Trojanac

Piše: Jelena Šušanj

Za predśednicu Komisije za reakreditaciju Fakulteta za crnogorski jezik i književnost Agencija za kontrolu i obezbjeđenje kvaliteta visokoga obrazovanja postavila je prof. dr Jelenu Petković, profesoricu Univerziteta u Kragujevcu. U više reagovanja kolega s FCJK povodom ovoga izbora pomenut je prof. dr Miloš Kovačević, pa me nekoliko ljudi dosad pitalo zašto pišemo o njemu. Odgovor je jasan: predśednica Komisije je trojanac. Strategija je odavno poznata: odabrati osobu naoko čiste biografije da odradi prljavi zadatak.

Pa ko je Miloš Kovačević?

Od 1998. godine, kad je bio jedan od kreatora i potpisnika Slova o srpskom jeziku, deklaracije donijete „nakon naučne rasprave a na inicijativu Svetskog sabora Srba“, u kojoj se „vaspostavljaju načela koja važe za ostale narode i jezike u svetu“ (kako stoji u preambuli date deklaracije), Miloš Kovačević do dana današnjega nije prestao promovisati kulturrasističku ideologiju zasnovanu na Vukovoj romantičarsko-nacionalističkoj ideji „Srbi svi i svuda“.

Osnovne su teze Slova o srpskom jeziku da srpska kultura, književnost i jezik obuhvataju sav srpski narod i nedjeljivi su („Srpskim jezikom su govorili i govore etnički Srbi sve tri veroispovesti“), da srpski jezik „ima dva ravnopravna književna izgovora“ – ijekavski i ekavski, te da „srpski književni jezik ima dva pisma – ćirilicu i latinicu“.

U deklaraciji se, između ostaloga, tvrdi da su Hrvati Srbima uzeli jezik pa ga prvo nazvali srpskohrvatskim odnosno hrvatskosrpskim, a poslije samo hrvatskim.

Posve u skladu s klerofašističkom propagandom SPC, potpisnici deklaracije optužuju Titovu Jugoslaviju za razbijanje srpskoga naroda: „U Kraljevini Srba, Hrvata i Slovenaca, koja je bila stvorena 1918. godine, smatrano je da srpskohrvatskim jezikom govore samo dva naroda: Srbi i Hrvati (po drugoj koncepciji, jedan dvoimeni narod: Srbo-Hrvati). U novoj (Titovoj) Jugoslaviji zastupano je gledište da srpskohrvatskim jezikom govore tri naroda: Srbi, Hrvati i Crnogorci (a od 1967. i četvrti ’narod‘: Muslimani). Verska pripadnost ne može da bude jezička diferencijalna crta, a upravo je verska pripadnost iskorišćena za razbijanje jedinstvenog (višekonfesionalnog) srpskog naroda na veštačke versko-teritorijalne zajednice.“

Svoju ekspanzionističku ideologiju zatiranja nacionalnih identiteta okolnih naroda putem negiranja njihova jezika i jezičkoga razvoja Kovačević i družina u Slovu o srpskome jeziku, a i mnogim drugim tekstovima i napisima, pravdaju ovakvim vukovskim iskazima: „Srpski jezik se podudara sa štokavskim narečjem. Kao što nije bilo Hrvata i Slovenaca štokavaca, tako nije nikada bilo ni Srba čakavaca niti kajkavaca. Ni danas nema Srba neštokavaca, a većinu Nesrba štokavaca čine prevereni Srbi.“ Očito svjesni dimenzija svojega nacionalizma, govore o „većini Nesrba štokavaca“ koji su „prevereni Srbi“, ne ukazujući nijednom riječju ko su i što su po nacionalnosti ti ostali „Nesrbi štokavci“, pa makar i manjina bili.

Govoreći o pismu, premda priznaju i latinicu kao srpsko pismo (naravno, da bi imali opravdanje da i dubrovačku književnu i jezičku baštinu uvrste u srpsku), Kovačević i kolege kažu: „Na temeljima hiljadugodišnje srpske i slovenske ćiriličke pismenosti Vuk Stefanović Karadžić je stvorio nacionalno fonetsko pismo – srpsku ćirilicu, koja je stožerna vertikala srpskog duhovnog, kulturnog i istorijskog identiteta.“ Stoga po njihovoj logici sve što je nastalo na ćirilici pripada srpskome jeziku.

Jedna od postavi Slova o srpskom jeziku glasi: „srpska kultura i jezik čine srpski duhovni prostor koji je jedinstven i nedeljiv. On obuhvata – uz manastire, crkve, grobišta, rane štamparije i štampane knjige, kartografiju, natpise i zapise, povelje i privilegije, letopise i druge rukopisne knjige – i srpski književni i govorni jezik štokavskog narečja, oba izgovora. Srpskoj duhovnoj baštini pripadaju nauka i umetnost pisaca iz rasejanja (dijaspore).“ Na tim je temeljima kreirano i djelovanje dosad tri „interkatedarske srbističke konferencije“ u Tršiću, u čijem je uredništvu i redakcijskome odboru Miloš Kovačević. Sve tri konferencije okončane su deklaracijama o srpskome jeziku. Na inauguralnoj je, uz Jelicu Stojanović i Lidiju Tomić, profesorice Studijskoga programa Srpski jezik i južnoslovenske književnosti Filološkoga fakulteta u Nikšiću koje negiraju postojanje crnogorskoga jezika i književnosti, učesnica bila i Jelena Petković.

Druga interkatedarska srbistička konferencija posvećena kanonu srpske književnosti bila je samo razrada stavova navedenih u Slovu o srpskome jeziku: „Sve što je do ilirskog pokreta i programirane kroatizacije katoličke populacije srpskog govornog jezika napisano štokavskim narečjem pripada srpskoj književnosti. Nerazdvojni deo srpske književnosti su slavonska, primorska, dubrovačka odnosno dalmatinska štokavska književnost“ i: „Književnost franjevaca u Bosni i Slavoniji, koji su pisali srpskim jezikom, prirodni je deo književnosti srpskoga jezika.“ Sve što je navedeno u Deklaraciji Druge konferencija može se sažeti u ova dva citata iz Slova o srpskome jeziku, koje na taj način postaje neka vrsta ustava velikosrpskih filologa.

Treća se interkatedarska srbistička konferencija i deklaracija na njoj jednoglasno donešena bavila granicama srpskoga jezika, zasnovanima na navedenome Vukovu definisanju svih štokavaca kao Srba. Te granice jezivo podśećaju na granice Šešeljeve nedosanjane Srbije. Sve što je rečeno u Slovu o srpskome jeziku, čiji je najdosljedniji promoter Miloš Kovačević, utemeljeno je u jezičkome smislu na Vukovim postavkama, a u političkome na Garašaninovu Načertaniju.

Tvrdeći da je jezik stožer nacionalnoga identiteta, a da je štokavski isključivo srpski jezik, Kovačević negira postojanje Crnogoraca, Bosanaca i Hrvata štokavaca (Hrvati su u njegovoj interpretaciji samo čakavci). U njegovoj viziji stvarnosti muslimani su islamizirani Srbi, a Hrvati pokatoličeni Srbi, a Crnogorci su jednostavno Srbi. Upravo na tim ideološkim postavkama velikosrbi su započeli ratove 90-ih, u kojima je počinjen genocid, jer se „islamizirani Srbi“ nijesu dali „vratiti vjeri prađedovskoj“.

Osoba koja učestvuje na konferencijama na kojima se propagiraju kulturšovinistički stavovi, koja je dugogodišnja bliska saradnica čovjeka koji je stožer velikosrpske jezičke politike, koja pravi zbornike u čast tome čovjeku, koja podržava nastojanja SPC da se dokine ili ograniči jezičko izražavanje roda – ne može biti objektivna kad je crnogorski jezik u pitanju i ne može objektivno ocijeniti značaj i rad Fakulteta za crnogorski jezik i književnost. Zna to dobro Goran Danilović. Zato ju je i postavio za predśednicu Komisije za reakreditaciju FCJK s namjerom da, kao što su vođeni imperijalističkim idejama 90-ih godina četnici etnički čistili štokavske teritorije, ove godine jezički očisti Crnu Goru.