Šta je glavna stvar koju Formula mira može učiniti?

Za Antenu M piše: Oleksandr Levčenko 

Na Malti 28. oktobra ove godine održan je treći sastanak savjetnika za nacionalnu sigurnost i vanjsku politiku u vezi sa sprovođenjem Formule mira predsjednika Volodimira Zelenskog i principa obnove mira u Ukrajini, na kojem su učestvovali predstavnici država i međunarodnih organizacija.

Ovaj sastanak je bio logičan nastavak konsultacija u odgovarajućem formatu u Kopenhagenu (Danska) 24. juna ove godine i u Džedi (Saudijska Arabija) 5. avgusta. Na trećem sastanku učestvovale su diplomate iz 66 zemalja i međunarodnih organizacija. Posebno su mu se pridružile delegacije iz mnogih zemalja Azije, Afrike i Latinske Amerike. Poređenja radi, na prethodnom sastanku su učestvovale 42 delegacije. Stalni rast broja učesnika u ovom formatu pokazuje jačanje međunarodne podrške principima na kojima se zasniva ukrajinska formula mira, predstavljena prije skoro godinu dana na samitu G-20 u Indoneziji kao osnova za postizanje održivog, pravednog i sveobuhvatnog mira.

Preliminarne konsultacije na nivou savjetnika omogućile su formiranje opšte vizije preduslova za dolazak mira i sigurnog poslijeratnog svjetskog poretka. A na osnovu rezultata sastanaka na nivou ambasadora u Kijevu, razvijeni su konkretni planovi za implementaciju tačaka Formule mira i formirane međunarodne radne grupe koje su se fokusirale na tehnička pitanja implementacije tačaka Formule.

Tokom trećeg sastanka savjetnika na Malti razmotrene su specifične oblasti Formule mira i napredak postignut u njihovoj implementaciji. Pažnja je bila usmjerena na pet ključnih tačaka: "Nuklearna i radijaciona sigurnost", "Sigurnost hrane", "Energetska sigurnost", "Oslobađanje svih zatvorenika i deportovanih lica" i "Obnova teritorijalnog integriteta Ukrajine i svjetskog poretka".

Ukrajina i dalje pati od ničim izazvane oružane agresije Ruske Federacije.

Tokom otvorenog i konstruktivnog sastanka, učesnici su sadržajno razgovarali o ključnim principima na kojima treba postići i zasnivati sveobuhvatan, pravedan i trajan mir za Ukrajinu. Postizanje takvog mira za Ukrajinu bio bi značajan doprinos jačanju međunarodnog mira i sigurnosti. Razgovarano je o inicijativi za održavanje osnivačkog Globalnog samita mira na nivou šefova država i vlada, a strane planiraju da preduzmu neophodne korake za pripremu ovog događaja.

Tokom trećeg sastanka savjetnika za nacionalnu sigurnost i vanjsku politiku predloženo je stvaranje međunarodne koalicije zemalja koja bi omogućila povratak ukrajinske djece koju je Rusija deportovala ili prisilno preselila sa privremeno okupiranih teritorija Ukrajine. Ovakvu inicijativu najavila je kanadska delegacija tokom sastanka na Malti, a podržale su je mnoge zemlje učesnice događaja.

Ruska Federacija nastavlja svoj ničim izazvan brutalni rat protiv Ukrajine. Masovna deportacija i namjerna otmica ukrajinske djece radi njihove dalje rusifikacije je planirana genocidna politika Ruske Federacije. Osim toga, trenutno se u ruskom zarobljeništvu nalaze hiljade ukrajinskih vojnika kojima je potrebna pomoć. Rusija ne omogućava pristup međunarodnim organizacijama, kao što su UN i MKCK, da nadgledaju uslove njihovog pritvora.

Učesnicima samita se obratio predsjednik Ukrajine Volodimir Zelenski, koji je posebno istakao da su svi narodi na zemlji morali proći kroz rat. Istorija čovječanstva je istorija ratova. Ali želimo da svi jednog dana mogu da kažu: od sada je istorija ljudstva isključivo istorija mira. Takva želja se može vidjeti u mnogim svetim knjigama. Ova težnja je položena u osnovu međunarodnog prava i Povelje UN. Ali da li Povelja UN funkcioniše?

I ovdje, i u Ukrajini, i na Bliskom istoku, i u afričkim zemljama, odgovor na ovo pitanje je plač majki koje sahranjuju svoje sinove i kćeri poginule u ratovima i očaj djece koja su u ratovima ostala siročad. Možemo i trebamo dati drugačiji odgovor. Svijet je vidio previše krvi. Formula mira predložena je prošle godine. Deset tačaka, koje pokrivaju sve aspekte agresije Rusije na Ukrajinu i koje su zasnovane na principima Povelje UN, na rezolucijama Generalne skupštine UN koje je odobrio svjet. Tokom jedne godine, Formula mira postepeno postaje globalna. Šta je glavna stvar koju Formula mira može učiniti?

Prvo: Formula mira osigurava punu snagu Povelje UN-a za zaustavljanje agresije na Ukrajinu i otklanjanje njenih posljedica, te stoga kasnije može postati model za slično osiguranje pune snage međunarodnog prava u slučaju drugih agresija.

Drugo: Formula mira omogućava svakoj zemlji da preuzme vođstvo u svom dijelu napora za obnovu mira i da igra nezavisnu ulogu u zajedničkom stvaranju mira.

Treće: zajedničkim naporima uspostavlja se nova svjetska tradicija jedinstva, koja, pomažući jednoj zemlji da okonča rat, pomaže da naučite kako da okončaju sve ratove.

Iako nijedan rat nije isti, Formula mira može i treba biti univerzalna.

Potreban je zajednički plan za njegovu implementaciju koji bi odražavao ne jedan ili drugi nacionalni stav, već položaj svih ljudi, čitavog čovječanstva. Takav zajednički plan akcije mora se pripremiti u okviru saradnje i nakon toga odnijeti na Globalni mirovni samit - na nivou lidera nacija, gdje bih bio odobren i implementiran radi mira. Za zaštitu svakog naroda od ratova!