Piše: Srđan Šušnica
Tačno prije 25 godina, 24. jula 1992. godine, oružane snage Republike Srpske, organizovane i vođene pansrpskim nacionalističkim projektom i eksponentima zvaničnog Beograda, sa dvije brigade napale su selo Briševo i njegovih potpuno nenaoružanih 400 stanovnika, uglavnom bosanskih katolika. Za dan i po polovica Briševa je spaljena, 68 Briševljana ubijeno, par desetina je odvedeno u logore, a više žena je silovano.
U mjesecima i godinama kasnije, preostali Briševljani i zločin nad njima su iscurili u nestanak i zaborav, a iz njega se ni danas nisu vratili. U posljednjih deset godina sve se čini da se ovaj zločin, kao i mnogi drugi počinjeni u ime velikosrpske ideologije i RS-a, što dublje gurnu u tamne kutove političke amnezije, ignorisanja i zabranjene istorije.
Zločin nad Briševljanima, kao dio velikosrpskog projekta etničkog istrebljenja i genocida nad nesrbima u Bosanskoj krajini i Bosni i Hercegovini, zauzima posebno značajno mjesto u istoriji ove zemlje i postjugoslovenskog prostora. Tačnije, ispisuje najsramnije stranice istorije Srbije i bosanskih pravoslavaca (takozvanih bosanskih Srba). U posljednjih deset godina "slučaj Briševo", kao simbol nebrige i odsustva empatije, ispisuje i najsramnije stranice zvanične politike bosanskih katolika (takozvanih bosanskih Hrvata), koju diktiraju i vode "Hercegovci Dragana Čovića". A evo i zašto:
Sistematsko etničko istrebljenje
Zločin u Briševu je, po broju ubijenih u jednom činu, najveći pojedinačni zločin nad bosanskim katolicima u agresiji Srbije i pansrpske ideologije na Bosnu i Hercegovinu. Samo u jednom i po danu republiko-srpski zločinci su pobili jedan posto od ukupne populacije bosanskih katolika u opštini Prijedor, nakon čega je drugih 99 posto prognano. Za ovu statistiku postoji logično objašnjenje.
Briševo je bilo sastavni dio unaprijed osmišljenog i sistematično izvedenog plana etničkog istrebljenja, a u širem kontekstu i genocida, nad civilima, selima i područjima nesrpske ili nepravoslavne etno-vjerske identifikacije Prijedora i Sanske doline. Izvršenjem ovog plana, koji je poznat po nazivu RAM, agresor iz Srbije i njegovi republiko-srpski pobunjenici i kolaboranti su od aprila do septembra 1992. godine postigli dva cilja. Prvi cilj je bio vojno-bezbjednosni, a to je trajno otkolniti vojno-strateški rizik postojanja velikog povezanog područja većinski naseljenog bosanskim muslimanima unutar opština Prijedor, Sanski Most, Ključ i Bosanski Novi.
Teritorija ove četiri opštine, veličine više od 3.100 kilometara kvadratni, naseljen sa oko 110.000 bosanskih muslimana, oko 11.000 bosanskih katolika i oko 116.000 bosanskih pravoslavaca, za vojno nadmoćnije zločince koji su stvarali nekadašnju samozvanu republiku srpsku Krajinu i RS predstavljao je ozbiljan vojno-strateški rizik u slučaju promjene ratne sreće, ili međunarodne intervencije, ili promjene međunarodnih i geopolitičkih okolnosti na štetu agresora i kolaboranata.
Zločini monstruoznih razmjera
Drugi postignuti cilj je bio politički, jer su, potpunom anihilacijom nesrpskog ili nepravoslavnog stanovništva, beogradski i republiko-srpski zločinci uspijeli ovo područje etnički očistiti i politički integrisati u etnički čiste granice pobunjeničke i zločinačke političke tvorevine RS. Ovim je obezbijeđen ne samo vojno-strateški, već i i etno-politički kontinuitet teritorije pobunjeničkih i zločinačkih tvorevina RS i RSK sa tadašnjom Republikom Srbijom.
Kao ni jedna druga teritorija i populacija u Bosni i Hercegovini, sudbina nesrpskog stanovništva sa područja Prijedora i Sanske doline je svjedok za sva vremena i zorni dokazatelj genocidnih i agresorskih namjera pansrpske kleronacionalističke ideologije, koju su na kraju 20. i s početka 20. vijeka vodili zvanični Beograd i njegovi velikosrpski trabanti u Hrvatskoj i Bosni i Hercegovini. Značaj ovog područja za agresora i njegove kolaborante je odredilo i magnitudu zločina, koja je bila monstruoznih razmjera i u slučaju Briševa, kao i u slučaju cijelog Prijedora i cijele Sanske doline.
Ono što nam zločin u Briševu govori jeste činjenica da agresor i pansrpska kleronacionalistička ideologija nisu ciljali samo i isključivo bosanske muslimane kao metu za istrebljivanje, već su jednako monstruozno bili fokusirani i na bosanske katolike, i na etno-vjerski mješovite porodice, i na sve one ljude koji nisu sebe identifikovali kao "pravovjerne i osviješćene Srbe".
Uz veliku pomoć 'Herceg-Bosne'
Briševo zorno ukazuje da genocid, ili etničko istrebljivanje (kako presude kvalifikuju zločine nad civilima ovog područja), nije bio proveden samo nad jednom određenom etničkom ili vjerskom grupom, već da je obuhvatio sve one grupe koje su, u to vrijeme, politički bile za nezavisnu i cjelovitu Bosnu i Hercegovinu, odnosno koje su bile protiv agresije na Hrvatsku i Bosnu i Hercegovinu i protiv formiranja velikosrpskih pobunjeničkih tvorevina, odnosno koje su, pored svog etno-vjerskog, gajile i snažan bosanski ili bosansko-hercegovački kulturni identitet i memoriju.
Briševo nam dokazuje da su agresija i genocid koje su država Srbija i njene zločinačke tvorevine počinile u Bosni i Hercegovini bile politički motivisani zločini protiv države Bosne i Hercegovine, protiv njene samostalnosti, protiv slobode i prava građana Bosne i Hercegovine da, sa svim svojim specifičnostima, kompleksnim interetničkim kulturnim praksama, slojevitim identitetima i sviješću o kompleksnoj istoriji koju zajedno dijele stoljećima, sami odlučuju o svojoj sudbini.
U tom kontekstu zločin u Briševu je međaš koji je zvaničnoj politici tadašnjeg političkog rukovodstva Hrvatske dao granice, koje se nisu smjele, ali se, nažalost, jesu prešle, pristajanjem na Miloševićevsku politiku podjele Bosne i Hercegovine i osnivanjem pobunjeničke tvorevine "Herceg-Bosne", i to u vrijeme dok je van te "Herceg-Bosne" progon i istrebljenja bosanskih katolika od republiko-srpskih snaga uveliko trajao.
Politička trgovina na nesreći miliona
Briševo i danas stoji kao međaš i opomena svim pristalicama politika koje bi dijelile Bosnu i Hercegovinu po etno-vjerskim i genocidnim aršinima. Briševo stoji kao žulj u velikodržavničkim cipelama balkanskih patuljaka, koji bi da oživljavaju političkog etno-fašističkog mrtvaca "Herceg-Bosne", ili da do kraja osamostale genocidni projekat RS, kao etno-fašističku tvorevinu stvorenu isključivo na zločinu, agresiji i političkom fantazmu. Briševo stoji kao žulj u cipelama političke koalicije između takozvanih republiko-srpskih i takozvanih hercegovačko-hrvatskih političkih režima u Banjoj Luci i zapadnom dijelu Mostara.
Briševo stoji kao žulj i opomena i onima koji ne žele da vide da su i nemuslimani ubijani i žrtvovani zbog nezavisnosti i opstojnosti Bosne i Bosanaca, da su targetirani ne zbog sadašnjeg uskogrudog bošnjaštva, već zbog širokogrudog bosanstva. Briševo stoji i kao sjekira iznad vrata aktuelnim takozvanim liderima bosanskih Hrvata, koji jedne katolike i njihove žrtve odbacuju i zaboravljaju kao "nedržavotvorne" i "nebitne", a druge glorifikuju, u okvirima jedne trule, protivnarodne i suštinski antivjerske političke trgovine. Trgovine koja služi interesima nekolicine, a nesreći miliona.
U tome leži današnja tragičnost i paradoksalnost sudbine 68 ubijenih Briševljana i njihovih porodica, ali se i zrcali sudbina svih onih bh. građana koji ni u jednoj varijanti nemaju rezervnu domovinu, uprkos političkim halucinacijama koje im svakodnevno podmeću velikodržavničke prikaze i fantazme, bilo da su one rusofilsko pansrpske, panhrvatske ili turkofilske panbošnjačke.
Komentari (0)
POŠALJI KOMENTAR