harizma se, prvo, koristila da bi se opisao poseban dar koji imaju određeni pojedinci, a koji im omogućava da postižu izuzetne rezultate. Prema poznatom istraživaču harizmatičnog liderstva Hauseu, harizmatični lideri se ponašaju na jedinstven način koji ima jedinstvene harizmatičke efekte na njihove sljedbenike. Oni predstavljaju snažan uzor za stavove i vrijednosti koje žele da njihovi sljedbenici usvoje. Njih sljedbenici vide kao kompetentne. Harizmatični lideri postavljaju visoka očekivanja pred sljedbenike koji pokazuju da imaju povjerenje u njihove sposobnosti da ta očekivanja ispune. Ovaj tip lidera podstiče motivaciju sljedbenika koja je orijentisana na zadatke i obuhvata pripadnost, moć i poštovanje.

U svojoj istoriji Crnogorci su vazda birali mlade ljude za svoje vođe. Ti su prijedlozi dolazili od iskusnih i najumnijih glava našeg naroda. Danas, Crna Gora ima veliki broj mladih visokoškolovanih ljudi koji vole svoju zemlju i čije su biografije i etika besprijekorni. Potonja je ura da se pronađe i podrži takav pojedinac ili više njih.

Na kraju, kako to sasvim tačno kaže profesor Milenko Perović, nema stabilne države bez njene emocionalne povezanosti sa većinskom nacijom.